1-mavzu: kirish. Ekologiya va tabiatni muhofaza qilish kursi, uning maqsad-vazifalari, tuzilmasi va qisqacha tarixi mavzu rejasi

Noosfera bosqichi tushunchasi
Insoniyat jamiyati o’zining barcha xususiyatlari bilan birga Yer yuzidagi hayot rivojlanishi (biogenez)ning navbatdagi bosqichidir. U eng kuchli tabiiy omil sifatida nafaqat sayyoramiz, balki kosmik fazoni ham o’zgartirib yubormoqda. Kelajakda inson va biosferaning rivojlanishi qanday ketadi, degan savol tug’iladi. Qanday qilib biosferani parchalanib ketishining oldini olish mumkin?
Shuni ta’kidlash lozimki, jamiyatning rivojlanish jarayonini to’xtatib bo’lmaydi. Ammo insonning biosferaga ta’sirini boshqarish orqali ularning har ikkisini ham rivojlanishiga ziyon yetkazmaslik mumkin. Biogenez bosqichidan boshlab hozirgi davrdagi hayot evolyutsiyasi aql yoki tafakkurning rivojlanish bosqichi, ya’ni neogenez deb qaraladi. Keyingi yillarda biosferaning asta-sekin noosferaga aylanishi kuzatilmoqda. Noosferaning lug’aviy ma’nosi “fikrlovchi qobiq” demakdir. V.I.Vernadskiy fikricha noosfera biosferaning qonuniy rivojlanishi natijasida kelib chiqadigan bosqich bo’lib, inson bilan tabiat o’rtasidagi o’zaro ongli aloqa munosabatlarini o’z ichiga oladi.


Nazorat savollari:

1. 
   Biosfera deganda nimani tushunasiz?
   
2. 
   Biosferaning tarkibiy qismlarini sanang.
   
3. 
   Noosfera tushunchasini izohlab bering.
   
4. 
   Bugungi kundagi hayot qobig‘ini siz qanday ifodalagan bо‘lar edingiz?
   

5-MAVZU: TABIIY RESURSLAR, ULARDAN OQILONA FOYDALANISH VA ATMOSFERA MUHOFAZASI
Mavzu rejasi:
1. Tabiiy resurslar – inson hayotini cheklovchi omil sifatida.
2. Tabiiy resurslar va ularning tasnifi (turlari).
3. Resurslar bilan ta’minlanganlik va ulardan oqilona foydalanish.
4. Tabiatga antropogen ta’sirlar va atrof-muhitning ifloslanishi.
5. Atmosferaga antropogen ta’sirlar va uning ifloslanishi (iqlimning isishi yoki bug‘li gazlar ta’siri; ozon qatlamining buzilishi; kislotali yog‘inlarning yog‘ishi).
6. Atmosfera havosini muhofaza qilish chora-tadbirlari.