1-Мавзу. "Корхоналарни ривожлантириш стратегияси" фанининг

25-расм. Номоддий активларни ифодаловчи кўрсаткичлар 
таснифи 
Номоддий активларнинг ҳолатини ифодаловчи кўрсаткичларга 
қуйидагилар киради: номоддий активларнинг умумий ҳажми; 
уларнинг ўртача йиллик қиймати; умумий активлардаги улуши; 
эскириш коэффициенти.
Кўрсаткичлар 
Номоддий активларнинг 
ҳолатини ифодаловчи 
кўрсаткичлар 
Номоддий активларнинг 
самарадорлигини 
ифодаловчи 
кўрсаткичлар 

---

224 
Номоддий активларга қўйилган маблағ ҳам маълум даражада 
фойда келтиришга қаратилган. Бу эса ўз навбатида унинг 
самарадорлигини баҳолашни тақозо қилади. Номоддий активларнинг 
самарадорлигини ифодалаш учун қуйидаги кўрсаткичлар тизими 
тавсия қилинади: номоддий активларнинг даромадлилиги; номодций 
активларнинг 
рентабеллиги 
ва 
номодций 
активларнинг 
айланувчанлиги. Ушбу кўрсаткичларни аниклаш йўллари ва ҳар 
бирининг қискача тавсифи қуйидаги чизмада келтирилган (10 чизма). 
Самарадорлик 
кўрсаткичлари 
На.нинг 
даромадлилиги 
На.нинг рентабеллиги 
На.нинг 
айланувчанлиги 
Над= Д/ На 
Нар= 
Ф/На 
Наа =Q/На 
1 
сўм 
номоддий 
активларга 
тўғри 
келадиган 
даромад 
суммасини 
ифодалайди
1 
сум 
номоддий 
активларга 
тўғри 
келадиган 
фойда 
суммасини 
ифодалайди 
Номоддий активларга 
қўйилган маблағнинг 
таҳлил даврида неча 
марта 
айланиш 
тезлигини ифодалайди 
26-расм. Номоддий активлар самарадорлигини ифодаловчи 
кўрсаткичлар тизими ва уларни аниқлаш йуллари 
Назорат ва муҳокама учун саволлар 
1. Асосий фондлар нима ва уларнинг кенгайтирилган ишлаб 
чиқаришдаги роли қандай? 

---

225 
2. Асосий ишлаб чиқариш фондлари тузилмаси деганда нима 
тушунилади 
ҳамда 
уларнинг 
саноат 
тармоқлари 
бўйича 
фарқланишига нима сабаб бўлади? 
3. Замонавий амортизация сиёсатининг моҳияти ва аҳамияти 
нимада? 
4. Асосий ишлаб чиқариш фондларидан фойдаланишнинг 
экстенсив ва интенсив кўрсаткичлари қандай? 
5. Корхона ва саноат тармоғининг ишлаб чиқариш қувватларини 
ҳисоблаш усули, тури ва тушунчалари қандай? 
6. Замонавий шароитларда асосий фондлар ва корхона ишлаб 
чиқариш 
қувватидан 
фойдаланишни 
яхшилашнинг 
қандай 
йўналишлари мавжуд?