|
Dars tipi; aralash,ananaviy.
Darsda foydalanadigan jihozlar; 7- sinf darsligi, tarqatma materiallar, qo`shimcha ma`lumotlar, internet ma`lumotlari qog’ozlar va marker.
Darsning borishi;
I Tashkiliy qisim. Salomlashish, sinf davomatini aniqlash, psixologik muhit yaratish.
II O’tilgan mavzuni so`rash.
O’tilgan mavzuni so`rashda foydalanishda interfaol usullar.
III Yangi mavzu bayoni.
Sud orqali himoyalanish huquqi
Har bir fuqaro uzining buzilgan huquqlarini sud orqali himoya qilish huquqiga ega. Fuqarolarning bu huquqini ta'minlash uchun davlat sud hokimiyati tizimini tashkil etadi. O`zbekiston Respublikasi fuqarolari uz huquqlarini har tomonlama tajovuzlardan himoya qilish uchun sudga murojaat qilish huquqini amalga oshirishning barcha huquqiy shart-sharoitlari yaratilgan. Fuqarolarni sud tomonidan himoyalanish huquqining mazmuni O`zbekiston Respublikasi «Fuqarolarning huquq va erkinliklarini buzadigan xatti-harakatlar va qarorlar ustidan sudga shikoyat qilish tug`risida»gi 1995 yil 30 avgust Qonunida bayon etilgan. Ushbu Qonun O`zbekiston Respublikasi fuqarolarinigina emas, balki chet el fuqarolari va fuqaroligi bulmagan shaxslarning ham O`zbekiston Respublikasi sud organlariga murojaat qilish huquqini kafolatlaydi. Ushbu mavzu matnlaridan shunday xulosalar chiqarishimiz mumkinki, Prezidentimiz doimo ta'qidlaganidek insonning yashash huquqi «insonning eng ustivor muqaddas huquqi»dir . Sizlar O`zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi, qonunlar va boshqa normativ-huquqiy hujjatlar mazmun-mohiyatini o`qib o`rganar ekansizlar, mamlakatimizda inson huquqi, uning hayoti, sog`lig`i bebaho, buyuk ne'mat ekanligini anglaysiz.
Konstitutsiyaning 44-moddasida «Har bir shaxsning uz huquq va erkinliklarini sud orqali himoya qilish, davlat organlari, mansabdor shaxslar, jamoat birlashmalarining g`ayri qonuniy xatti-uarakatlari ustidan sudga shikoyat qilish huquqi kafolatlanadi», deyilgan. Bu qoidaga ko`ra, fuqarolar Konstitutsiyada belgilangan uzlarining huquq va erkinliklari buzilgan deb uisoblasalar uz huquqlarini sud orqali himoya qilishlari mumkin. Bu fuqarolarning buzilgan huquqlarini tiklovchi eng samarali vosita uisoblanadi. Sudga shikoyat qilish huquqi shaxsning huquq va erkinliklarining kafolati uisoblanib, sud organlarigina, Konstitutsiyasiga asosan boshqa davlat uokimiyati organlaridan, jamoat birlashmalaridan uoli, mustaqil uarakat qiluvchi va faqat qonung buysunuvchi organdir.
Mamlakatimizda sud tizimi islouotlari souasida kuplab ishlar qilinmoqda. Bu uaqda Prezidentimiz shunday degan edi: «Xalq sudni faqat odamlarni qoralaydigan, jazolaydigan organ deb emas, aksincha, ularning uaq-huquqlari va manfaatlarini himoya qiladigan organ deb bilish kerak» «Fuqarolarning huquq va erkinliklarini buzadigan xatti-uarakatlar va Qaror ustidan shikoyat qilish tug`risida»gi 1995 yil 30 avgustdagi Qonun esa faqat O`zbekiston Respublikasi fuqarolarini sudga shikoyat qilish huquqini mustaukamlamasdan, balki chet el fuqarolarining uamda fuqaroligi bulmagan shaxslarning uam O`zbekiston Respublikasi sud organlariga murojaat qilish huquqini belgilagan. Konstitutsiyaviy kafolatni yana bir qoidasi Konstitutsiyamizning 45- moddasida belgilangan bulib, Voyaga yetmaganlar, mehnatga layoqatsizlar va keksalarning huquqlari davlat himoyasidadir» deyiladi.
Oliy Majlisning O'zbekiston Respublikasining boshqaruv va sud organlarini
tuzish sohasidagi vakolatlariga quyidagilar kiradi:
O'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga muvofiq, O'zbekiston Respublikasi Prezidentining Bosh vazirini, uning birinchi o'rinbosari va o'rinbosarlarini, Vazirlar Mahkamasi a'zolarini, Bosh prokuror va uning o'rinbosarlarini tayinlash va lavozimlaridan ozod etish, vazirliklar, davlat qo'mitalari va davlat boshqaruvi organlarini tuzish hamda ularni tugatish to'g'risidagi farmonlarini tasdiqlash;
O'zbekiston Respublikasi Prezidenti taqdimiga ko'ra, O'zbekiston Respublikasi
Konstitutsiyaviy sudining raisi va a'zolari, Oliy sudning raisi va a'zolari, Oliy xo'jalik sudining raisi va a'zolari, O'zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvining raisi, O'zbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat qo'mitasining raisi lavozimiga tayinlash. Basharti, lavozimga ko'rsatilgan nomzod Oliy Majlis tomonidan qo'llab-quvvatlanmasa, mazkur masala yuzasidan O'zbekiston Respublikasi Prezidentining boshqa taklifi muhokama qilinadi.
Oliy Majlisning O'zbekiston Respublikasi huquq tizimi sohalari bo'yicha vakolatiga respublika huquq tizimining barcha sohasidagi qonunlarni qabul qilish hamda ularga tegishli o'zgartishlar va qo'shimchalar kiritish kiradi. Oliy Majlisning xalqaro masalalar sohasidagi vakolatlariga xalqaro shartnomalar va bitimlarni ratifikatsiya (tasdiqlash) va denonsatsiya qilish (barvaqt to'xtatish);
O'zbekiston Respublikasi Prezidentining umumiy yoki qisman safarbarlik e'lon qilish, favqulodda holat joriy etish, uning muddatini uzaytirish va to'xtatish to'g'risidagi farmonlarini tasdiqlash kiradi. O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi o'z faoliyatini uning tarkibiga saylangan deputatlar orqali amalga oshiradi. Oliy Majlis deputati o'z saylovchilarining, shuningdek uni deputatlikka nomzod etib ko'rsatgan tegishli siyosiy partiya, hokimiyat vakillik organlarining va nomzod qilib ko'targan tashabbuskor guruhlarning vakili hisoblanadi. Respublika Oliy Majlisining deputatlari o'z huquqlari va burchlarini ijro etishda
O'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi hamda 1995-yi1 6-mayda qabul qilingan«O'zbekiston Respublikasida xalq deputatlarining maqomi to'g'risida»gi qonunga amal qilgan holda ishlaydilar. Bu qonunda Oliy Majlis deputatining huquqlari, burchlari va faoliyatining shakllari va kafolatlari to'la ko'rsatilgan.O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senati va qonunchilik palatasi to'g'risidagi Konstitutsiyaviy qonunlarining 8-moddalarida Senat va Qonunchilik palatasining birgalikdagi vakolatlarini belgilab bergan. Mazkur qonunlarning 9- moddalarida Senat va Qonunchilik palatasining vakolatlari belgilab qo'yilgan.
O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 82-moddasida O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisida qonunchilik tashabbusi huquqiga ega organlarning ro'yxati keltiriladi. Qonunchilik tashabbusi huquqiga O'zbekiston Respublikasining Prezidenti, shuningdek, o'z davlat hokimiyatining oliy organi orqali Qoraqalpog'iston Respublikasi, O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining deputatlari, O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudi, Oliy sudi, Oliy xo'jalik sudi, Bosh prokurori egadirlar.
Do'stlaringiz bilan baham: |
