1-Мавзу: “Электрон бизнес асослари” фанининг предмети ва билиш усуллари (2 соат)

Mijozlar – bu xaridorlar yoki iste’molchilar (jismoniy va yuridik shaxslar).
Moliyaviy institutlar – Internet tarmog’i orqali o’zaro hamkorlik qiladigan har qanday tashkilotlardir. Tor ma’noda bu – biznes (yoki savdo) operatsiyalarini amalga oshiruvchi tashkilotlardir. Bunda ularning qatnashchilari o’rtasida o’zaro aloqalarning keng ko’lami amalga oshiriladi: tovar ishlab chiqaruvchisi uni yoki o’z yordamchilari orqali yoki distribyuterlar orqali sotishga intiladi.
Huqumat elektron biznes tizimida operatsiyalar qonuniyligini tegishli huquqiy bazani ishlab chiqishni ta’minlaydi.
Foydalanish mumkin bo’lgan turli xil tashkiliy shakllarni tavsiflovchi elektron biznes tizimi elementlarining ikkinchi guruhiga quyidagilar kiradi: elektron magazin; elektron univermag; elektron kiosk; elektron kimoshdi savdosi; elektron magazin-vitrina; hisob-kitoblarni elektron magazini; uchinchi mamlakatlar elektron bozori; virtual hamdo’stlik (komyuniti); konsalting firmasi; brokerlik axborot idorasi yoki alohida broker; tadqiqot xizmatlarini etkazuvchilari.
Elektron magazin – bu do’stona interfeysni ta’minlaydigan, o’ziga xos savdo vitrinasi yoki tovarlar va xizmatlarni sotish uchun taklif etadigan Web-serverdir.
Bunday magazin faoliyat ko’rsatishning samaradorligining yoki muvaffaqiyatliligining bosh mezoni bo’lib tovarlar yoki xizmatlarga ehtiyojning qondirilishining haqiqatdagi hajmi hisoblanadi.
Elektron univermag – bu oddiy univermagga o’xshash bo’lib, unga har xil firmalar o’z tovarlarini etkazib beradilar. Uning samaradorligini baholashda tovar brendi (imidji) bosh mezon hisoblanadi.
Elektron kiosk (yoki interfaol kiosklar) – bu Internetga ulangan hamda foydalanuvchilarga ma’lumotga, boshqa tovarlar va xizmatlarga interfaol kirishni taqdim etadigan apparat-dasturiy majmualardir. Namunali kiosk qattiq diskli kompyuter, klaviatura, CD-ROM, monitor hamda video va audikartalardan iboratdir. Foydalanuvchi ma’lumotni turli usullar bilan kiritishlari mumkin: klaviatura, mikrofon, videokamera yordamida, magnit kartochkadan ma’lumotni o’qish moslamalari yordamida kiritilishi mumkin.
Ushbu vositalarning kombinatsiyasi ham bo’lishi mumkin. Elektron kiosk Internet tarmog’ida to’laqonli ishlash uchun yordam beradi: izlash tizimlaridan foydalanish, kataloglar va ma’lumotlar bazalaridan, URL ning istalganini chaqirish, elektron pochtani yuborish va qabul qilish, ekran shakllarini to’ldirishga xizmat qiladi.
Frost Sullivan kompaniyasi tomonidan o’tkazilgan tadqiqotlarga ko’ra, 1996 yilda elektron kiosklarning oboroti 369,7 mln. AQSh dollarini tashkil qilib, 2007 yilda 4,94 mlrd. AQSh dollariga etgan.