1-Мавзу: Фаннинг мавзуи, максади ва вазифалари

4.2. Partiyalab va donalab ishlab chiqarishni tashkil etish.


Partiyalab ishlab chiqarish usuliga uskunalarni yangi partiya mahsulot uchun kayta sozlash bilan boglik tuxtab turishlar xosdir. Shu sababli bu usulda ishlab chiqarishni tashkil etishda birinchi navbatda mahsulot nomenklaturasini kiskartirish va takrorlanuvchi partiyalar xajmini oshirish zarur. Partiyalab ishlab chiqarish usulida uskunalardan foydalanish darajasi va mexnat unumdorligini oshirish ishlab chiqarishni texnik tayyorgarligini takomillashtirish, ishlab chiqarishni operativ rejalashtirish, zarur tuplam(zadel)larni shakllantirish xamda ishlab chiqarishni zarur materiallar va yarimfabrikatlar bilan uzluksiz ta’minlash orkali erishiladi.
Partiyalab ishlab chiqarish usullari seriyalab va mayda seriyalab ishlab chiqarish bilan birga zavodlarning aloxida uchastkalarida xam kullaniladi.
Ishlab chiqarishni donalab tashkil etish usuli quyidagi xususiyatlarga ega: mahsulotlarning kaytarilmas katta nomenklaturasi, nostandart, original detal va buginlarning katta ulushi, ishlar turi xilma-xilligi, yukori mexnattalablik, ishlab chiqarish davri davomiyligi uzunligi, kat’iy urnatilgan va namunalashtirilgan (tipizatsiya) texnologik jarayonlarning yukligi.
Donalab ishlab chiqarishda kuprok universal uskuna va jixozlardan foydalaniladi. Bunda unumdorlik ixtisoslashtirilgan (maxsus) uskunalar unumdorligidan pastrok buladi. Uskunalar stanoklar guruxlari bo’yicha joylashtiriladi va kupincha bir tekisda yuklatilmaydi, tugallanmagan ishlab chiqarish xajmi katta buladi. Bu ishlab chiqarish davrining uzayishiga olib keladi.
Donalab ishlab chiqarish samaradorligini oshirish detallar va birikmalarni unifikatsiyalash, operatsiyalarni ixtisoslashtirish (tiplashtirish), tez kayta sozlanuvchi, yukori unumli jixozlardan foydalanish orkali ta’minlanishi mumkin.
YUkoridagi usullar ishlab chiqarish turi, mahsulot nomenklaturasi, texnologik jarayon xususiyatlari va boshka omillarni xisobga olgan xolda tanlanib kullaniladi. Ishlab chiqarishni tashkil etish usuli pirovard natijada korxonaning texnik- iqtisodiy kursatkichlarini yaxshilashiga, mahsulotlarni reja bo’yicha uz vaktida ishlab chiqarishni ta’minlashga, tugallanmagan ishlab chiqarishni tartibga solish orkali aylanma mablaglar xarakatini nazorat kilishga olib keladi.