1-ma’ruza. Mavzu: Metall qotishmalar. Cho’yanlarning tasnifi. Po'latlarning tasnifi. Alyuminiy qotishmalari. Mis qotishmalari. Titan qotishmalari. Magniy qotishmalari. Nikel qotishmalari. Maxsus xususiyatlarga EGA bo'lgan metallar va

Termik usulda magniy olish.
Keyingi vaqtlarda termik usul bilan magniy olish keng tarqalmoqda. Chunki jarayon sodda. Moxiyati shundan iboratki, MgO larni koks yordamida germetik yopiq pechlarda 1900-2000⁰S tiklash bo‘lib, bunda parga aylangan Mg tezda 200 ⁰S sovutiladi va tozalanib qayta eritiladi.
TITAN ISHLAB CHIQARISH.
Titan va uni qotishmalari sanoatni turli sohalarida samalyotsozlikda, kemasozlikda, mashinasozlikda, raketasozlikda keng qo’llaniladi. Solishtirma puxtaligi va korroziyaga chidamliligi boshqa ba’zi metallardan yuqoridir. Titan tabiatda ko‘p tarqalgan element bo‘lib, yer qobig’ini 0.61% tashkil etadi. Solishtirma og’irligi =4.5 g/sm², erish temperaturasi 1800 ⁰S. Ba’zi xususiyatlari bilan titan legyerlangan po‘latlardan yuqoridir. Titanni titan minerallaridan olinib, ularga rutil, ilmenit va titanitlar kiradi.
Rutil TiO₂ qizil tusli mineral bo‘lib, tarkibida 60 % gacha titan bo‘ladi.
Ilmenit (eOTiO₂) qora tusli yaltiroq mineral, tarkibida 59% TiO₂ bo‘ladi.
Titanit (SaO*SiO₂*TiO₂) sarich 34-42% TiO₂ bor. Konlari Uralda, Ukrainada mavjud.
Titan olish texnologiyasi quyidagicha:

1. 
   Titan rudalari boyitiladi.(flotatsit yoki magnit separatsiya usullar bilan).
   
2. 
   Rudalar devori grafitlardan qilingan elektr yoyli pechlarda eritilib, TiO₂ Shlakidan o‘tkaziladi. Shlak sovitilsa ungga aylanadi. Shlak tarkibida 65-85% TiO₂. Tarkibidagi boshqa jinslar pech tagida qoladi.
   
3. 
   Shlakni (massani) uglerod va bog’lovchi material qo‘shib birketlanadi.
   
4. 
   Byerketga ular berib ishlanadi va titan tetraxlorni olinadi.
   

TiO₂+2Sl₂+CTiCl₄+CO₂