1-Мавзу. "Корхоналарни ривожлантириш стратегияси" фанининг

Инвесторлар учун инвестицион муҳит ва мамлакатларнинг 
жозибадорлигини намоён этадиган рейтинглар
20
 
Рейтинг 
Рейтингни 
тузувчи 
ташкилотла
р 
Баҳоланадиган 
параметрлар 
Ахборотлар манбаи 
Бизнесни 
юритиш 
Жаҳон 
банки 
Бизнесни юритиш учун 
ҳуқуқий муҳит 
Статистик ва ҳуқуқий 
ахборотлар, 
экспертлардан 
сўровномалар 
Глобал 
рақобатбардо
шлик 
индекси 
Бутунжаҳо
н иқтисодий 
форуми 
Мамлакатларнинг 
ижтимоий-иқтисодий 
параметрлари 
Статистик ахборотлар 
ва 
компания 
раҳбарларидан 
сўровномалар 
Давлатларнин
г 
фаолиятсизли
к индекси 
Тинчлик 
учун 
жамғармаси 
Мамлакатда истиқомат 
қилаётган инсонлар ва 
фаолият 
юритаётган 
компаниялар учун 
мавжуд хавфлар 
Ахборотларни 
тўплаш ва таҳлил 
қилишнинг 
ички 
тизими 
Мамлакатларнинг инвестицион жозибадорлиги бир қанча 
омилларга, яъни сиёсий, иқтисодий, ижтимоий, маданий, ташкилий-
ҳуқуқий ва жуғрофий омилларга боғлиқдир. Ушбу омиллардан келиб 
чиқиб, инвесторлар мамлакатга инвестицияларни киритиш ёки 
киритмаслик тўғрисида қарор қабул қилишади. Жаҳон банки 
томонидан ҳар йили эълон қилинадиган “Doing Business” ҳисоботида 
турли мамлакатларнинг 6700 дан ортиқ экспертлари томонидан 189 та 
мамлакатнинг бизнесни юритиш бўйича (жами 10 индикатори) 
рейтинги эълон қилиб борилади. Мазкур рейтингда акс этган барча 
кўрсаткичларни ҳам мукаммал деб бўлмайди, албатта. Уларда 
қуйидаги 
муҳим 
омиллар: 
макроиқтисодий 
сиёсат, 
20
http://
www.doingbusiness.org,
 
http://weforum.org,
 
http://ffp.statesindex.org
 интернет сайтлари орқали 
тайёрланган. 

---

103 
инфратузилмаларнинг сифати, ишчи кучининг малакаси, валюта 
курсларининг 
тебраниб 
туриши, 
инвесторларнинг 
фикри, 
коррупциянинг хавфи ва унинг даражаси билан боғлиқ омиллар акс 
этмасдан қолган.
Бутунжаҳон иқтисодий форуми томонидан эълон қилинадиган 
рақобатбардошлик индексида мамлакат ва унда мавжуд бўлган 
институтларнинг ўрта муддатли даврда барқарор иқтисодий ўсишини 
таъминлаш имкониятлари бўйича маълумотлар эълон қилиб 
борилади. Жуда катта ҳажмдаги статистик маълумотлар банки ва 
компаниялар бошқарувчиларидан ўтказиладиган сўровномалар 
асосида жами 113 
номдаги ўзгарувчилар бўйича Глобал 
рақобатбардошлик индекси (The Global Competitiveness Index) 
ҳисоблаб чиқарилади. Умумий фойдаланиш мумкин бўлган статистик 
маълумотлар жами маълумотларнинг 1/3 қисмини ташкил этади, 
қолгани эса, турли хилдаги анкета-сўровномалари асосида 
тўпланади
21
. 
Ўзбекистон Республикаси ўзининг ўрта муддатли стратегиясини, 
ривожланиш концепциясини ишлаб чиқиши ва уни изчил, комплекс 
ва тезкорлик билан амалга ошириши мамлакат тараққиётининг 
кейинги босқичи учун пойдевор бўлишини инобатга олиб, 2017- 2021 
йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта 
устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясини «Халқ билан 
мулоқот ва инсон манфаатлари йили»да амалга оширишга оид Давлат 
дастурида айнан, вилоят, туман ва шаҳарларни комплекс ва 
21
Schwab K. World Economic Forum: The Global Competitiveness Report. Geneva: World Economic 
Forum, 2013.

---

104 
мутаносиб ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришга қаратилган 
масалалар устувор йўналиш сифатида белгилаб берилди. 
Ҳаракатлар стратегиясидан ўрин олган чора-тадбирларни амалга 
ошириш учун қуйидаги сарф-харажатларнинг йўналтирилиши 
режалаштирилган
22
: 2017-2021 йилларда умумий қиймати 40 
миллиард АҚШ доллари миқдоридаги 649 та инвестиция лойиҳасини 
назарда 
тутувчи 
тармоқ 
дастурларини 
рўёбга 
чиқариш 
режалаштирилмоқда. Натижада, кейинги 5 йилда саноат маҳсулотини 
ишлаб чиқариш 1,5 баробар, унинг ялпи ички маҳсулотдаги улуши 
33,6 фоиздан 36 фоизгача, қайта ишлаш тармоғи улуши 80 фоиздан 85 
фоизгача ошади. Жами харажатлар учун 37687,8 миллиард. сўм ва 
8349,3 миллион. АҚШ доллари ажратилади. 
10-жадвал.