1-mavzu. O’sish va rivojlanishning umumiy qonuniyatlari, organizm va muhit Nerv tizimining fiziologiyasi va oliy nerv faoliyatining yosh xususiyatlari, Re’ja

14.1-Test savollarining grafigi.

Topshiriqlar.

1. 
   G.Y.Ayzenk testidagi savollarga berilgan javoblar asosida jadvalni to‘ldiring (“Ha” +, “Yo‘q” –)
   

I I.14.2-jadval

Savol nomeri	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
Javob belgisi (+, –)
Savol nomeri	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
Javob belgisi (+, –)
Savol nomeri	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45
Javob belgisi (+, –)
Savol nomeri	46	47	48	49	50	51	52	53	54	55	56	57
Javob belgisi (+, –)

2. Quyida ko‘rsatilgan savol raqamlari asosida ishonchlilik darajasini aniqlang.

Javoblarning ishonchlilik darajasini aniqlovchi shkala:

«Ha» -6, 24, 36. «Yo‘q»-12, 18, 30, 42, 48, 54. (Javoblar 5 balldan yuqori bo‘lsa, natijalarining to‘g‘ri ekanligiga kafolat berilmaydi).

3. Quyida ko‘rsatilgan savol raqamlari asosida ballarni hisoblang (har bir raqam 1 ball):

«Ha» - 1,3,8,10,13,17,22,25,27,39,44,46,49,53,56

«Yo‘q» -5,15,20,29,32,34,37,41,51.

Emotsional-barqarorlik shkalasi:

«Ha»-2,4,7,9,11,14,16,19,21,23,26,28,31,33,35,38,40,43,45,47,50,52.55,57.
Hosil bo‘lgan raqamlar asosida grafikni yaratish.


14.3-Test javoblari natijalarning grafigi.

Nazorat savollari:

1. 
   Oliy nerv faoliyati tiplarini kim o’rgangan?
   
2. 
   Oliy nerv faoliyati tiplarining qanday turlari bor?
   
3. 
   Oliy nerv faoliyatining tiplariga ta’rif bering.
   

3-amaliy mashg’ulot mavzusi. Ko’rish o’tkirligi va ko’rish maydonini aniqlash.

Ishni bajarish tartibi. tarqatma materiallar, mulyajlar, slaydlardan foydalangan holatda o‘rgangan nazariy bilimlaringiz asosida ko‘rish va eshitish analizatorlarini tuzilishini, joylashishi o‘rganib ilmiy izohlang.

Ishni rasmiylashtirishga doir tavsiyalar. Daftaringizga bajarish tartibida ko‘rsatilgan tartibda xulosalaringizni bayon eting va rasmlarni chizib oling.

Ko’zning ko’rish o’tkirligini aniqlash

Nazariy tushuncha. Biz ko‘zimiz bilan narsalarni ko‘ramiz, ularning rangini, shaklini, katta-kichikligini, qaysi tomonimizda, uzoq, yaqinda turganini bilamiz, har bir narsaning eng mayda detallarini xam ajrata olamiz, ko‘zning bu xususiyatini uning ko‘rish o‘tkirligi deyiladi.

Normal ko‘z o‘tkirligi ikkita buyum bir-biriga qo‘shilib ketmasdan, alohida-alohida ko‘rinishi uchun zarur bo‘lgan shu ikki narsa orasidagi eng kichik masofa bilan aniqlanadi. Normal ko‘z ko‘rish burchagi 50-sekunt bulish kerak. Ko‘z ikkita turli nuqtani farqlash qobiliyatiga ega. Ko‘rish o‘tkirligini aniqlash uchun foydalaniladigan Golovin, Orble, Sevtseva jadvallarida 12 qator har bir kattalikdagi harflar yozilgan. Harflar yuqoridan pastga tushgan sayin kichrayib boradi. Sinaluvchini turli masofada o‘tkazib qo‘yib, raqamlarni ko‘rsatish noqulay bo‘lgani uchun normal ko‘z 5 m narida o‘qiydi.

Masalan, ko‘z 50 m uzoqdan o‘qiydigan qatorki sinaluvchi 5 metr naridan o‘qiy olsa, o‘sha ko‘z o‘tkirligi 0,1 ya’ni normadan o‘n barobar kam bo‘ladi. Bordiyu, normal ko‘z 5 m masofadan o‘qiydigan qatorni sinaluvchi 4 m dan o‘qisa, uning ko‘z o‘tkirligi 1.5, ya’ni bunday ko‘z o‘tkirligi normadan ortiq hisoblanadi. Agar 5 metrdan o‘qilsa 1.0, ya’ni normal buladi. Masalan: 6-qatorda xato qilsa, u 5-qatorni to‘g‘ri o‘qigan bo‘ladi. Binobarin bunda shu qatorning yonida yozilgan masofaga qarab 12,5 ni ko‘ramiz. Demak, uning ko‘z o‘tkirligi: 5 :12,5 q 0,4D ga teng.

Savodsiz odamlar uchun jadvalning bir tomoniga ochiq halqalar tushirilgan bo‘ladi. Bunda tekshiriluvchi odam shu halqaning qaysi tomoni ochiq ekanligini aytib berishi kerak (o‘ng, chap, yuqori, past).

Ishni bajarish tartibi: Jadval yaxshi yoritilgan devorga osiladi. Sinaluvchi jadvaldan 5 m uzoqlikdagi stulga o‘tiradi. Har bir ko‘zning o‘tkirligi alohida aniqlanadi.

Sinaluvchi bir ko‘zini ekran bilan berkitib turib, tekshiruvchi tayoqcha bilan ko‘rsatayotgan harflarni eshittirib o‘qiydi. Tekshirishda yirik harflarni ko‘rsatishdan asta-sekin maydaroq harflarga o‘tiladi.

Xato qilmasdan o‘qilgan harflarning oxirgi qatori ko‘rish o‘tkirligini bildiradi. Ikkinchi ko‘z ham xuddi shu tartibda tekshiriladi.

Ishni rasmiylashtirishga doir tavsiyalar. Daftaringizga ishni bajarish tartibini yozing, Ko‘zning ko‘rish o‘tkirligi aniqlang jarayonni ilmiy xulosalang.

Nazorat savollar

1. Normal ko‘z ko‘rish qanday aniqlanadi?

2. Normal ko‘z o‘tkirligini qancha metr o‘zoqlikdan aniqlanadi?

3. Ko‘z o‘tkirligi 5 : 12,5 = 0,4 D ga teng bo‘lsa norma hisoblanadimi?

4. Ko‘z o‘tkirligi 5 : 10 = 0,5 D ga teng bo‘lsa norma hisoblanadimi?

5. Ko‘z o‘tkirligi 5 : 5 = 1,0 D ga teng bo‘lsa norma hisoblanadimi?