1-mavzu: Boshlang‘ich sinflarda matematika oʻitishda kompetesiyaviy yondashuv. Boshlang‘ich sinflarda matematikadan dts tahlili. O'quv dasturi tahlili

Boshlang’ich matematika kursining mazmuni.
Endi matematika mazmuni va eng asosiy tushunchalarni ochib berish xususiyatlarini qarab chiqamiz.
Arifmetik material butun manfiy bo’lmagan sonlarni nomerlash va ular ustida arifmetik amallar bajarish, kattaliklar haqida, ularni o’lchash va kasrlar haqida, ismli sonlar va ular ustida amallar to’g’risidagi ma’lumotlarni o’z ichiga oladi. Bu materialni o’rganish O’quvchilarni matematik tushunchalar tizimsini o’zlashtirishda, shuningdek puxta, ongli, O’quv va malakalarini egallashga olib kelishi kerak.
Boshlang’ich kursining asosiy tushunchalaridan biri natural son tushunchasidir. U ekvivalent to’plamlar o’zining miqdoriy xarakteristikasi kabi talqin etiladi. Bu tushuncha to’plamlar ustida amallar va kattaliklarni (kesmaning uzunligi, massa, yuz va h.k.) o’lchash natijalari asosida ochib beriladi. Tajriba shuni ko’rsatadiki, natural son tushunchasining faqat predmetlarini sanash jarayonida emas, balki kattaliklarni, miqdorlarni o’lchash jarayonida ham shakllanishi bu tushunchaning mazmunini boyitadi, boshidan boshlab O’qitishni bolalarning amaliy faoliyatlari bilan bog’liq, ulardagi son to’g’risidagi mavjud tasavvurlarga tayanib tashkil etishga imkon beradi.
Boshlang’ich kursda nol soni bo’sh to’plamlar sinfining miqdoriy xarakteristikasi sifatida talqin etiladi. Matematikaning boshlang’ich kursiga nol sonining va raqamning kiritilish sonlar sohasini o’zlashtirishlariga zarur sharoitlarni yaratishga imkon beradi.
Matematikaning tizimtik kursini o’rganishga tayyorgarlik ko’rish maqsadida boshlang’ich kursda kasr haqida yaqqol tushuncha beriladi. 1-sinfda ulush tushunchasi (butunni doirasining bo’lagi va h.k.) teng bo’laklarga bo’lish sifatida tarif berib kiritiladi. Ulush tushunchasining mohiyati sonning ulushini va ulushiga ko’ra sonning o’zini topishga doir masalalarda ochiq-oydin ochib berilgani sababli, bu masalalar II sinfda o’rganiladigan kursga kiritiladi. 3-sinfda kasr ulushlarning to’plami sifatida kiritiladi, shuningdek, kasrning yozuvi, ko’rgazmalilik aosida kasrlarning shaklini o’zlashtirish va taqqoslash(1/2=2/4; 3/5<4/5) hamda sonning kasrini topishga doir masalalar kiritiladi.

3. Boshlang’ich sinflarda matematikadan DTS haqida nima bilasiz?

 Boshlang`ich sinflarda DTS talablari tahlili quyidagi ko`rinishda bo`ladi:
4-sinf matematika darsligi tahlili
Mualliflari: N.U.Bigbaeva, E.Yangiboyeva.
Nashri: “ O’qituvchi” nashriyoti- matbaa ijodiy uyi.Toshkent-2011 yil.
Barcha topshiriqlar – 659 ta
Og’zaki hisoblash uchun mashqlar – 191 ta
Yozma bajarish uchun mashqlar – 416 ta
Nazariy material – 60 ta
Katta, kichik teng belgilariga doir – 6 ta
Ifoda to’gri bo’lishi uchun qavsli mashqla – 5 ta
Mantiqiy topshiriqlar, qiziqarli masalalar – 5 ta
Uy vazifasi uchun topshiriqlar – 125 ta
Darsning tugashi – 125 ta
Davlat ta’lim standartida 4-sinf matematika darsi uchun 170 soat ajratilgan darslikda esa 125 ta soat mo’ljallangan. Farqi 45 soat mustahkamlashga 28 soat va nazorat ishiga 17 soat bilan to’ldiriladi.
4-sinf matematika darsligi tahlili
Mualliflar: N.U. Bikbayeva, E. Yangaboyeva, K. M. Girfanova.
Nashri: “O’qituvchi” nashriyot-matbaa ijodiy uyi, Toshkent – 2013.
Og’zaki bajarish uchun mashqlar- 204 ta;
Yozma bajarish uchun mashqlar- 674 ta;
Katta, kichik, teng belgilari qo’yilishi kerak bo’lgan ifodalar-6 ta;
Ifoda to’g’ri bo’lishi uchun qo’yilishi kerak bo’lgan qavslar- 5 ta;
Mantiqiy topshiriqlar- 33 ta;
Uyga vazifa uchun topshiriqlar-125 ta;
Dars tugashi- 125 ta.
2017- yilgi Davlat ta’lim standartida 4-sinfda matematika darsi uchun 170 soat ajratilgan bo’lib, 2013-yilgi darslikda mavzular 125 soatga mo’ljallangan. Bundan tashqari mustahkamlash uchun qo’shimcha topshiriqla ham berilgan.
4-sinf matematika darsligi tahlili
Mualliflar: N.U. Bikbayeva, E. Yangaboyeva, K. M. Girfanova.
Nashri: “O’qituvchi” nashriyot-matbaa ijodiy uyi, Toshkent – 2017.
Og’zaki bajarish uchun mashqlar- 243 ta;
Yozma bajarish uchun mashqlar- 565 ta;
Katta, kichik, teng belgilari qo’yilishi kerak bo’lgan ifodalar-5 ta;
Ifoda to’g’ri bo’lishi uchun qo’yilishi kerak bo’lgan qavslar- 5- ta;
Mantiqiy topshiriqlar- 7 ta;
Uyga vazifa uchun topshiriqlar- 126 ta;
Dars tugashi- 126 ta.
Davlat ta’lim standartida 4-sinf matematika darsi uchun 170 soat ajratilgan darslikda esa 126 soat mo’ljallangan. Orasidagi farqi mustahkamlash darslari va nazorat ishi uchun ajratilgan soatlar bilan to’ldiriladi.