1-мавзу: (2 соат) фалсафа фанининг предмети, мазмуни ва жамиятдаги роли режа


Қадимги Шарқ ва Қадимги Юнон материализми



Download 435,34 Kb.
Pdf ko'rish
bet6/8
Sana21.02.2022
Hajmi435,34 Kb.
#74526
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
1 mavzu

Қадимги Шарқ ва Қадимги Юнон материализми. Материализмнинг бу 
дастлабки шакли ташқи оламнинг нарса-ҳодисаларини онгдан ташқарида мавжуд моддий 
тузилмалар ва элементларнинг ҳолати тарзида қараб чиқади (вакиллари- Фалес, Левкипп, 
Демокрит, Гераклит ва б.). 
Янги замоннинг метафизик (механистик) материализми (Европа). У табиат 
ҳодисаларини тушунишга асосланади. Оламнинг хоссаларини ҳаракатнинг асосан 
механик шаклига боғлаб изоҳлайди (Г.Галилей, Ф.Бэкон, Ж.Локк, Ж.Ламетри, 
К.Гелpвеций ва б.). 
Диалектик материализм: материализм ва диалектика узвий бирликда берилади. 
(К.Маркс, Ф.Энгелpс) 
Материализмнинг яна қуйидаги турларини ҳам қайд этиш лозим: 
 
Изчил материализм: материализм тамойиллари ҳам табиатга, ҳам жамиятга 
татбиқ этилади (марксизм); 
Ноизчил материализм: унда жамият ва тарихни материалистик тушунишга 
Эътибор берилмайди (Л. Фейербах). Унинг ўзига хос шакли теизм (тео лот.-худо) бўлиб, 
вакиллари худони эътироф этсалар-да, бироқ унинг ролини пасайтириб юборадилар: худо 
материяни яратган, ҳаракатга дастлабки туртки берган, холос (Ф.Бэкон, Ж.Толанд, 
Франклин, М.Ломоносов).
Вулгар материализм: Вулгар материализм идеалликни моддийлик билан, онгни 
материя билан айнан тенглаштиради (Фохт, Молешот, Бюхнер).
Идеализм онг, руҳ, тафаккур бирламчи, материя, табиат, борлиқ иккиламчи деб 
талқин қилувчи фалсафий қарашлар тизими бўлиб, биринчи галда объектив ва субъектив 
кўринишларга эгадир. 


 
Объектив идеализм дунёнинг асосида инсон онгидан ташқарида ва унга боғлиқ 
бўлмаган руҳий ибтидо (ғоя, оламий ақл) ётади, деб ҳисоблайди. (Афлотун, Ф.Аквинский, 
Шеллинг, Гегел). Субъектив идеализм инсон онгидан ташқаридаги объектив реалликни 
инкор этиб, фақат субъектив сезгилар мавжуд, деб ҳисоблайди.(Ж.Беркли, Д.Юм, 
Г.Фихте). 
Руҳий ибтидо қандай тушунилишига қараб идеализмнинг турли кўринишлари 
юзага келган: панлогизм (оламий ақл), волюнтаризм (оламий ирода), идеалистик 

Download 435,34 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish