1-ma’ruza Texnik tizimlarda axborot texnologiyalari faniga kirish. Akt komponentlari. Texnik tizimlarda aktning asosiy funksiya va vazifalari. Axborot texnologiyalari axborot tizimlarni tavsifi,ularni toifasi

Raqamli iqtisodiyot – bu noldan boshlab yaratilishi lozim bo’lgan qandaydir boshqacha 

iqtisodiyot  emas.  Bu  yangi  texnologiyalar,  platformalar  va  biznes  modellari  yaratish  va 

ularni kundalik xayotga joriy etish orqali mavjud iqtisodiyotni yangicha tizimga ko’chirish 

deganidir. 

Belgilari: 

• 

yuqori darajada avtomatlashtirilganlik; 

• 

elektron xujjat almashinuvi; 

• 

buxgalterlik va boshqaruv tizimlarining elektron integrastiyalashuvi; 

• 

ma’lumotlar elektron bazalari; 

• 

CRM (mijozlar bilan o’zaro munosabat tizimi) mavjudligi; 

• 

korporativ tarmoqlar. 

Qulayliklari: 

1.  To’lovlar  uchun  xarajatlar  kamayadi  (masalan,  bankka  borish  uchun  yo’lkira  va 

boshqa resurslar tejaladi). 

2. Tovarlar va xizmatlar xaqida ko’proq va tezroq ma’lumot olinadi. 

3.  Raqamli  dunyodagi  tovar  va  xizmatlarning  jaxon  bozoriga  chiqish  imkoniyatlari 

katta. 

4. Iste’molchi fikrini tez olish xisobiga tovar va xizmatlar jadal takomillashtiriladi. 

5. Tezroq, sifatliroq, qulayroq. 

Raqamli iqtisodiyot insonlarning turmush darajasini sezilarli darajada oshiradi, bu uning 

asosiy foydasidir. 

Davlatning  raqamli  iqtisodiyotni  rivojlantirish  yo’lini  tanlaganligi  axborot 

texnologiyalari  soxasida  va  umuman,  elektron  xujjatlar  aylanmasi  soxasida  yangi 

yo’nalishlar ochib beradi. “Raqamli texnologiyalar” tomon burilishga butun jaxon internet 

tarmog’i va sifatli aloqaning rivojlanishi sababchi bo’ldi. 

Raqamli  iqtisodiyotning  zamonaviy  ko‘rinishi  sifatida  mobil  to‘lov  tizimlarini 

ko‘rsatish  mumkin.  Bunda  hammamizga  ma’lumki, mijozlarning  smartfonlari  bankdagi 

hisob raqamlarga bog‘langan bo‘ladi. Bu esa mijozlarga onlayn xaridlarni amalga oshirish, 

mobil qurilmalar yordamida pul mablag‘larini erkin o‘tkazish imkonini beradi. 

---

To‘lov  tizimlari  va  bank  axborot  tizimlari  raqamli  aktivlardan  keng  foydalanadi. 

Raqamli  aktivlarning  asosiy  komponentlari  sifatida  intellektual  mulk  ob’yektlari 

hisoblanadi.  Intellektual  faoliyat  natijalariga  egalik  huquqiga  faqatgina  kompaniya  ega 

bo‘ladi.  Bunday  aktivlarga  misol  qilib,  ixtiro  patentlar,  kompyuter  dasturlariga  mutlaq 

huquq va ma’lumotlar bazasini keltirish mumkin.