1-mavzu. O’zbekiston Respublikasining xalqaro huquq subektlari. Huquq shaxs va Davlat munosabatlarining mustahkam asosi

10-mavzu: Ishga qabul qilish va mehnat shartnomasi. Jamoa shartnomasi va kelishuvlari. Mehnat shartnomasi. Voyaga yetmaganlarning ishga qabul qilinish borasidagi huquq va majburiyatlari..

Reja: 1.Mehnat huquqi. Jamoa shartnomasi va kelishuvlari. 2.Mehnat shartnomasi 3.Voyaga yetmaganlarning ishga qabul qilinish borasidagi huquq va majburiyatlari

Bozor munosabatlari rivojlanishi sharoitida mehnat shartnomasini tuzayotgan

taraflarning har biri korxona faoliyatini yaxshilashdan manfaatdor, chunki

bunda har bir xodimning farovonligi ham oshadi. Shu bilan birga mehnat faoliyati

jarayonida mehnat huquqining alohida norma(me’yor)larini qo‘llash sababiga

ko‘ra kelishmovchilik va nizolar kelib chiqishi mumkin.

Mehnat kodeksiga muvofiq (21-modda) mehnatga oid munosabatlarda

xodimlarning manfaatlarini himoya qilishni korxonadagi kasaba uyushmalari,

ularning saylab qo‘yiladigan idoralari (kasaba uyushmasi qo‘mitalari)

mehnat nizolari komissiyalari hamda tuman va shahar sudlari amalga oshirishi

mumkin. Korxonada xodimlar manfaatlarini ifoda etayotgan tashkilotlar

faoliyati faqat ularni saylagan xodimlarning qaroriga binoan, shuningdek,

amaldagi qonunlarga zid harakatlar amalga oshirilganida — sud tomonidan tugatilishi

mumkin.

Ishchi va ish beruvchining o‘zaro huquq va majburiyatlarini aniqlashda

kollektiv va yakka tartibdagi mehnat shartnomasi (kontrakt) muhim o‘rin

tutadi. U mehnat munosabatlarining vujudga kelishi uchun asos bo‘lib xizmat

qiladi.

Agar taraflar ularning huquq va burchlarini belgilab beradigan shartlarga

doir kelishuvga erishgan bo‘lishsa, mehnat shartnomasi tuzilgan hisoblanadi.

105

Taraflar tomonidan ishlab chiqiladigan shartlar ko‘p sonlidir, shu munosabat

bilan mehnat qonunlari ikki guruhdagi shartlarni ко‘rib chiqadi: asosiy va

qo‘shimcha. Qo‘shimcha shartlar to‘liq kelishayotgan taraflarga bog‘liq va qonun

tomonidan cheklanmaydi.