1-ma’ruza Texnik tizimlarda axborot texnologiyalari faniga kirish. Akt komponentlari. Texnik tizimlarda aktning asosiy funksiya va vazifalari. Axborot texnologiyalari axborot tizimlarni tavsifi,ularni toifasi

Dasturiy  ta’minot.  Dastur  –  bu  buyruqlar  kema-ketligidir.  Har  qanday  kompyuter  dasturining 

maqsadi apparat vositalarini boshqarishdir. Kompyuterning dasturiy va apparat ta’minoti bir-biri 

bulan uzviy  bog’langan holda ishlaydi.  Hisoblash tizimining dasturiy  ta’minoti tarkibi dasturiy 

konfigurasiya deb ataladi. Amaliy dasturiy ta’minot matnlarni, elektron jadvallarni, dasturlarni 

qayta ishlashga mo’ljallangan.Tizimli dasturiy ta’minot kompyuterni hamda Windows, Linux yoki 

UNIX kabi amaliyot tizimlarni boshqarush uchun mo’ljallangan dasturlardan tashkil topgan. 

Ko’pgina dasturlar boshqa pastroq darajadagi dasturlarga suyanadi, bunday kol dasturiy interfeys 

deb ataladi. Bunday interfeysning borligi, texnik sharoitning borligiga va protokollarning uzviy 

boglikligiga asoslangan bo’lib amalda o’zaro ta’sir etuvchi bir nechta satxlarga dasturiy ta’minotni 

bo’lib beradi. Dasturiy ta’minotning satxlari piramida konstruksiyasiga ega. 

Baza satxi.  Dasturiy ta’minotning eng past satxi baza dasturiy ta’minotidir. Ular asosan  

baza apparat vositalarining uzviy bogliqligiga javob beradi. Baza dasturiy vositalar qoida  bo’yicha 

baza  qurilmalari  tarkibiga  kiradi  va  maxsus  mikrosxemalarda  saqlanadi.  Ular  doimiy  xotira  

qurilmasi deb ataladi. 

Sistema  satxi.  Sistema  satxi  –  o’tuvchi(oraliqdagi).  Bu  satxda  ishlovchi  dasturlar  kompyuter 

tizimining barcha dasturlari, baza dasturlari satxi va apparat ta’minoti bilan uzviy boglangan xolda 

ishlashni ta’minlaydi.  

Xizmatchi satx. Bu satxning dasturiy ta’minoti baza satxi dasturlari bilan ishlashni xamda tizim 

skatxi dasturlari bilan ishlashni ta’minlaydi. Xizmatchi dasturlarning asosiy vazifasi kampyuter 

ishini sozlash va tekshirish ishlarini avtomatlashtirishdan iborat.  

---

Amaliy satx. Amaliy satxning dasturiy ta’minoti amaliy dasturlar majmuasini tashqil qiladi. Ular 

yordamida ish joyida aniq vazifalarni bajarish mumkin.  

Kompyuterlar klassifikatsiyasi. 

Kompyuterlar klassifikatsitasida quyidagi tirlarni keltirish mumkin: