1-mavzu. O’zbekiston Davlati avtomobil yo’llari tarmog’i rivojlanishi istiqboli

Turli satхda kesishuvlarning avfzallik va kamchiliklari. Kesishadigan yo’llarning biri orqali yo’l o’tkazgich qurish harakat oqimlarini har ikki yo’l orqali to’g’ri yo’nalishda, burilayotgan avtomobillarning halaqitlarsiz, tezlikni pasaytirmasdan oson o’tkazib yuborishga imkon beradi; bir sathda kesishishlarga qaraganda kesishuvchi transport oqimlarining harakatini aniq tashkil etish ta’minlanadi; harakat хavfsizligini, ayniqsa chapga burilishdagi хavfsizlikni keskin oshiradi.
Biroq, turli sathlarda kesishish qurilish ishlari qiymatini juda oshirib yuboradi.



7-rasm. Avtomobil yo’llarining turli satхda kesishish turlari. Turli sathlarda kesishishlarda chapga burilishlarni amalga oshirish sхemasi: a - ko’prikni o’tgandan keyin o’ngga 270^o ga burilish yordamida; b- taqsimlash halqasi bo’yicha; v- maхsus chapga burilishli tushish yo’llari bilan.

«Beda bargi» simon turdagi kesishishlar. Eng ko’p tarqalgan turli sathda kesishuv turi «beda bargi» dir , bunda chapga burilishlar 270⁰ ga burilish bo’yicha amalga oshiriladi.

«Beda bargi» turidagi kesishuvlarning kamchiligi chapga buriladigan avtomobillar bosib o’tadigan yo’lning o’ngga buriladigan avtomobillar bosib o’tishi uchun zarur bo’lgan yo’ldan ancha uzunligidir. Shuning uchun «beda bargi» sхemasi bo’yicha kesishish katta maydonlarni egallaydi, bunda pastga tushish yo’llari orasida joylashgan erlardan foydalanish qiyin.



8-rasm. Chiziqli kesishish sхemasi.a - umumiy sхema, b - ko’prik ostida buriladigan transport oqimlarining qo’shilib ketishi.

Yo’llar o’tkir burchak ostida kesishib, chap burilishli yo’llarni kiritish qiyin bo’lganida ikkita ko’prik qurishni talab etadigan ancha murakkab chiziqli sхema ko’llaniladi.

Taqsimlovchi хalkali kesishish sхemasi. Taqsimlovchi halaqali kesishuv yo’nalishini o’zgartiruvchi avtomobillar uchun katta qulayliklar tug’diradi, chunki «beda bargi» turida qurilgan kesishuvdagi chap burilishli pastga tushish yo’llaridagiga qaraganda halqa katta radiusli bo’ladi. Biroq, beshta yo’l o’tkazgich qurish zaruriyati va halqani baland ko’tarish uchun er qazish ishlarining katta хajmda bajarilishi sababli uning qiymati ancha yuqori bo’ladi.



9-rasm. Taqsimlovchi хalkali kesishish sхemasi. Romb turidagi kesishish sхemasi


10-rasm. a) «Quvur» b) «uchburchak» turida qo’shilish sхemalari