1-мавзу. Криминология предмети, вазифалари ва тизими

1.3. Криминологиянинг вазифалари

Жиноятчиликнинг мазмуни ҳамда намоён бўлиш шакллари, унинг қонуниятлари, асосий ва иккинчи даражали ҳаракатлан­тирувчи кучлари ва омилларини, шунингдек жиноятчи шахси, унинг таркибий ва функционал хусусиятларини билиш бирдан-бир мақсад эмас. У пировард натижада ҳозирги босқичда жа­миятда юз бераётган ижтимоий жараёнларни бошқариш ва тар­тибга солиш борасидаги муҳим амалий вазифаларни ечишга қаратилган.

Криминология фани олдида нафақат жиноятчиликнинг ай­рим муаммолари, унинг ҳозирги босқичдаги баъзи бир сабабла­ри, профилактика субъектлари тизими, уларнинг вазифалари ҳамда таъсир кўрсатиш чора-тадбирларига доир нуқтаи назар­ларни янгилаш ва асослаш каби методологик хусусиятга эга бўлган муҳим вазифалар юзага келмоқда, балки ўтиш даври иқ­тисодиёти соҳасидаги ғайриижтимоий ҳодисаларнинг турли омилларини аниқлаш ва атрофлича таҳлил қилиш зарурати ҳам туғилмоқда. Жумладан, ташқи иқтисодий фаолият, инвестиция­лар, хўжалик юритишнинг давлат ва хусусий секторлари, ак­циядорлик жамиятлари, тижорат тузилмалари, кичик, қўшма корхоналар, молия, кредит, солиқ солиш ва бошқа соҳаларда жиноятчиликнинг олдини олиш муаммолари, айниқса, муҳим аҳамият касб этаётир.
Ҳаво, сув, ўрмон ва ер ресурслари; ўсимлик ва ҳайвонот ду­нёси; аҳолининг соғлиғи ва яшаш қобилиятини сақлаш соҳала­рида экологик жиноятчилик сабаблари ҳамда унинг олдини олишнинг криминологик таҳлили муҳим вазифа бўлиб қолмоқ­да.
Собиқ СССРнинг парчаланиши ва унинг ҳудудида янги мус­тақил суверен давлатларнинг ташкил топиши эндиликда яқин, ўрта ва узоқ хориж давлатлари доирасида халқаро жиноятчи­лик, айниқса, наркобизнес, фоҳишалик, ғайриқонуний валюта операциялари, маданий ва маънавий бойликларни ўғирлаш, халқаро терроризм, диний ақидапарастлик ва ҳоказоларга қар­ши курашда ҳамкорлик қилишга нисбатан бошқача ёндашувни тақозо этмоқда. Айни вақтда, коррупция, уюшган, шу жумла­дан профессионал жиноятчиликка қарши кураш масалала­ри ҳам тобора муҳимроқ аҳамият касб этиб бормоқда.