1-mavzu. O’zbekiston Respublikasining xalqaro huquq subektlari. Huquq shaxs va Davlat munosabatlarining mustahkam asosi

1-mavzu. O’zbekiston Respublikasining xalqaro huquq subektlari.Huquq shaxs va Davlat munosabatlarining mustahkam asosi.

Reja:

1. Shaxs va davlat o‘zaro munosabatlarining

konstitutsiyaviy-huquqiy asosi

2. O’zbekiston respublikasi konstitutsiyasi

mamlakat mustaqilligining huquqiy asosi.

3. Huquqiy madaniyat hamda uning shaxs

va davlat bilan uzviy bog‘liqligi

Fuqarolar bilan davlat o‘zaro huquqlar va majburiyatlar orqali uzviy

bog‘liqdir. Shaxs, jamiyat va davlat — bu uchala asosiy qadriyat Konstitutsiyada

belgilab qo‘yilgan.

Konstitutsiya fuqaro, jamiyat va davlat hokimiyati o‘rtasidagi munosabatlarni

belgilovchi o‘ziga xos ijtimoiy shartnomadir. Konstitutsiya fuqarolarning umumiy

teng huquqliligi, fuqaro va davlat o‘rtasidagi munosabatlarda o‘zaro mas’ulligi

O‘zbekiston Respublikasining Konstitusiyasi davlatimiz mustaqilligining

huquqiy zamini, xalq xohish-irodasining oliy ifodasi. Har bir davlat Asosiy

qonunida birinchi o‘rinda o‘zining boshqaruv shaklini ifoda etishi lozim.

Chunki davlatning siyosiy-huquqiy maqomi belgilanmay turib, jamiyatning ijtimoiy-

siyosiy, iqtisodiy, ma’naviy va madaniy hayotining ustuvor yo‘nalishlariga

oid qoidalarni aniqlashtirish mantiqsiz bo‘lar edi.

Konstitutsiyada respublikaning suvereniteti mustahkamlanishi bilan

O‘zbekiston chinakam mustaqillikka va erkinlikka erishdi, yer, yer osti boyliklari,

boshqa tabiiy zaxiralar, iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy va intellektual imkoniyatlar

milliy boylikka aylandi, o‘zbek xalqining asl tarixi va madaniyati qad

rostladi, shoirlar, muallimlar, mutafakkirlar, davlat arboblarining pok nomlari

tiklandi. Insonning huquq va erkinliklari Konstitutsiya va qonunlar tomonidan

himoyalangan.

Davlat mustaqillikka erishgani, BMTga va boshqa xalqaro tashkilotlarga

a’zo bo‘lgani O‘zbekistonga mustaqil tashqi siyosat yuritish, xalqaro munosabatlar

yo‘nalishlari va muhim tomonlarini belgilash imkonini berdi.

Konstitutsiyaning 1-moddasida mamlakatimiz suvereniteti xalqaro demokratik

qadriyatlarga uzviy bog‘liqligi namoyon etildi va shuning uchun

O‘zbekiston nafaqat suverenshu bilan birga demokratik respublika deb e’lon qilindi

Yurtimizda olib borilayotgan islohotlar samaradorligini yanada oshirish,

davlat va jamiyatning har tomonlama va jadal rivojlanishi uchun shart-sharoit

yaratish, mamlakatimizni modernizatsiya qilish hamda hayotning barcha

sohalarini liberallashtirish bo‘yicha ustuvor yo‘nalishlarni amalga oshirish

maqsadida mamlakatimiz Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tomonidan

2017–2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor

yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi e’lon qilindi.

Strategiyaning ikkinchi yo‘nalishi «Qonun ustuvorligini ta’minlash va sudhuquq

tizimini yanada isloh qilishning ustuvor yo‘nalishlari» deb nomlanadi.

Mazkur yo‘nalishda quyidagi tadbirlar amalga oshirilishi belgilangan:

—— sud hokimiyatining chinakam mustaqilligini ta’minlash, sudning nufuzini

oshirish, sud tizimini demokratlashtirish va takomillashtirish;

—— fuqarolarning huquq va erkinliklarini ishonchli himoya qilish kafolatlarini

ta’minlash;

——ma’muriy, jinoyat, fuqarolik va xo‘jalik qonunchiligini takomillashtirish;

—— jinoyatchilikka qarshi kurashish va huquqbuzarliklarning oldini olish

tizimini takomillashtirish;

7

—— sud-huquq tizimida qonuniylikni yanada mustahkamlash;

—— yuridik yordam va xizmat ko‘rsatish tizimini takomillashtirish.

Qonun ustuvorligini ta’minlash uchun avvalo aholining huquqiy madaniyati

va ongini yuksaltirish zarur. Ma’naviyatli inson huquqqa oid bilimlarni shunchaki egallab qolmaydi. U

mazkur bilimlarni mushohada qilib, huquqni to‘g‘ri tushunish va unga to‘g‘ri

munosabatda bo‘lishni yo‘lga qo‘yadi. Agar kishi huquqning ahamiyatini

to‘g‘ri baholasa va uning talablarini hurmat qilsa, u qonunni buzmaslikka harakat

qiladi.

Agar kishi huquqqa hurmatsizlik bilan munosabatda bo‘lsa, u albatta qonunga

zid harakat qiladi. Zero, huquq talablarini ozgina pisand qilmaslik ham

huquq me’yorlarini buzishga olib keladi. Aynan shuning uchun huquqnu bilish

katta ahamiyat kasb etadi.

Qonunlarni bilish o‘z-o‘zidan huquqiy madaniyatning yuqori saviyasidan

darak bermaydi. Qonunlarni yaxshi bilish, lekin, shunga qaramay, ular talablarini

bajarmaslik mumkin. Huquqiy madaniyatning mavjudligi faqat qonunlarni

bilishnigina emas, balki ularga bo‘ysunishni ham nazarda tutadi

Qonunlarni biladigan kishi shaxsiy va ijtimoiy manfaatlarni yuridik jihatdan

savodli himoya qilishga, shaxsiy huquqlari va erkinliklarining buzilishiga

qarshi turishga

qodir bo‘ladi. Biroq qonunni bilishning o‘zi unga amal qilish

uchun yetarli emas. Shu o‘rinda, huquqiy madaniyat nimalardan tashkil topadi,

degan savol o‘rinli bo‘ladi.