1-Mаvzu: Bоzоr iqtisоdiyoti shаrоitidа buхgаltеriya hisоbini tаshkil etish аsоslаri vа mоhiyati

Mualliflik huquqlari - ilmiy, adabiy, musiqa yoki boshqa sarflarni nashr qilish, ijro etish yoki boshqa turdagi foydalanish huquqi;

• 
  Yer va tabiat resurslarining foydalanish huquqi – xo’jalik yoki boshqa maqsadlarda yer va boshqa tabiiy resurslardan foydalanishni ta’minlovchi huquq, ammo erdan foydalanish huquqi mazkur er uchastkasini mulk qilib olishni bildirmaydi.
  

Nomoddiy aktivlarni baholashda “Nomoddiy aktivlar” nomli 7- son BHMA ga asoslanilish lozim. Nomoddiy aktivlarni baholashda quyidagi baho (qiymat)lardan foydalaniladi;

• 
  dastlabki qiymat;
  
• 
  sotish qiymati;
  
• 
  tugatish qiymati;
  
• 
  qoldiq qiymati;
  
• 
  o’rnini qoplash qiymati.
  

Dastlabki qiymat - aktivni xarid qilishda haqiqatda to’langan pul mablag’lari yoki uni barpo etishda amalga oshirilgan haqiqiy xarajatlardir. Xarid qilishning haqiqiy qiymati nomoddiy aktivni xarid qilish va uni ishlatish uchun tayyor holga kеltirishda qilingan barcha xarajatlarni, ya’ni: xarid narxi, yuridik yig’inlar va boshqa xarajatlarni o’z ichiga oladi. Tashkilot tekinga olgan nomoddiy aktivlarning dastlabki qiymati eksport yo’li bilan bozor narxida baholangan qiymat bo’yicha tan olinadi. Tekinga olingan nomoddiy aktiv kirim qilingan sanada amal qilgan narx asosida joriy bozor qiymati shakllantiriladi. Amaldagi narx to’g’risidagi ma’lumotlar ham hujjatlar va eksport yo’li bilan tasdiqlanishi kerak.
Sotish qiymati nomoddiy aktivlarni bitim paytida manfaatdor taraflar o’rtasida ayrboshlash mumkin bo’lgan summadir.
Tugatilish qiymati chiqib kеtishiga doir kutilayotgan xarajatlarni chiqarib tashlagan holda aktivning foydali xizmati natijasida uni tugatish paytida paydo bo’ladigan aktivlarning taxmin qilinayotgan qiymatidir.
Qoldiq qiymati aktiv hisob va hisobotda aks ettirilgan jamg’arilgan аmоrtizаsiyani chiqarib tashlangan holda nomoddiy aktivlarning dastlabki yoki joriy qiymatidir.