1-Laboratoriya mashg’uloti

Uyga vazifa: Xulosa yozib kelish.

5-sinf biologiya.

3-Laboratoriya mashg’uloti.

Mavzu: Piyoz po’stidan va chigit tuklaridan preparat tayyorlash va ularni mikroskopda ko’rish.

Mashg’ulotning maqsadi: O’quvchilarga mikroskop bilan ishlash tartibini va vaqtinchalik preparat tayyorlashni o’rgatish va bu borada malaka ko’nikmalarini shakllantirish.

Kerakli jihozlar: Qizil piyoz, tukli chigit, mikroskop, pichoq, pinset, suv tomizhich, buyum va qoplag’ich oyna.



Mikroskop Qizil piyoz Pichoq Tomizgich Pinset

Ishning borishi: O’quvchilar 3 guruhga ajratiladi.

I. Mikroskopning ishga tushirish tartibi.

1. Mikroskop bilan har doim o’tirgan holda ishlanadi.

2. Mikroskopni chap ko’zingiz ro’parasiga to’g’irlab, stol chekkasidan 3-4 sm ichkarida qo’yiladi. Ishlash uchun zarur bo’lgan jihozlar va daftar mikroskopning o’ng tomonida bo’ladi.

3. Mikroskopni okulyari, obektivi va ko’zgusi artiladi. Diafragmani to’liq ochiladi hamda kondensor yuqoriga ko’tariladi (kichik obektiv 8x buyum stolidan taxminan 1 sm yuqorida turishi kerak).

4. Chap ko’z bilan okulyarga qarab, ko’zguni yorug’lik tomon harakatlantirib, yorug’lik to’plab olinadi.

II Preparat tayyorlash tartibi.

1. Piyoz epidermisidan o’tkir pichoq bilan 3x4 mm qalinlikda bo’lakchalar tayyorlanadi.

2. Buyum va qoplag’ich oynalar tozalab yuviladi.

3. Buyum oynasiga 2-3 tomchi suv tomizib, pinset yoki prepravol nina yordamida piyoz epidermisi joylashtiriladi.

4. Olingan obekt asta sekin havo pufakchalari chiqarilgan holda qoplag’ich oyna bilan yopiladi.

5. Preparat mikroskopning buyum stolchasi ustida joylashtirilib, qisqichlar yordamida mahkamlab qo’yiladi.

6. Makrovint yordamida obektiv Preparatga 4-5 mm masofa qolguncha pastga tushiriladi.

7. Chap ko’z yordamida okulyarga qarab, makrovintni o’ziga tomon buragan holda asta-sekin ko’tarib, buyumning aniq tasviri hosil qilinadi.

8. Katta obektivda ishlash uchun revolverdan foydalaniladi. Odatda katta obektivga o’tkazilganda buyumning xira tasviri ko’rinadi, makrovint orqali uning aniq tasviri hosil qilinadi.

9. Ishning ohirida mikroskop kichik obektivga o’tkazilib, undan so’ng preparat buyum stolchasidan chiqarib olinadi

1-ish. Piyoz po’stidan yupqa kesik ajratib olish. 2-3 ish. Preparat tayyorlash.