1-мавзу. МҲхс бўйича молиявий ҳисоботлар Д. М. Маткаримов

Молиявий ҳисоботнинг асосий элементлари ва уларни тан олиш мезонлари

Принципларга мувофиқ молиявий ҳисоботнинг асосий бешта элементи:

1) Актив

2) Мажбурият

3) Даромад

4) Харажат

5) Капитал

Молиявий ҳисоботнинг асосий элементлари ва уларни тан олиш мезонлари

Тан олиш – элементларнинг бирининг таърифига мос келувчи ва тан олиш мезонларига жавоб берадиган модданинг молиявий ҳолат тўғрисидаги ҳисобот ёки ялпи даромад тўғрисидаги ҳисоботга киритиш жараёнидир.

Тан олиш мезонлари:

Актив ва мажбуриятни тан олишнинг иккита асосий мезони мавжуд:

1) Ҳисоботнинг муайян элементи билан боғлиқ келгуси иқтисодий нафнинг олиниш ёки йўқотиш эҳтимолининг мавжудлиги;

2) Молиявий ҳисобот элементи қийматини ишончли ўлчаш ёки баҳолаш имкониятининг мавжудлиги.

Молиявий ҳисоботнинг асосий элементлари ва уларни тан олиш мезонлари

Баҳолаш асослари

Баҳолаш – Молиявий ҳолат тўғрисидаги ҳисобот ёки Ялпи даромад тўғрисидаги ҳисоботда акс эттириш ва тан олиш учун молиявий ҳисобот элементининг пул ўлчовидаги қийматини аниқлаш жараёнидир.

Баҳолаш мақсадларида Молиявий ҳисоботнинг концептула асосларида турли хил асослар ишлатилади:

1) Тарихий қиймат (Historical cost);

2) Жорий қиймат;

3) Сотиш қиймати (Realisable value);

4) Дисконтланган қиймати (Present value).

Молиявий ҳисоботнинг асосий элементлари ва уларни тан олиш мезонлари

1) Тарихий қиймат (Historical cost) – бу активни сотиб олиш вақтида тўланган ёки олинган мажбурият суммаси;

2) Жорий қиймат – бу активни сотиб олиш учун ҳозирги вақтда тўлаш керак бўлган сумма ёки ҳозирги вақтда мажбуриятни узиш учун олинадиган сумма;

3) Сотиш қиймати (Realisable value) – бу ҳозирги вақтда нормал шароитда активни сотишдан олинадиган сумма;

4) Дисконтланган қиймати (Present value) – бу актив ёки мажбурият билан боғлиқ бўлган келгуси пул оқимларининг дисконтлаш коэффициенти орқали тузатилган қиймати.