1-Мавзу. Макроиқтисодиёт фанининг предмети, мақсади ва вазифалари

3. Ялпи таклиф графиги ва омиллари.

• Ялпи таклиф деганда муайян баҳолар даражасида ишлаб чиқарилиши ва таклиф қилиниши мумкин бўлган товар ва хизматларнинг реал ҳажми тушунилади.
• Ялпи таклиф тушунчаси кўпинча ялпи ички маҳсулот синоними сифатида қўлланилади. Баҳоларнинг юқори даражаси ишлаб чиқарувчиларга қўшимча маҳсулот ишлаб чиқаришга рағбат яратади ва аксинча паст баҳолар маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажмини қисқаришга олиб келади. Шунинг учун ҳам миллий ишлаб чиқариш ҳажми билан баҳолар даражаси ўртасида тўғри алоқа мавжуд.

3. Ялпи таклиф графиги ва омиллари.

• Ялпи таклиф (AS) эгри чизиғи алоҳида товар таклифи эгри чизиғидан фарқ қилиб уч қисмдан иборат. Булар
• 1. Горизонтал (ёки Кейнс) кесмаси;
• 2. Кўтарилиб борувчи (ёки оралиқ) кесма;
• 3. Вертикал (ёки классик) кесма.
• Бундай ҳолат ялпи таклифни таҳлил қилишдаги классик ва кейнсчиларга хос ёндашув билан изоҳланади.

3. Ялпи таклиф графиги ва омиллари.

• Ялпи таклиф (AS) эгри чизиғи алоҳида товар таклифи эгри чизиғидан фарқ қилиб уч қисмдан иборат.

• Вертикал ёки
• классик кесма

• Кўтарилиб борувчи ёки оралиқ кесма

• Горизантал ёки
• кейнс кесмаси

• Р

• Y

3. Ялпи таклиф графиги ва омиллари.

• Ялпи таклифнинг кейнс кесмасида миллий ишлаб чиқаришнинг ҳақиқий ҳажми унинг потенциал ҳажмидан, яъни тўлиқ бандлик шароитида эришиши мумкин бўлган ҳажмидан камдир. Демак бу кесма иқтисодиёт пасайиш босқичида бўлган ва катта миқдордаги ресурслардан фойдаланилмаган шароитни кўрсатади. Фойдаланилмаётган ушбу ресурсларни эса баҳолар даражасига таъсир кўрсатмаган ҳолда ишга тушириш мумкин. Бу кесмада миллий ишлаб чиқариш ҳажми ошиши баҳолар даражаси ўзгармай қолган шароитда рўй беради.

3. Ялпи таклиф графиги ва омиллари.

• Ялпи таклиф эгри чизиғининг Кейнс кесмасида иқтисодиётни нисбатан қисқа муддатда амал қилишини характерлайди. Бу кесмада ялпи таклифни таҳлил қилиш қуйидаги шартларга таянади:
• иқтисодиёт ишлаб чиқариш омиллари тўлиқ банд бўлмаган шароитда амал қилади;
• баҳолар, номинал иш ҳақи қайд этилган, бозор тебранишларидан жуда кам таъсирланади;
• реал миқдорлар (ишлаб чиқариш, бандлилик, реал иш ҳақи) ҳаракатчан ва бозор тебранишларидан тез таъсирланади.