1-Мавзу: “Электрон бизнес асослари” фанининг предмети ва билиш усуллари (2 соат)

Download 5,55 Mb. bet 94/125 Sana 06.07.2022 Hajmi 5,55 Mb. #749943

Bog'liq
EBA Ma\'ruza matn

Ko‘rsatkichlar
Izoh
Transaksiya qiymati		Xaridor ham, sotuvchi ham kuponlar xarid qi- layotganda va ularni naqd pulga o‘tkazayot- ganda mos ravishda 2%dan to‘lashadi (kami- da $2 va $4). Sotuvchi registratsiya (ro‘yxat- dan o‘tish) uchun yana $19,95 to‘laydi.
Maxfiylik		Sotuvchi ham, bank ham mijoz to‘g‘risida hech qanday ma’lumotga ega bo‘lmaydilar. NetCash o‘z kuponlari harakatini kuzatib borishi mumkin.
Xavfsizlik darajasi		Ma’lumotlarni shifrlash umuman amalga oshi- rilmaydi, ammo NetCash web-brauzerlar va pochta dasturlarning ichki kriptografik imko- niyatlariga tayanadi. Kredit kartalaridan foy- dalanilmaydi.
Transaksiya hajmi (maqsadli bozor)	do$1	Ha
	$1-100	Ha
	>$100	Maqsadga muvofiq emas
Tovar va xizmatlar (maqsadli bozor)	raqamli	Ha
	jismoniy	Ha
	schyotlar	Yo‘q

NetChex tizimi xavfsizligini ta’minlashda dasturlarni kompyuter “temir”iga bog‘lash, har bir yangi ma’lumot uchun shifrlash kalitining almashtirish, to‘lov amalga oshirilganligini tasdiqlash zarurligi, “shub- hali” hollarda schyotni muzlatib qo‘yilishi, mijoz haqida fotosurati bilan batafsil ma’lumot berilishi va bank ma’lumotlarini Internetdan tashqari- da uzatilishi ko‘zda tutiladi.

NetChex debetli tizim. Har bir to‘lov amalda mijozning uning nomi- dan NetChex yozib bergan hisob-kitob cheklari orqali amalga oshiriladi.
Ko‘rilayotgan to‘lov tizimining asosiy ko‘rsatkichlari 4.14-jadvalda keltirilgan.
NetChex tizimi afzalligi uning an’anaviy to‘lov shakllaridan foy- dalanishidadir. Bu mijozlar doirasini kengaytirish imkoniyatini beradi. Bundan tashqari, u sotuvchidan qandaydir maxsus dasturiy ta’minotni o‘rnatishni talab etmaydi. Oddiy pochta orqali yuborishni talab etadigan axborot, xizmatlar va jismga ega tovarlarni sotishdan tashqari, tizim olingan schyotlarni to‘lash uchun juda mos keladi.

14. 
    jadvaldan ko‘rinib turibdiki, NetChex tizimi xaridor uchun be- pul, sotuvchi esa oyiga 10 $ plyus transaksiya summasidan 3-5% to‘- laydi. Bu anchagina yuqori foiz (kredit kartalari bilan bajariladigan ope- ratsiyalar foiziga qaraganda yuqoriroq) bo‘lib, tizimning sezilarli kam- chiliklaridan hisoblanadi.
    

NetBill to‘lov tizimi
NetBill — bu Carnegie Mellon (AQSh) universitetida ishlab chiqil- gan nisbatan yangi debetli elektron to‘lov tizimidir. NetBill o‘z serveri- ning ishini G‘arbiy Amerika vaqti bilan faqat soat 8 dan 20 gacha kafo- latlaydi. Shanba va yakshanba kunlari esa umuman ishlamaydi.
NetBill tizimi debetli tizim; xaridlar to‘lovi avvaldan deponirlangan NetBill summalari orqali amalga oshiriladi.
Ko‘rib chiqilayotgan to‘lov tizimining asosiy ko‘rsatkichlari 4.15- jadvalda keltirilgan.
Mazkur to‘lov tizimining asosiy kamchiligi sutka (G‘arbiy Amerika. vaqti bilan faqat soat 8 dan 20 gacha) va hafta davomida (shanba va yakshan­ba kunlaridan tashqari) uning ish vaqtining cheklanganligidir.

4.14-jadval
NetChex to‘lov tizimning asosiy ko‘rsatkichlari

Download 5,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: