1-mavzu: kasb psixologiyasining predmeti reja

Reja:
1.Shaxsning kasbiy shakllanishi determinatsiyasi.
2.Shaxsning kasbiy rivojlanishning bosqichlari.
Tayanch tushunchalar: shaxs, kasbiy shakllanish, biogenetik nazariya, sotsiogenetik nazariya, shaxs faolligi, determinatsiya, kasbiy rivojlanish.
Shaxs – ijtimoiy munosabatlarning ob’ekti hamda sub’ekti sifatida.
Shaxsning ijtimoiylashuvi deganda bolaning psixologik, intellektual shaxsiy
rivojlanishida ijtimoiy tajribalarni o’zlashtirishning natijalaridir, ya’ni ta’lim tarbiya ta’sirida psixik funksiyalarni o’zgartirish, ijtimoiy ma’naviy qadriyatlarni,
dunyoqarashni xulq-atvordagi norma va qonunlarni shakllantirishdan iborat.
Shaxs o’z hayot yo’lini, maqsadlarini kasbini mustaqil tanlash, o’zining
psixologik va fiziologik xatti-harakatlarini boshqara olishi va amalda o’z qobiliyati, layoqatlaridan to’la foydalana olishi, doim o’zini mukammallashtirishga intilishi zarur.
Ijtimoiylashuv manbalariga quyidagilar kiradi:
bolalik davrida orttirilgan tajriba – bu jarayon psixik funksiyalarning
shakllanishi va dastlabki ijtimoiy xulq normalarining namoyon bo‘lishi bilan parallel ravishda kechadi;
ijtimoiy institutlar – ta’lim va tarbiya tizimi; oiladan boshlab, to oliy o‘quv
yurtlari va undan yuqori pog‘onalardagi ta’lim olishga imkon beruvchi maskanlar,
mehnat jamoalari shular jumlasidandir;
muloqot va hamkorlikdagi faoliyat jarayonidagi odamlarning ta’siri. Bu
o‘rinda ham rasmiy, ham norasmiy sharoitlarda odamlarning bir-birlari bilan
muloqoti, muomala maromlari nazarda tutiladi.
Demokratik jamiyatda ijtimoiylashuvning ma’nosi odamning o‘z “Men”ini to‘la ifoda eta olishi, o‘z iqtidori, salohiyati va imkoniyatlarini o‘z kamoli va odamlar manfaatiga bo‘ysundira olishi bilan ifodalanadi. Totalitar tuzum esa aksincha, odamlarda mazoxizm (tobelikka ko‘nikish, ahloqan past ketishliklar), sadizm (o‘zgalar ustidan cheksiz hukmron bo‘lishga intilish, odamlarni qo‘rqitish, ular ustidan zo‘ravonlikni namoyon etish), destruksiya (o‘z nochorligidan qutulish uchun butun dunyoga zarar keladigan harakatlarlardan jirkanmaslik), konformizm (o‘z “Men”idan voz kechib bo‘lsa ham o‘zgalar hukmiga itoat etishga o‘rganib qolish) kabi holatlarni keltirib chiqaradi. O’g’lim Mishel endi gapira boshlaganda va har narsaga qiziquvchan bo’lganida, men “bolalarning qanday o’rganishini” talabalarimga isbotlash uchun Mishelni ilmiy psixologiya darsiga olib kelishga qaror qildim. Topshiriqlarimning birida men uzun shisha idishdan keng likopchaga suv quydim. Men unga shishadagi suv miqdori bilan likopchadagi suv miqdori bir xil bo’lishini aytdim. U menga biroz g’alati boqdi, lekin nazarimda u dastlabki miqdor bir xil turganiga qarshi chiqolmagan edi. Biroq, darsning oxirigacha u o’zining fikrida turdi: qachonki likopchaga quyilgan suv shisha idishga quyilayotganiga taqqoslanar ekan, bu yerda oz suv bo’ladi dedi u.“O’rganish” uchun ko’plab isbotlash!