1-Ma’ruza. Maxsus dori turlari texnologiyasifani, uning maqsadi va vazifalari. Gomeopatiya asoslari, qisqacha tarixiю Gomeopatiya davolash tizimining asosiy printsiplari va nazariyalari

 1-rasm. Hahnemann, Samuel (1755–1843)
Ganeman qadimgi mualliflarning tajribalari va fikrlashlari bilan tanishib, ulardan 
bemorlarni davolashda "o„xshashlik prinsipini" topdi va o„zining xina daraxti po„stlog„i bilan 
bo„lgan tajribasi asosida gomeopatik nazariyasini yaratdi.
Ganeman tajribada dori vositalarini sinab ko„rish natijasida quyidagi xulosalarni chiqardi: 
- har bir dori modda organizmda maxsus ta‟sir ko„rsatadi; 
- dorining ta‟siri ratsional reaksiya bo„lishi uchun hisob-kitob qilinishi kerak; 
- reaksiya organizmning avvalgi holatiga bog„liq; 
- organizm reaksiyasi tufayli kichik yallig„lanish stimullangan samaraga ega; 
- yallig„lanishning mosligi sub‟ektning reaksiyasi orqali aniqlanadi.
6 yildan so„ng qattiq mehnat qilib, sog„ va bemor 
organizmlarda turli dorivor moddalarni sinab ko„rib, 
Ganemanning birinchi marta tajriba natijalari chop 
etildi.
1796 yilda Gufelanning tabobat oynomasida 
Ganemanning 
"Dorivor 
moddalarni 
davolash 
xususiyatini topish uchun yangi jarayon tajribasi" deb 
nomlangan maqolasi chop etildi.
1805 
yilda 
esa 
xuddi 
shu 
oynomada 
Ganemanning "Tajribali tabobat" deb nomlangan 
maqolasi chop etildi.

---

1810 yilda Ganemanning "Tabiblik san‟atining organoni" nomli kitobi nashrdan chiqdi.
SHu davrda Ganeman Leypsig dorilfununida privat-dotsent unvoniga sazovor bo„ldi, o„qitish 
jarayonida uning atrofida talabalar, tabiblar, dorini o„zida sinashga ehtiyori bilan kelganlar bo„lar 
edi.
 
 
2-rasm. "Tabiblik san’atining organoni", 1810
1811 yilda Ganemanning bayonlaridan biri bo„lgan "Toza dorishunoslik"ning 1-qismi chop 
etildi. Bir necha yildan keyin esa uning qolgan 4-ta qismi ham chop etildi. Bu asarda 60 ga 
yaqin dori moddalar ta‟siri keltirilgan. Dorilarni izlab topish va qo„llashda o„z usulini boshqa 
usullardan farqliroq, Ganeman "gomeopatiyasi" deb nomladi.
Gomeopatiya dori vositalarining qo„shimcha ta‟siri yo„qligi ko„pchilikni o„ziga jalb qiladi. 
AQSHda 1832 yili, Belgiyada 1953 y, Buyk Britaniyada 1856yili, Argentinada 1963yili, 
Meksikada 1895yili, shuningdek Gollandiya, Daniya, SHveysariya, Italiya, Norvegiya, 
SHvetsiya, Ispaniya, Gretsiya, Finlandiya, Osiyo davlatlarida Xindiston, Pokiston, Bangladesh, 
SHri Lanka, Afrika Kit‟asida: Nigeriya 1960yili, Zimbabve 1981yili, Avstraliya va YAngi 
Zellandiya amaliyotlarida ham gomeopatiya sekin asta rivojlana bordi. 
Rossiyaga chegaradosh Polsha, Vengriya, CHexoslovakiya, Ruminiyalarda ham 
gomeopatiya o„z o„rnini topgan. Polshada 1892 yildan boshlab gomeopatiya jamiyati 
mutaxassislardan tashkil topgan komissiya tomonidan tekshi-rib, ijobiy natija berilgan 
munosabati bilan gomeopatiya Davlat tomonidan rasmiy tan olingan.
Vengriya va Slovakiyada gomeopatiya usuli bilan davolash boshqa qo„shni davlatlarga 
nisbatan birmuncha kamroq yo„lga qo„yilgan.
Rossiyaga Ganeman g„oyalari 19 asrning 20 yillarida kirib keldi.1824 yil Peterburgda 
Ganeman va uning ta‟limoti bilan tanish bo„lgan doktor Adam Germaniyada shu yo„nalishni 
qo„llash uchun ko„chib keladi. Bu nazariyani yoqlovchilar ham topilib, gomeopatiya yo„li bilan 
davolash tez tarqala boshlaydi.
1828 yilda o„sha vaqtda harbiy gospitallarning birida xizmat qiluvchi leyb-medik 
Germaniyaga Ganeman usuli bilan davolashga xuquq berildi. 1832 yildan Peterburg, Moskva, 
Riga shaxarlarida gomeopatiya dorixo-nalarini ochishga ruxsat etildi. Moskvada 1-nchi 
gomeopatiya dorixonasi Petrovkada 1835 yilda ochilib, unga gomeopatiya ta‟limini targ„ibot 
qilishga ko„p xizmat qilgan A. O. Farbrixer boshchilik qilgan. 
X1X asrning 2-nchi yarmidan boshlab gomeopatiya jurnali har oyda chiqaboshlaydi. 1898 
yil Peterburgda gomeopatiya kasalxonasi ochildi. 1833 yil Rigada xam 1-nchi gomeopatiya 
dorixonasi ochildi va 1959 yilga qadar dorixona shaxsiy gomeopatik shifokorlar retsepti 
bo„yicha dori tayyorlashar edi. 
Hozirgi vaqtda mustaqil hamdo„stlik davlatlarida,jumladan Moskva, Riga, Kiev, Peterburg, 
Tbilisi, YAlta, Simferopol, Lvov, Xarkov va boshqa shaxarlarda 20 ga yaqin gomeopatiya 
dorixonalari, Moskvada gomeopatiya kasalxonasi va dorixonalar qoshida gomeopatiya bo„limlari 
ishlab turibdi. Ularning ishini yaxshilash maqsadida Moskva, Kiev, Toshkent shaxarlarida 
shifokor-gomeopat va farmatsevt-gomeopat tayyorlash bo„yicha maxsus kurslar tashkil etilgan.
1989 yil Kievda shifokor gomeopatlarning butunittifoq s‟ezdi bo„lib, bunda tashkiliy masala 
ko„rilib, butunittifoq gomeopatiya assotsiyasi tashkil etildi, unda dorixona xizmatchilari ham faol 
qatnashdi.
Ayrim shaxarlarda jamoatchilik yo„lida kooperativ gomeopatiya markazlari tashkil topmoqda. 
Masalan, Kievda “Gomeopat”, Lvovda “Apis” markazlari. Hozir barcha mamlakatlarda ishlatib 
kelayotgan gomeopatiya dorilar soni 2000 atrofida bo„lib, shunda V. Shvabe qo„llanmasiga 514 
kiritilib, ulardan faqat 150 yaqini MHD davlat reestriga kirgan xalos. 
Ma‟lumki reestrga kirmagan dorivor o„simliklar hom ashyosi bilan assortiment, ham 
miqdor jihatdan, ta‟minlashni tashkil etish, bu sohada ijod qilayotgan barcha ilmiy xodimlarga 

---

qarata qilgan murojat ayni muddaodir. Bu sohadagi izlanishlarni kuchaytirish va tibbiyotga joriy 
etish haqidagi fikrlar ham taxsinga sazovordir.