1-Мавзу: Ахборот тизимларининг инструментал воситаларига кириш. Режа

4. Ахборот тизимларининг ҳаётий даври ва моделлари

Ахборот тизимларининг ҳаётий даври ахборот тизимларини яратиш қарорини қабул қилишдан бошлаб токи унинг тугалланиши орасидаги узлуксиз жараённи ўз ичига олади. Ахборот тизимларининг ҳаётий даврини тартиблаб турувчи ISO/IEC 12207 ҳалқаро стандарти мавжуд.

ИЗОҲ
ISO қисқартмасининг ёйилмаси International Organization of Standardization (стандартлаштиришнинг ҳалқаро ташкилоти), IEC – эса International Electrotechnical Commission (электротехника бўйича ҳалқаро комиссия).

ISO/IEC 12207 стандарти ахборот тизимларини яратиш вақтида бажариш керак бўлган масалалар структурасини аниқлаб беради. Ушбу стандартга мос равишда, ҳаётий даврнинг структурасини 3 гуруҳга бўламиз:

• 
  ҳаётий даврнинг асосий жараёнлари (шакллантириш, ишлаб чиқиш, ўрнатиш, тадбиқ этиш, кузатиб бориш);
  
• 
  ёрдамчи жараёнлар, асосий жараёнларни бажарилишини таъминлайди (ҳужжатлаштириш, конфигурацияни бошқариш, сифатни таъминлаш, верификация, текшириш, баҳолаш, аудит, муаммони ҳал этиш);
  
• 
  ташкилий жараёнлар (лойиҳани бошқариш, лойиҳа инфраструктурасини яратиш, аниқлаш, баҳолаш ва ҳаётий даврнинг ўзини яхшилаш, ўқитиш).
  

Кўрсатилган ҳар бир гуруҳни атрофлича алоҳида кўриб чиқамиз.


Ҳаётий даврнинг асосий жараёнлари
Ҳаётий даврнинг асосий жараёнлари ичида асосан 3 таси муҳим роль ўнайди: ишлаб чиқиш, тадбиқ этиш ва кузатиб бориш.

Ишлаб чиқиш

Ахборот тизимини ишлаб чиқиш жараёни ўз ичига дастурий таъминот ва унинг компонентларини яратиш ишларини олади.
Шу билан биргаликда дастурий таъминотни ишлаб чиқиш ўз ичига:

• 
  лойиҳалаш ва ишлатиш ҳужжатларини расмийлаштириш;
  
• 
  ишлаб чиқилган дастурий маҳсулотни тестлаш учун зарурий материалларни тайёрлаш;
  
• 
  шахсларни ўқитиш учун зарурий материалларни ишлаб чиқиш.
  

Ишлаб чиқиш ахборот тизимлари ҳаётий даврининг асосий жараёнларидан бири ҳисобланиб, сратегик лойиҳалаш, таҳлил қилиш, дастурларни лойиҳалаш ва тизимга жорий этиш каби жараёнларни ўз ичига олади.