1-мавзу : Илмий тадкикот методлари Режа: Кириш Умумий илмий –тадкикот методлари

Эмпирик- назарий тадкикот методлари 
Ушбу методларга тахлил синтез индукция, дедукция моделлаштириш 
усуллари киради.
Тахлил усулида
тадқиқот объекти фикран ёки жисман таркибий 
қисмларга ажратилиб ўрганилади. Бунда объектнинг айрим томонларининг 
мохияти уларнинг боғлиқлиги ва ўзаро таъсири ўрганилади.

---

Синтез эса 
– объектли яхлит, бир бутун сифатида қисмларининг бирлиги 
ва ўзаро боғлиқлиги асосида ўрганилади. Синтез тахлил қилингандан кейин 
мураккаб системаларни ўрганишда қўлланилади. Тахлил ва синтез бир-бирига 
боғлиқ метод. Улар бир-бирини тўлдиради. Эмперик, унсурий, назарий 
тузилма, тахлил ва синтез усуллари мавжуд. Эмперик тахлил ва синтез 
объектлар билан юзаки танишишга ёрдам беради.
Бунда объектнинг айрим қисмлари ажратилади. Унинг хусусиятлари 
ажратилади. Оддий ўлчашлар ва умумий юзасидаги нарсалар қайд қилинади. 
Бу усул тадқиқот объектни ўрганишга имкон беради. Лекин, унинг моҳиятини 
очиб беришга камлик қилади. Объектнинг моҳиятини ўрганиш учун 
гуманитар назарий тахлил ва синтез ишлатилади. Объектнинг моҳиятига 
чуқурроқ кириб боришга эса тузилмавий генетик тахлил ва синтез деб 
айтилади. Бунда тадқиқот объекти моҳиятининг барча томонларига таъсир 
кўрсатувчи асосий усул кўрсатилади.
Дедукция ва индукция
тадқиқот объекти ўрганишда ва мантиқий 
хулосаларда ўзига хос тахлил ва синтез хисобланади.
Дедукция 
умумийдан хусусийга бўлган мантиқий хулосаларга 
асосланади. У математика ва механиканинг қлнунларини яратишда 
қўлланилади. 
 Индукция
дедукцияга қарама-қарши бўлиб мантиқий хулосалар 
хусусийдан умумийга томон амалга оширилади. Бу икки усуллар ҳам бир-
бири билан боғлиқ ва бир-бирини тўлдиради. Индукция тахминий билимлар 
беради. Дедукция эса, янги, аниқ ва тўғри билимларни эгаллашга замин 
яратади.