1-ma’ruza Mavzu: Kirish. Amaliy dasturlar majmuasi, asosiy xarakteristikalari va qo'llanish sohalari. Ms excel dasturi yordamida matematik masalalarni yechish

Absolyut, nisbiy va aralash murojaatlar. 

Katakchaga  kiritilgan  formulani  qo’shni  katakchalarga  nus’halaganda 

Kopirovat va Vstavit buyruqlaridan foydalanish mumkin. Undan tashqari nus’halash 

kerak  bo’lgan  malumotli  katakchani  faollashtirib  sichqoncha  ko’rsatkichini 

katakchaning  o’ng-past  qismidagi  qora  nuqtaga  keltirib  (bunda  ko’rsatkich  qora 

rangli “+” shakliga keladi), sichqon chap tugmasini bosgan holda gorizontal yoki 

vertikal  holatda  suramiz  (bu  holatni  avtoto’ldirish  deyiladi).  Natijada  qo’shni 

kataklarga ham formula nus’halanib, ularda ham mos javoblar hosil bo’ladi.  

---

Masalan, [A1:B3] diapazonga ixtiyoriy sonlar va  C1 katakchaga =A1+B1 

formula kiritilgan bo’lsin. Yuqorida aytilganidek C1 katakchadagi formulani C2 va 

C3  katakchalarga  avtoto’ldirish  yordamida  nus’halasak  16-rasmda  ko’rsatilgan 

natija hosil bo’ladi: C2 katakchada  =A2+B2, C3 katakchada  =A3+B3 formula hosil 

bo’lgan. 

 

3- rasm 

Agar  A  ustundagi  sonlarga  fakat  B1  katakchadagi  sonni  qo’shmoqchi  bo’lsak,  u 

holda absolyut yoki aralash murojaatdan foydalanish maqsadga muvofiq.  

Absolyut  murojaatlarda  formuladagi  katakcha  manzilida  ustun  nomi  va  satr 

nomerlari  oldiga  $  (dollar)  belgisi  qo’yiladi.  Masalan,  $A$6-  A6  katakchaga 

absolyut  murojaat,  $C$11-C11  katakchaga  absolyut  murojaat.  Katakchalarga 

absolyut  murojaat  qo’llanilgan  formulalarni  nus’halaganda  bu  katakchalarga 

murojaat o’zgarishsiz qoladi. 

Nisbiy murojaatlarda ortiqcha belgi kiritilmaydi va bunday  murojaatlar ishlatilgan 

formulani nus’halaganda katakchalarga murojaatlar avtomatik tarzda  

o’zgaradi. Masalan, A8- A8 katakchaga nisbiy murojaat. 

Aralash murojaatlarda esa formuladagi katakcha manzilidagi ustun nomi yoki satr 

nomerlari  oldiga  $  (dollar)  belgisi  qo’yiladi.  Masalan,  A$6,  $C1,  $D7  shu 

katakchalarga  aralash  murojaatdir.  Aralash  murojaatlar  ishlatilgan  formulani 

nus’halashda gorizontal yoki vertikal nus’halashimizga mos ravishda katakchalarga 

murojaatlar o’zgarishi mumkin. 

 Yuqoridagi  misolda  (3-rasm)  absolyut  murojaatni  qo’llasak  quyidagicha  natijaga 

ega bo’lamiz (4- rasm): 

 

4- rasm 

Demak,  $A$11,  $T$78  -  absolyut  murojaatlarni,  A11,  E5  -  nisbiy  murojaatlarni, 

$A11, $B67, A$11 - aralash murojaatlarni bildiradi.