1-Mavzu: Jismoniy tarbiya diagnostikasi va korreksiyasi

Fanlar bo’yicha diagnostik faoliyati:

Ta’lim sifatini belgilovchi omillardan biri bu o’qituchining o ’z fani bo’yicha kompetensiyaga ega bo’lishidir. U pedagogik moslashuv tizimi asosida namoyon bo’ladi. Bular:

• Ilmiy bilim;

• Turli xil faoliyatni bajara olishi (namuna misol keltira olishi);

• Muammoli vaziyatlami samarali yechimini topishda ijodiy faoliyat asosida yondashish;

• Jamiyat va insonlarga, tabiatga ijobiy emotsional munosabatda bo’lish tajribasi.

Globallashuv sari borayotgan hozirgi dunyoda davlatning xalqaro raqobat jarayoni shartlariga tez moslashuvi uning muvaffaqiyatli va barqaror rivojlanishining asosiy omili hisoblanadi. Bunda yuksak taraqqiy etgan davlatlaming asosiy ustunligi - ta’lim tizimining holati bilan aniqlanadigan, shaxsni rivojlantirish imkoniyatlari mavjudligi bilan bog’liq. Davlatning bugungi va istiqboldagi barqaror iqtisodiy o’sishini ta’minlovchi omillar ham aynan ta’lim sohasi rivojlanishiga bevosita bog’liqdir. Xulosa qilib aytganda, bugungi globallashuv davrida zamonaviy o’qituvchilaming diagnostik faoliyatida quyidagi hislatlami tarkib toptirish muhim ahamiyat kasb etadi:

- insonparvarlik hislatlarini rivojlantirish;

- kommunikativ (muloqotga moyillik) malakalarini shakllantirish;

- kasbiy mustaqillik, ishchanlik, hissiy barqarorlik, o’z ishiga ijodiy yondashish hislatlarini tarkib toptirish;

- pedagogik nazokat va pedagogik texnikadan oqilona foydalanishni shakllantirish;

- nutq texnikasini, o’z tovush, mimika, jest va gavdasini boshqarish, jamoaga va shaxsga ta’sir ko’rsatish qobiliyatlarini takomillashtirish;

- zamonaviy fan va ishlab chiqarishdagi muammolar, pedagogik, axborot va yuqori darajadagi texnologiyalardan xabardor bo’lish hamda ulardan zarurlarini ta’lim jarayoniga tatbiq etish va boshqalar. Bugungi kunda pedagogi diagnostikada o'qituvchilik kasbi va uningjamiyatda tutgan o ’miga baho berishda layf touching (ingliz tilida: life- hayot, couchingrejalashtirish) ta’lim-tarbiya jarayoni ishtirokchilarining faoliyatini to’g’ri rejalashtiradigan mutaxassis faoliyatidan foydalanilmoqda.

Ma’lumki, o’qituvchi pedagogik jarayonni rejalashtiruvchisi, boshqaruvchisi hamda yo’naltiruvchisi hisoblanadi. Uning kasbiy, shaxsiy faoliyatini uyg’unlikda olib borishi muhim ahamiyat kasb etadi. O’qituvchi guruh, sinfdagi o’quvchilarga ta’lim va tarbiya berar ekan, shu bilan birgalikda jamiyat a’zosi bo’lgan o’z farzandlarini ham tarbiyalovchi ota-ona sifatida namoyon bo’ladi. Demak, o’z ish joyidagi faoliyati bilan birgalikda, oiladagi, jamoadagi ishlarini uyg’unlikda olib bonsh uchun kun tartibini to’g’ri rejalashtirib olishga zarurat tug’iladi. Shunday paytda o’qituvchiga layf couching yordam beradi.

Pedagogi diagnostikada o'qituvchilik kasbi va uningjamiyatda tutgan o’miga baho berishda fasilitator xizmatidan foydalaniladi. Fasililator- inglizcha so’zdan olingan bo’lib, “yordam beruvchi”, “engillashtiruvchi” degan ma’noni anglatadi. Ta’lim-tarbiya maqsadiga erishishni osonlashtirish uchun o’quvchilaming samarali hamkorligini shakllanti radi Menejer- o’quvchilaming imkoniyatlari va ehtiyojlarini o’rganish natijasida ta’limtarbiya jaryoni strategiyasini ishlab chiqadi vajarayonni boshqaradi. Ekspert-miq mavzu, masala bo’yicha hakamlik qiladi. BKM darajasini belgilashda yordam beradi. \toderator-ma\um mavzu yuzasidan muhokama, bahs tashkil etadi, o’zi aralashmagan holda bir yechimga erishishga yordam beradi. Ma'ruzachi- mashg’ulot uchun o’quv materiallarini tayyorlaydi, o’quvchilami bahsgachorlaydi, o’rganish jarayonini motivatsiyalaydi. Maslahatchi- o’quvchilaming tajribasiga asoslangan holda bilim beradi, mavhum o’rinlami amqlashtirishda yordam ko’rsatadi. 7>ewer-o’quvchilaming o’zaro muloqotini tashkil etadi,ulaming ma’lum malaka va ko’nkimalarini rivojl antiradi.

Shunday kilib, pedagogik diagnostika sohasida yaratilgan adabiyotlarda o'qituvchilik kasbi va uningjamiyatda tutgan o ’miga ob’ektiv baxo berilgan bo’lishiga qaramasdan, ta’lim-tarbiya jarayonida qanday insonni shakllantirish lozim, ta’lim-tarbiya natijasida inson qanday bo’lishi kerak, degan savollarga muntazam javob izlash zaruriyati mavjudligicha qoladi va asrlar osha mutafakkirlarimiz tomonidan yaratilgan «komil inson tarbiyasi» g’oyalariga hamohang ravishda rivojlantiriladi.