1-Мавзу. "Корхоналарни ривожлантириш стратегияси" фанининг

маъмурий-
буйруқбозлик тизими салбий оқибатларини бартараф этишдаги 
асосий йўналишлар сифатида ҳам қараш мумкин. Жумладан, айнан 
маъмурий-буйруқбозлик тизими даврида нотўғри юритилган 
ижтимоий сиёсат оқибатида йирик шаҳарларда ишлаб чиқаришнинг 
ҳаддан зиёд тўпланиши, кичик шаҳар ва қишлоқ жойларда эса 
ижтимоий-иқтисодий ривожланишнинг паст даражада қолиши 
табақалашувни кескинлаштирди.
Кейинги ўн йилликда жаҳондаги етакчи мамлакатлар 
иқтисодиётидаги кичик бизнеснинг роли сезиларли даражада ўзгарди. 
Мазкур соҳада ЯИМнинг салмоқли қисми тобора кўпроқ ишлаб 
чиқарилмоқда, ишчи кучи аксарият қисмининг иш билан бандлиги 
таъминланмоқда, барча инновацияларнинг ярмидан кўпроқ қисми 
яратилмоқда. Иқтисодий ҳамкорлик ва ривожланиш ташкилоти 
(ИҲРТ) маълумотларига кўра, ривожланган мамлакатлар ишлаб 
чиқаришида кичик бизнеснинг улуши кейинги 30 йил ичида деярли 

---

80 
70 фоизга етган. Жумладан, бу кўрсаткич АҚШда 38 фоиздан 52 
фоизга, Японияда 47 фоиздан 55 фоизга, Европа Иттифоқи 
мамлакатларида умумий ҳолда 58 фоиздан 67 фоизга етган, кичик 
тадбиркорлик субъектларининг ушбу мамлакатлардаги корхоналар 
умумий сонидаги улуши эса 92,5 фоиздан паст эмас. ХХ асрнинг 
сўнгги 20 йили ичида кичик бизнесдаги бандлик АҚШдаги иш билан 
бандлар умумий сонининг 47 фоизидан 54 фоизига, Японияда 73,8 
фоизидан 78 фоизига, Европа Иттифоқи мамлакатлари бўйича ўртача 
48 фоиздан 72 фоизга қадар ўсган. Бу мамлакатларда кичик 
тадбиркорлик мавқеининг мустаҳкамланиши давлатнинг шу борадаги 
сиёсати билан белгилаб берилган.
Жаҳон тажрибасининг таҳлили шуни кўрсатадики, кичик 
бизнесни ривожлантиришдан қатор мамлакатларда иқтисодий 
сиёсатнинг ўзига хос дастаги сифатида фойдаланиб келинмоқда. 
Жумладан: 
1) ишчи кучи бандлигини таъминлашнинг асосий соҳаси; 
2) иқтисодиёт инновация салоҳиятини ривожлантириш манбаи; 
3) ишлаб чиқариш фаолияти янги шаклларини излаш ва жорий 
этиш манбаи; 
4) давлат бюджетини солиқ билан тўлдириш (масалан, 
Германияда 
солиқларнинг 
деярли 
ярмини 
кичик 
бизнес 
таъминлайди); 
5) ишлаб чиқариш пасайишининг олдини олиш (Венгрия, Чехия, 
Польша); 
6) йирик бизнес билан узвий боғлиқ ҳолда, мамлакат барқарор 
ривожланиши 
ҳамда 
унинг 
иқтисодиёти 
рақобатдошлигини 

---

81 
оширишнинг асоси. Ушбу йўналишларни қуйидаги жадвал орқали 
яққол тасаввур этиш мумкин 
5-жадвал.