1-mavzu. Kirish. Chorvachilik mahsulotlarini texnokimyoviy nazorati fanining ahamiyati va vazifalari

 

2. Begona moddalar tasnifi 

 

Ovqatlanish odam sog’ligini belgilovchi muhim omillardan biri hisoblanadi. 

“Salomatlik  –  ovqatlanish  funksiyasi”  degan  qoida  zamonaviy  kishilik  jamiyati 

uchun asosiy hisoblanadi.  

Dunyoni  barcha  mintaqalarida  ekologik  xolatni  insoniyatning  antropogen 

faoliyati  bilan  bog’liq  holda  keskin  yomonlashuvi  iste’mol  qilinadigan  ovqatning 

sifatiy  tarkibiga  ta’sir  qildi.    Ovqatlanish  mahsulotlari  bilan  odam  organizmiga 

kimyoviy  va  biologik  moddalarni  ancha  qismi  kelib  tushadi.  Odam  organizmi 

uchun begona bo’lgan asosiy begona birikmalarni tasnifi 1-chi jadvalda keltirilgan.   

 Ular  oziq-ovqat  mahsulotlariga  asosan  ikki  yo’l  bilan  kelib  tushadi  va 

to’planadi: 

---

-  ham  tirik  organizmlar  va  ham  havo,  suv  va  to’proq  o’rtasida  moddalar 

almashinuvini ta’minlovchi biologik zanjirning kechishi bo’yicha;  

- oziq – ovqat hom ashyosi va oziq-ovqat mahsulotlarini qishloq xo’jaligi va 

sanoat ishlab chiqarilishi barcha bosqichlarini, shuningdek ularni saqlash, o’rash va 

markirovkalanishini qamraydigan oziqaviy zanjir bo’yicha. 

Shu  bilan  bog’liq  holda    oziq  –  ovqat  hom  ashyosi  va  oziq-ovqat 

mahsulotlari  xavfsizligi  va  sifatini  ta’minlash  aholi  salomatligi  va  uning 

genofondining  saqlanishini  belgilagan  holda  zamonaviy  kishilik  jamiyatini  eng 

muxim vazifalaridan biri hisoblanadi. 

Bojxona  Ittifoqi  komissiyasini 2011  yil  9 dekabrdagi 880-sonli  qarori bilan 

tasdiqlangan  “Oziq-ovqat  mahsulotining  xavfsizligi”  to’g’risidagi  Texnik 

Reglament (TR TS 021/2011) bo’yicha oziq – ovqat mahsulotini xavfsizligi - odam 

va  kelgusi  avlodga  zararli  ta’siri  bilan  bog’liq  bo’lgan  yo’l  qo’yib  bo’lmaydigan 

xavfni  bo’lmasligi  xaqida  dalolat  beruvchi  oziq  –  ovqat  mahsulotini  holatidir.  

O’zbekiston Respublikasining 1997 yil 30 avgustdagi “Oziq – ovqat mahsulotining 

sifati  va  xavfsizligi  to’g’risida”  gi  483-1-sonli  qonunida    esa  “oziq-ovqat 

mahsulotining  xavfsizligi  —  oziq-ovqat  mahsulotining  sanitariya,  veterinariya, 

veterinariya-sanitariya,  fitosanitariya  qoidalari  va  normalariga  mosligidir”  deb 

ta’rif berilgan.