1-Ma’ruza Kirish. Sohada axborot texnologiyalarining strukturasi, tavsifi va terminlari. Maqsad

Farqlanishning o`ziga xos xususiyati
- 
texnologiya vositalarining turlari. 
Birinchi bosqich
(XIX asrning ikkinchi yarmigacha) "qo`lda" axborot texnologiyasi, uning 
vositalari: qalam, siyoh, kitob edi. Aloqa qilish pochta orqali xat, paket va jo`natmalar yuborish 
tarzida amalga oshirilar edi. Texnologiyaning asosiy maqsadi axborotni kerakli shaklda takdim 
etishdir. 
Ikkinchi bosqich
(XIX asr oxiridan boshlab) "mexanik" texnologiya bo`lib, uning 
vositalari: yozuv mashinkasi, telefon, ilg`or pochta jo`natmalari bilan jihozlangan diktofon. 
Texnologiyaning asosiy maqsadi axborotni to`g`ri shaklda yanada qulayrok usulda taqdim 
etishdir. 
Uchinchi bosqich
(XX asrning 40-60 yillari) - "elektr" texnologiyasi bo`lib, uning 
vositalari: "katta" kompьyuterlar va tegishli dasturiy ta’minot, elektron yozuv mashinalari, 
kserokslar, diktofonlar edi. Texnologiyaning maqsadi o`zgarib bormoqda. Axborot 
texnologiyalari uchun aloxida urg`u axborotni taqdim etishdan uni mazmunan shakllantirilishiga 
berilyapti. 

---

To`rtinchi bosqich
(1970 yillarning boshidan boshlab) "elektron" texnologiyadir, asosiy 
vositasi keng doiradagi asosiy va ixtisoslashtirilgan dasturiy paketlar bilan jihozlangan "katta" 
kompьyuterlar va ularning bazasida yaratilgan avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlari (ABT), 
axborot-qidiruv tizimlari (AQT). Texnologiyaning asosiy maqsadi, ijtimoiy hayotning turli 
sohalarini boshqarishda, ayniqsa, analitik ishlarni tashkil qilish uchun axborotning tarkibiy 
qismini shakllantirishga qaratilgan. Ko`p ob’yektiv va sub’yektiv omillar axborot 
texnologiyalarining yangi kontseptsiyasi oldida turgan muammolarni hal kilishga imkon 
bermadi. Shu bilan birga, boshqaruv axborotining tarkibiy qismini shakllantirish tajribasi 
orttirildi va texnologiyalarning rivojlanishini yangi bosqichiga o`tish uchun professional, 
psixologik va ijtimoiy asos yaratildi. 
5-bosqich
(1980 yillarning o`rtalaridan boshlab) "kompьyuter" ("yangi") texnologiya 
bo`lib, asosiy vositasi turli maqsadlar uchun keng ko`lamli dasturiy ta’minotiga ega bo`lgan 
shaxsiy kompьyuter. Ushbu bosqichda, muayyan mutaxassislar tomonidan qarorlarni qabul 
qilishni qo`llab-quvvatlash uchun xizmat qiluvchi avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimini 
xususiylashtirish jarayoni amalga oshiriladi. Bunday tizimlarda boshqaruvning turli darajalariga 
mo`ljallangan analitik va intellektual salohiyatga ega shaxsiy kompьyuter qo`llaniladi va 
telekommunikatsiya vositalaridan foydalanadi. Mikroprotsessor bazasiga o`tish munosabati bilan 
kundalik, madaniy va boshqa maqsadlar uchun texnik vositalar ham muhim o`zgarishlarga duch 
kelmoqda. Global va mahalliy kompьyuter tarmoqlari turli sohalarda keng qo`llanila boshlandi.