1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар

Қолдиқ қиймат
– ер майдонидан фойдаланишда унинг жорий бозор қийматини 
ҳисоблашга асосланган баҳолаш усулини намоён этади. 
Солиқ солиш қиймати
- Ўзбекистон қонунчилигига мувофиқ, эскириш даражасини 
ҳисобга олувчи тиклаш қийматига асосланган инвентаризация қийматига ўхшаш 
қиймат. Ривожланаган бозор иқтисодиётига асосланган мамлакатларда солиқ солиш 
бозор қиймати бўйича амалга оширилади. 
Асосий фондлар (активлар)нинг 
тиклаш қиймати
– замонавий шароит ва жорий 
нархларда асосий фондларни тиклаш учун зарур харажатлар йиғиндисидир. Тиклаш 
қиймати асосий фондларнинг таркиби, динамикаси, амортизация ажратмалари 
ҳажмини аниқлаш, рентабеллик даражаси ва ишлаб чиқариш самарадорлигининг 
бошқа кўрсаткичлари ҳақида маълумотлар олиш учун ҳисобланади. Одатда аниқ 
санага асосий фондларни қайта баҳолаш белгиланади. Бу ҳолда у баланс қиймати ва 
суғурта баҳоси сифатида қўлланилади. 
Бу қийматни 
ўриндошлик қиймати
деб ҳам аташади. 
Юқорида кўриб чиқилган қиймат турларини иккита гуруҳчаларга гуруҳлаш мумкин: 
айрибошлашдаги қиймат ва фойдаланишдаги қиймат (6.3-расм). 
Тиклаш қиймати 
Материаллар, техник шароитлар, дизайн, 
ишларнинг сифати ва эскиришни ҳисобга 
олган ҳолдаги баҳоланаётган объектнинг 
аниқ нусхасини қуриш учун 
сарфланадиган жорий нархлардаги 
харажатлар 
Ўриндошлик қиймати
баҳоланаётган объектнинг фойдалилигига эквивалент 
равишда фойдаликка эга бўладиган кўчмас мулк 
объектини қуриш учун сарфланадиган жорий 
нархлардаги харажатлар, аммо бунда у замонавий 
лойиҳа меъёрларидан, ҳамда замонавий 
ускуналардан фойдаланган ҳолда қурилади
Қиймат турлари 
Айрибошлашдаги қиймат 
Объектив қиймат – бу талаб ва таклиф 
асосида очиқ бозорда ўрнатиладиган, 
кутилажак нарх