1 laboratoriya ishi

Ish hisoboti:

 Haroratning o‘zgarshi 

(∆t) grafik usulda topiladi. Uning uchun 

olingan natijalarni tº=f(vaqt) grafigiga ko‘chiriladi. Hosil qilingan chizmada egrilar va 

urinmalar  o‘tkazilib, asosiy davrning teng yarim nuqtasidan urinmalar bilan 

kesishguncha perpendikulyar o‘tkaziladi. Perpendikulyarning urinmalar bilan 

kesishgan nuqtalarining orasidagi masofa 

∆t beradi. 

---

 

I.3 – rasm. Tuzning erish haroratini vaqt mobaynida o‘zgarishi 

1,2,3-egrilar;   4,5-urinmalar;   6-perpendikulyar chiziqlar 

 

Moddaning erish issiqlik effekti quyidagi tenglamadan topiladi: 

M

g

t

C

k

i

⋅

∆

⋅

=

∆Η

                                          

(I.1)

 

∆H

i

 – integral erish issiqligi; 

g –  tuzning og‘irligi; 

∆t – haroratning farqi;  

C

k

 – kalorimetrning umumiy issiqlik sig‘imi; 

M – moddaning molekulyar massasi. 

 

Tajribada olingan natijalarini qayd qilish jadvali: 

τ 

0 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

t

1 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

t

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.2. SIRKA KISLOTASINING NEYTRALLANISH ISSIQLIGINI ANIQLASH 

Ish tartibi: 

Bunda 1 – vazifani bajarishda kerak bo‘lgan kalorimetrdan foydaliniladi.  

1.  50 ml hajmli o‘lchov kolbasiga 0,6 qattiq sirka kislota quyiladi. Keyin kolba 

chizig‘igacha suv quyib suyultiriladi.kislota harorati xona haroratiga 

tenglashgach, kalorimetrga quyiladi. 

2.  0,4 g natriy gidroksid tarozida tortib olinib, 50 ml li o‘lchov kolbasiga 

solinadi. Unga oz-ozdan distillangan suv solib eritiladi. Ishqor erib bo‘lgach, 

kolba chizig‘igacha suv bilan to‘ldirilib, xona haroratigacha sovutiladi. 

3.  Ishqor eritmasi ampulaga quyiladi. Ampula kalorimetr ichki idishiga 

joylashtiriladi va ohistalik bilan shisha tayoqcha yordamida sindiriladi. 

Shundan so‘ng eritma aralashtirgich bilan aralashtirilib turgan holda harorat 

o‘zgarishi kuzatiladi hamda 

∆t aniqlanadi. 

---

4.  Neytrallanish issiqligi quyidagi tenglama bo‘yicha hisoblanadi: 

t

neytr

∆

⋅

Κ

=

∆Η

.

                                                    (1.2) 

Tajribada 0,01 mol sirka kislota va 0,01 mol natriy gidroksid olingan edi. 

Neytrallanish issiqligini 1 g.ekv ga nisbatan hisoblanadi.