1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар

ундан биргаликда фойдаланиш ёки билвосита бўлган битимлар бу ерда истисно 
қилинади.
Асосан бундай ёндашув қарз олувчига нисбатан регрессиз лойиҳавий 
молиялаштириш турида қўлланилади.
Харажатлар даромаднинг чегаравий катталиги ўзгаришига таъсир қиладиган 
маҳаллий иқтисодий шароитларни акс эттириши лозим. Аввал айтилганидек, 
қурилишни кимга пудрат учун топшириш ҳал қилинаётганида қайси пудратчи ушбу 
ишни энг кичик минимал харажатлар ва асосланмаган хавфсиз бажариши 
мумкинлигини ҳал қилиш лозим бўлади. Бунда харажатлар қайта ишлаб чиқариш 
ёки ўрнин иқоплаш услубиётлари ёрдамида аниқланганлигига қарамасдан типик 
харажатларни акс эттириши лозим.
10.3. Қурилиш қийматини аниқлаш

---

Замонавий баҳолаш амалиётида янги қурилиш қийматини аниқлашнинг 
қуйидаги усуллари қўлланилади: 

бир марталик нархлар усули (харажатларни элемент бўйича баҳолаш усули); 

солиштирма бирлик усули; 

қийматнинг катталашган элементли кўрсаткичлари усули. 
Қурилишнинг смета қийматини аниқлаш учун дастлабки позиция бўлиб 
лойиҳавий қарорлар асосида ишлар ҳажини ҳисоблаб чиқиш хизмат қилади. 
Бунинг учун меъёрий ҳужжат қўлланилади ва у бўйича иш турлари ва ушбу объект 
бўйича конструктив элементларга боғлиқ равишда смета қиймати аниқланади. Иш 
ҳажмларини аниқлаш усуллари қурилиш объектларининг архитектура-конструктив 
ечимларига боғлиқ бўлади.
Сметаларни (ҳисоб-китобларни) тузиш усулини танлаш ҳар битта муайян 
ҳолатда шартнома шартлари ва умумий итисодий вазиятга боғлиқ равишда амалга 
оширилади.
Смета қийматини аниқлаш учун тўртта усул: ресурсли, ресурс-индексли, базис-