1-ma’ruza Kirish. Avtomobillarni ishlab chiqarishning o‘ziga xosliklari

1-ma’ruza

Kirish. Avtomobillarni ishlab chiqarishning o‘ziga xosliklari

Reja:

1. 
   Avtomobil sanoati va uning o’ziga xosliklari.
   
2. 
   Avtomobil sifatini texnologik ta’minlashda konstruktorning roli.
   

Kirish

Avtomobilsozlik O’zbekistonda ham xuddi xorijdagi kabi
mashinasozlikning yetakchi sohasi hisoblanadi va bir qator yondosh tarmoqlar hamda davlat iqtisodiyotini yaxlit rivojlantirishga hissa qo’shadi. Metallurgiya, neft-kimyo, priborsozlik, elektrotexnika, yengil sanoat, rezinotexnika kabi sanoat tarmoqlari avtomobillarni ishlab chiqarish bilan jips bog’langan, shuning uchun avtomobilsozlikning rivojlanishi yangi ish o’rinlari, yangi korxonalarni hosil qilishga olib keladi va o’z navbatida yaxlit texnik taraqqiyotni ta’minlaydi.
Bugungi kunda dunyoda 35 milliondan ortiq odam avtomobilsozlik bilan band, 100 mlndan ortiq odam esa yondosh sanoat tarmoqlarida ishlayapti. Masalan AQSHda sanoatda ishlaydigan har oltinchi xodim, bu esa taxminan 12,5 mln odam avtomobillarni ishlab chiqarish, sotish, ekspluatatsiya qilish va avtomobillarga texnik xizmat ko’rsatish bilan bevosita yoki bilvosita bog’langan. AQSH avtomobilsozligining yillik investitsiyalari 10 mlrd AQSH dollaridan ortib ketadi.
Aynan avtomobilsozlik AQSH, Yaponiya, Rossiya, Fransiya, Germaniya, Italiya, Angliya, Janubiy Koreya davlatlarini sanoati yuqori darajada rivojlangan mamlakatlarga aylanishiga olib keldi. Hozirda ushbu yo’ldan O’zbekiston, Xitoy, Ispaniya va boshqa davlatlar bormoqda.

1. Avtomobil sanoati va uning o’ziga xosliklari

Zamonaviy avtomobil (1-rasm) transport vositasi bo’lib, mashinasozlikning ko’pchilik tarmoqlarining eng yaxshi yutuqlarini o’zida namoyon qiladi va ilg’or ilmiy g’oyalar, konstruktorlik va texnologik ishlab chiqarishlar sintezi hisoblanadi.
Avtomobilni tayyorlash o’zaro bog’liq ikkita bosqichni o’z ichiga oladi: loyihalash va keyinchalik sinash bilan ishlab chiqarish.
Konstruktorlar tomonidan qabul qilingan qarorlar avtomobilni
tayyorlashning texnologik masalalariga katta ta’sir o’tkazadi, chunki konstruktor ishchi kuchlanishlar hisoblari asosida detal materialini tanlash, detal shakli va