1 Мавзу: «Бозор инфратузилмаси иктисодиёти» фанининг предмети ва вазифалари

7.1-jadval  
Asosiy kapitalga investitsiyalar hajmi va tarkibi, 
 mlrd. so„m 
Ko„rsatkichlar 
2007 yil 
2008 yil 
O„sish 
sur‟ati,  
%da 
hajmi 
sol. 
salm.% 
hajmi 
sol. 
salm.% 
Asosiy kapitalga investitsiyalar 
5479,7 
100,0 
8483,7 
100,0 
128,3 
Markazlashgan investitsiyalar 
1099,7 
20,1 
1717,0 
20,2 
129,1 
- byudjet mablag‗lari 
492,9 
9,0 
761,8 
9,0 
127,9 
- nobyudjet fondlari mablag‗lari 
334,8 
6,1 
533,6 
6,3 
131,8 
- xorijiy investitsiyalar va hukumat 
kafolati asosidagi kreditlar 
272,0 
5,0 
421,6 
5,0 
128,2 
Markazlashmagan investitsiyalar 
4380,0 
79,9 
6766,7 
79,8 
128,0 
- korxonalar mablag‗lari 
2610,0 
47,6 
3741,1 
44,1 
118,6 

---

- aholi mablag‗lari 
621,9 
11,3 
828,0 
9,8 
112,0 
- to‗g‗ridan-to‗g‗ri xorijiy investitsiya 
va kreditlar 
975,7 
17,8 
1772,1 
20,9 
150,2 
- tijorat banklari kreditlari va boshqa 
qarz mablag‗lari 
172,4 
3,1 
425,5 
5,0 
246,8 
 
Jadvaldan  ko‗rinadiki,  o‗tgan  yil  davomida  asosiy  kapitalga  investitsiyalar  hajmi  va 
tarkibida  ahamiyatli  o‗zgarishlar  ro‗y  bergan.  Yuqorida  ta‘kidlanganidek,  asosiy  kapitalga 
investitsiyalarning  umumiy  hajmi  128,3  foizga  o‗sgan.  Shu  jumladan,  markazlashgan 
investitsiyalar  hajmi  129,1%  ga,  markazlashmagan  investitsiyalar  128%  ga  o‗sgan.  O‗sish 
sur‘atlarini investitsiyalarning tarkibiy qismlari bo‗yicha ko‗rib chiqilsa, eng yuqori ko‗rsatkich 
tijorat  banklari  kreditlari  va  boshqa  qarz  mablag‗lariga  to‗g‗ri  kelib,  ularning  hajmi  deyarli  2,5 
baravar oshib, investitsiyalar tarkibidagi ulushi o‗tgan yildagi 3,1% dan 5% ga qadar ko‗tarilgan. 
To‗g‗ridan-to‗g‗ri  xorijiy  investitsiya  va  kreditlar  hajmi  1,5  baravardan  ko‗proq  o‗sib,  buning 
natijasida ularning investitsiyalar tarkibidagi ulushi 20,9% ga qadar oshgan. 
O‗zlashtirilgan  barcha  investitsiyalarning  50  foizga  yaqini  ishlab  chiqarishni 
modernizatsiya qilish va texnik qayta jihozlashga yo‗naltirilganini ta‘kidlash darkor.
 
Keyingi  yillarda O‗zbekiston iqtisodiyotiga kiritilayotgan xorijiy investitsiyalar hajmining 
izchil  va  barqaror  o‗sib  borayotgani  e‘tiborga  sazovordir.  2008-yilda  1  milliard  700  million 
AQSh  dollari  miqdoridagi  xorijiy  investitsiyalar  o‗zlashtirildi.  Bu  2007-yildagiga  nisbatan  46 
foiz  ko‗p  demakdir.  Eng  muhimi,  xorijiy  investitsiyalarning  74  foizini  to‗g‗ridan-to‗g‗ri 
investitsiyalar tashkil etdi. 
Mamlakatimizdagi  investitsiya  jarayonlarining  takomillashib  borayotganligi  namoyon 
etuvchi  yana  bir  jihat  -  davlat  byudjetidan  moliyalashtirish  tarkibidagi  nisbatlarning  sezilarli 
darajada  o‗zgarib  borayotganligi  hisoblanadi.  Investitsiya  jarayonlariga    davlat  byudjetidan  
moliyalashtirilgan  mablag‗lar  dinamikasi  shuni  ko‗rsatadiki,  agar  2005-yilda  davlat  byudjetdan 
moliyalashtirilgan  mablag‗larning  36,2%  respublika  byudjeti,  63,8%  mahalliy  byudjet  hisobiga 
ta‘minlangan  bo‗lsa,  2009-yilda  bu  nisbat  tegishli  ravishda  35,5%  va  64,5%  ni  tashkil  etishi 
ko‗zda  tutilmoqda  (7.2-rasm).  Bu  esa  investitsiya  jarayonlarini  moliyalashtirishda  mahalliy 
byudjetlarning ishtiroki va roli kengayib borayotganligini ko‗rsatadi.  
Shuningdek,  jahon  moliyaviy-iqtisodiy  inqirozi  davom  etayotganiga  qaramasdan,  2009-
yilda  mamlakatimiz  iqtisodiyotiga  jalb  etiladigan  xorijiy  investitsiyalar  hajmi  1  milliard  800 
million dollarga ko‗payadi, buning to‗rtdan uch qismi to‗g‗ridan-to‗g‗ri investitsiyalardir
. 
Iqtisodiyotimizda  tarkibiy  o‗zgarishlarni  amalga  oshirish  va  uni  modernizatsiya  qilish 
borasida strategik muhim rol o‗ynaydigan loyihalarni amalga oshirish, birinchi navbatda, ishlab 
chiqarish infratuzilmasini shakllantirishda bundan ikki yil avval tashkil etilgan, bugungi kunda 3 
milliard  200  million  AQSh  dollaridan  ortiq  Nizom  jamg‗armasiga  ega  bo‗lgan  O‗zbekiston 
Tiklanish  va  taraqqiyot  fondi  faoliyatiga  katta  ahamiyat  berilmoqda.  Yaqin  istiqbolda  ushbu 
Fond  aktivlarini  5  milliard  dollarga  yetkazish  ko‗zda  tutilmoqda.  O‗tgan  ikki  yil  mobaynida 
o‗nlab  yirik  sanoat  va  infratuzilma  inshootlarini  moliyalashtirish  va  hamkorlikda 
moliyalashtirish uchun Fond tomonidan 550 million  AQSh  dollaridan ziyod miqdorda kreditlar 
ajratildi.