1-mavzu. O’zbekiston Davlati avtomobil yo’llari tarmog’i rivojlanishi istiqboli

Deformatsiyalanadigan gruntli yuzalarda g’ildirashga qarshilik kuchi:
 ξ  ,
bu erda ξ - tuproqning хolatiga qarab 0,75 dan 1 gacha o’zgaruvchi koeffitsient; N - g’ildirak o’tganidan keyin хosil bo’lgan izning chuqurligi; D - g’ildirakning diametri. G’ildirashga qarshilik bir qancha omillarga bog’liq. G’ildirashga qarshilik koplamaning tekisligiga, tezlikka va shinalarning elastikligiga bog’liq. Biroq 50 km/soat dan past tezlikda harakatlanishda g’ildirashga qarshilik shunchalik sekin ortadiki, bunda g’ildirashga qarshilik koeffitsientini amalda o’zgarmas deb hisoblash mumkin:


G’ildirashga qarshilik koeffitsienti
Qoplama f ning kiymati
Sement-beton va asfalt-beton 0,01-0,02 Organik bog’lovchi moddalar bilan ishlov berilgan chaqiq toshdan yoki shag’aldan tayyorlangan koplamalar 0,02-0,025
Bog’lovchi moddalar bilan ishlov berilmagan 0,03-0,04 chaqiq toshdan yoki shag’aldan tayyorlangan koplamalar 0,04-0,05
Tosh yotqizilgan yo’llar, quruq va shibbalangan gruntlar 0,03-0,06
o’ta nam botqoqli grunt, sochiluvchan qumlar 0,05-0,30 va undan ortiq
Hisoblangan tezliklarga yaqin tezliklarda tekis, qattiq koplamali yo’llarda tezlik   (60 <  < 150 km/soat) bo’lganda, g’ildirashga qarshilik koeffitsientini quyidagicha ifodalash mumkin:
F_v =f₀(1+4,5*10-5 v²)
bu erda  - 60 km/soat gacha bo’lgan tezlikda g’ildirashga qarshilik koeffitsienti.
Avtomobilning harakatiga havoning qarshilik kuchi
Avtomobilning harakatiga havoning jami karshiligi (N) aerodinamika formulasi bilan ifodalanadi:

bu erda s - muхitning qarshilik koeffitsienti (havoda harakatlanayotgan jismning shakliga, shuningdek jism sirtining silliqligiga bog’liq bo’lgan o’lchovsiz kattalik);  - havoning zichligi, u dengiz satхida 0,125 N s²/m⁴ ga teng;   - avtomobilning uning harakat yo’nalishiga tik tekislikka proektsiyasining yuzi, (ro’para yuzi, m²);   - avtomobilning havoga nisbatan