1. ma’ruza kimyoning asosiy tushuncha va qonunlari. Ma’ruza rejasi

Birikma nomi	Tarkibi, % hisobida
Tarkibi, og’irlik qism hisobida
	uglerod	vodorod	uglerod	vodorod
Metan CH4	75	25	3	1
Etilen C2H4	85,71	14,29	6	2

Karrali nisbatlar qonunidan ikkita muhim xulosa kelib chiqadi:

1) Bir xil elementlardan hosil bo’lgan birikmalar o’z og’irlik tarkiblari jihatidan odatda, bir-biridan katta farq qiladi. Masalan, azot oksidlarida bir og’irlik qism azotga 0,57 og’irlik qism kislorod, yoki bundan 2-5 barobar ortiq kislorod to’g’ri keladi. Demak, ma’lum elementlardan hosil bo’lgan birikma xuddu shu elementlardan tuzilgan boshqa birikmaga aylantirilganda, tarkib to’satdan (sakrash bilan) o’zgaradi.

2) Birikadigan elementlar orasidagi miqdoriy nisbatlarning o’zgarishi hamma vaqt yangi sifat paydo bo’lishiga olib boradi. Masalan, azot oksidlari (N₂O, NO₂, N₂O₅ va b.) garchi bir xil elementlardan tuzilgan bo’lsa ham sifat jihatdan bir-biridan farq qiladi. Bunday farq tabiatning umumiy qonuniga — miqdorning sifatga o’tish qonuniga yaqqol misoldir.