1-Мавзу. Макроиқтисодиёт фанининг предмети, мақсади ва вазифалари

Ялпии талаб тушунчаси ва графиги.

• Баҳолар даражаси ва талаб қилинган миллий маҳсулот ҳажми ўртасидаги боғлиқликни ифодаловчи чизиқ ялпи талаб эгри чизиғи деб аталади. AD эгри чизиғи қуйидаги чизмада келтирилган.

• P

• Y

• AD

Ялпии талаб тушунчаси ва графиги.

• Демак AD эгри чизиғи умумий нарх даражаси билан ялпи талаб орасидаги тескари боғлиқликни акс эттиради. Бундай боғлиқликни “Пулнинг миқдорий назарияси” тенгламаси ёрдамида изоҳлаш мумкин:
• M х V = Y х P
• Бу ерда:
• M – муомаладаги пул миқдори;
• V – пулнинг айланиш тезлиги;
• Р – иқтисодиётдаги баҳолар даражаси;
• Y – талаб қилинаётган реал ишлаб чиқариш ҳажми.

Ялпии талаб тушунчаси ва графиги.

• Юқорида келтирилган тенгламани қуйидаги кўринишга келтириш мумкин:
• Y = (M х V) / P
• Яъни нархларнинг ошиши ялпи талабнинг қисқаришига олиб келаркан.

2. Ялпи талабнинг баҳо ва баҳодан бошқа омиллари.

• Ялпи таллабга таъсир кўрсатувчи омилларни икки гуруҳга бўлиш мумкин:
• 1. Баҳо омиллари;
• 2. Баҳодан бошқа омиллар.

2. Ялпи талабнинг баҳо ва баҳодан бошқа омиллари.

• Ялпи талабнинг баҳо омиллари - баҳолар даражаси ва ялпи талаб ўртасидаги тескари боғлиқликни акс эттирувчи омиллардир. Бу омиллар қаторига қуйидагилар киради:
• 1. Фоиз ставкаси самараси;
• 2.Бойлик самараси ёки реал касса қолдиқлари самараси;
• 3. Импорт харидлар самараси.

2. Ялпи талабнинг баҳо ва баҳодан бошқа омиллари.

• Фоиз ставкаси самараси нархлар даражаси, фоиз ставкаси ва ялпи талаб орасидаги боғлиқликни акс эттиради.
• Товарларнинг баҳоси ошса, истеъмолчиларга кўпроқ миқдордаги пул керак бўлади. Тадбиркорлар учун ҳам иш ҳақи ва бошқа харажатларни тўлашга кўпроқ миқдорда пул зарур бўлади. Демак, товарлар баҳосининг ошиши пулга талабни ошираркан.