1. материя (лот materia — модда) — борлиқнинг моддий шаклини ифодаловчи умумий тушунча. Оламда «умуман одам»

3. Falsafiy fikr tarixida inson muammosi, ham ijtimoiy ong shakli, ham umumiy (umumiylik to‘g‘risidagi) fan. U ma'naviy madaniyatning kvinessensiya (mag‘zi)dir. Mana shuning uchun ham falsafaning ahamiyati va vazifalari shunchalik ko‘p qirralidir. U idrokiy, uslubiy, qadriyatiy hamda amaliy va bashoratiy rol o‘ynaydi.
Albatta, falsafiy bilim, o‘z tabiatiga ko‘ra, o‘ta nazariydir. Ammo bu degani uning voqyey hayotdan, muayyan tarixiy jarayondan ajralgan degan ma'noni bermaydi. Har qanday falsafiy tizim, bir tomondan, zamonasining ruhini nishoni bo‘lsa, ikkinchidan, falsafa mazkur davrning mohiyatini aks ettiradi, uning qonuniy belgilarini ochib beradi. Falsafa mohiyat jihatdan faqat hozirginigina emas, balki o‘tmishni, va ayniqsaa, kelajakda bo‘lishi mumkin bo‘lgan imkoniyatlarni va ularning qanday bo‘lishligi bilan shug‘ullanadi. U insoniyat hayotining istiqboliga umid bilan qarash va uni takomillashtirish yo‘llarini va tamoyillarini aniqlashga qaratilgandir. Dunyoni shunday ruhda talqin qilish bilan birga, falsafa turli siyosiy kuchlar, hamda ijtimoiy guruhlar va muayyan kishilar amaliy faoliyatining uzoqni ko‘zlovchi asosi bo‘lib qoladi. Falsafaning amaliy va bashorat qiluvchilik ahamiyati ana shundadir.
O‘zbekiston Respublikasining mustaqil taraqqiyoti davomida to‘plangan tajriba falsafiy talqin va umumlashtirish uchun katta imkoniyat beradi. Shunday tahlil tajribasi ushbu darslikning tegishli bo‘limlarida berilgan. Kelgusida mustaqil O‘zbekiston taraqqiyotining falsafiy talqini yanada aktuallashadi. Bir tomondan, uni dunyo taraqqiyoti tamoiyllari nuqtai nazaridan qarab chiqish kerak bo‘ladi, negaki, bizning mamlakatimiz va unda ro‘y berayotgan jarayonlar – umuman dunyo sivilizatsiyasi taraqqiyotining bir qismidir. Ikkinchi tomondan, mazkur tajribani uni to‘laligicha, barcha asosiy tomonlari bo‘lgan – siyosiy, iqtisodiy, ma'naviy jixatlarini birgalikda qarab chiqib, uning mohiyatiy, qonuniy tamoiyllari, umumiy va xususiy belgilari nisbatini aniqlash lozim.