1-Mavzu Mavzu: Kirish. Fanning tarkibi mazmuni va elektr manba turlari Reja



Download 1,66 Mb.
bet20/27
Sana28.06.2022
Hajmi1,66 Mb.
#712608
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   27
Bog'liq
TQ va TET maruza matni chala

Zaryadlarning hajmiy zichligi
Biror {\displaystyle V} hajmda {\displaystyle e} zaryad joylashgan boʻlsin. U holda shu hajmning {\displaystyle \Delta V} elementida zaryadning {\displaystyle \Delta e} elementi joylashgan boʻladi.Zaryadning hajmiy zichligi tushunchasini quyidagicha ifodalaymiz:

{\displaystyle \rho =\lim _{\Delta V\to 0}{\frac {\Delta e}{\Delta V}}}

Demak, zaryadning hajm zichligi hajm birligidagi zaryad bilan oʻlchanadi. Fazoning turli nuqtalarida zaryad zichligi turlicha boʻlishi, vaqt oʻzgarishi bilan oʻzgarib turishi mumkin, yaʼni zaryad zichligi {\displaystyle \rho } nuqta va vaqt funksiyasidir. U vaqtda {\displaystyle \rho ={\dfrac {de}{dV}},\ e=\int \rho dV} boʻladi.
Zaryadlarning sirtiy va chiziqli zichligi
Zaryadning taqsimot sohasi hajm emas, balki {\displaystyle S} sirt yoki {\displaystyle L} chiziq boʻlishi mumkin. U vaqtda, yuqoridagi singari zaryadning sirtiy zichligi {\displaystyle \sigma } va chizigʻiy zichligi {\displaystyle \lambda } taʼriflarini kiritish mumkin

Zaryadning sirtiy zichligi yuza birligidagi zaryad bilan, zaryadning chizigʻiy zichligi esa uzunlik birligidagi zaryad bilan oʻlchanadi.


Nuqtaviy zaryadga nisbatan zaryad zichligi tushunchasini qoʻllash anchagina qulayliklar yaratadi. Masalan, {\displaystyle e} zaryad absissa oʻqi boʻylab uzluksiz taqsimlangan boʻlsin:{\displaystyle \lambda =\lim _{\Delta x\to 0}{\frac {\Delta e}{\Delta x}}}U vaqtda koordinata boshida joylashgan birlik musbat nuqtaviy zaryad uchun {\displaystyle \lambda } zichlik {\displaystyle x=0} nuqtada cheksizlikka, hamma boshqa {\displaystyle x\neq 0} nuqtalarda nolga aylanib, bu zichlikdan {\displaystyle -\infty } dan {\displaystyle +\infty } gacha olingan integral esa birga teng boʻladi. Mana shu aytilganlardan foydalanib, {\displaystyle \delta }-funksiya tushunchasini kiritish mumkin.
Biror ixtiyoriy hajmdagi toʻla zaryad {\displaystyle e=\sum e_{i}=\int \rho ({\textbf {r}})dV}olinayotgan yigʻindi hajmdagi barcha zaryadlar boʻyicha olingan. {\displaystyle \delta }-funksiyadan foydalanib, nuqtaviy zaryadlar sistemasining zaryad zichligi quyidagicha ifodalanadi:
Xullas, biror sohadagi nuqtaviy zaryadlarni shu sohada uzluksiz taqsimlangan va zichligi yuqoridagi tenglamada ifodalangan zaryad deb hisoblash mumkin. Agar berilgan sohada ham nuqtaviy zaryadlar (zichligi {\displaystyle \rho _{n}}), ham uzluksiz taqsimlangan zaryadlar (zichligi {\displaystyle \rho _{m}}) mavjud ekan, sohadagi umumiy zaryad {\displaystyle e=\int \rho _{m}dV+\sum e_{i}=\int \rho _{m}dV+\int \sum e_{i}\delta ({\textbf {r}}-{\textbf {r}}_{i})dV=\int \left[\rho _{m}+\sum e_{i}\delta ({\textbf {r}}-{\textbf {r}}_{i})\right]dVe=\int \left[\rho _{m}+\rho _{n}\right]dV=\int \rho dV}boʻladi, demak, umumiy zaryad zichligi esa {\displaystyle \rho =\rho _{m}+\rho _{n}=\rho _{m}+\sum e_{i}\delta ({\textbf {r}}-{\textbf {r}}_{i})} boʻladi.
Nazorat savollari?

  1. Zaryadlarning hajmiy zichligi haqida ma’lumot bering?

  2. Zaryadlarning sirtiy va chiziqli zichligi haqida ma’lumot bering?


Download 1,66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   27




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish