1-mavzu: kirish. Ekologiya va tabiatni muhofaza qilish kursi, uning maqsad-vazifalari, tuzilmasi va qisqacha tarixi mavzu rejasi

Ekologik suksessiya
Agar uyingizdagi maysalar umuman o’rilmasa nima bo’lgan bo’lar edi.? Maysalar uzun bo’lib ketar edi va tez orada yaylov kabi ko’rinishga ega bo’lar edi. Keyinchalik hududga hayvon yoki shamol orqali kelib qolgan urug’lardan o’simliklar o’sa boshlaydi. Keyin esa daraxtlar unib chiqa boshlaydi. Aslida esa 20 yilda biror marta bo’lsa ham mayzalar o’to’rish mashinasida o’rilgan deb aytish qiyin. Ekologlar sizning maysazoringiz qaysi eko tizim turiga kirishi haqida aytib bera olishadi. Agar bu o’rmon bo’lganda edi, ular sizga bu yerda o’sayotgan daraxtlar turi hamda ular o’sishi uchun qancha vaqt talab qilishi haqida oldindan aytib bera olishar edi. Hududda yashaydigan turlardagi bosqichma –bosqich sodir bo’ladigan o’zgarishlar ularning uzluksizligi normalligini bildiradi. Ketma-ketlik dunyo bo’ylab turli joylarda turlicha sodir bo’ladi.
Asosiy suksessiya
Lava vulqonlar og’zidan otiladi va u yo’lida uchragan hamma narsalarni yo’q qila oladigan darajada juda qaynoq. U sovigandan so’ng esa toshdan iborat bo’lgan yerning bir shakliga kiradi. Bir kun kelib bu yerlar o’rmon yoki maysazorga aylanishini tasavvur qilish qiyin. Bu jarayon dastlab asosiy ketma-ketlik deb nomlangan o’simlik mavjud bo’lmagan joylardan boshlanadi. Bu jarayon uchib kelgan lishayniklar bilan birga boshlanadi. Bu turlar doimiy turlar deb ataladi qaysiki bir joyda doim yashovchi turlardir. Ular qurg’ochilikdan, yuqori haroratdan, sovuqdan va noqulay sharoitdan jon saqlab qolishadi va tez-tez tuproqqa aylanishadi.
O’rmon ekotizimi
O’rmon eko tizimi boylab sayohatni tasavvur qilib koraylik. Daraxtlar, butalar, mayda o’simliklardan iborat. Bu yerda siz olmaxon, qushlar va hasharotlarni korishimiz va ularning ovozini eshitishingiz mumkin. Yana maymun va qo’ziqorinlarni ham ko’rishingiz mumkin. Bu yuzlab turlar yashaydi. Hozir esa bug’doy dalasini tasavvur qiling. Siz bu yerda bir nechtagina turni uchratishingiz mumkin: bug’doy o’simligi, hasharotlar va begona o’tlardir. O’rmon bug’doy dalasidan ko’ra ko’proq turdagi o’simliklardan iborat. O’rmon yuqori darjadagi biologic xilma-xillik yani bio xilma-xillikdan iborat.bio xilma-xillik ekotizimda hayotning turli tumanligini anglatadi.