1-laboratoriya ishi Tizimni struktura sxemasini qurish. Tizim xususiyatlariga ko’ra bog’lanish modelini o’rganish. Ishning maqsadi

4-laboratoriya ishi
Tizimni sinflanishi. Tizimni barcha xususiyatlari bo‘yicha sinflanishini o’rganish.
Ishning maqsadi: Tizimni turli belgilariga qarab klassifikatsiyalashni o‘rganish, bilimlarni nazariy ma’lumotlar va amaliy mashqlar asosida mustahkamlash.
Ishni bajarish tartibi: Har bir talaba tomonidan biror tizim tanlanadi va u klassifikatsiyalanadi, natijalar jadval asosida ishchi daftarga yoziladi.
Topshiriqlar:

1. 
   Biror bir tizimni tanlang va uni quyidagi jadval asosida klassifikatsiyalang.
   

Tizim klassifikatsiyasi jadvali

№	Klassifikatsiya belgilari	Belgilari bo‘yicha obyektning turi	Tegishliligining asosi
1.
2.
...

Namuna mashq. Texnik tizim – yengil avtomobil. Bu tizimning bel-gilariga ko‘ra klassifikatsiyasi 1-jadvalda keltirilgan.

№	Klassifikatsiya belgilari	Belgilari bo‘yicha obyektning turi	Tegishliligining asosi
1.	Tashkil etilganlik darajasi	Yaxshi tashkil etilgan	Tizimning elementlari, ularning o‘zaro aloqasi, elementlarining birlashish qoidalari aniqlangan
2.	Ifodalanishining formallashtirilgan apparati ko‘rinishi	Determinatsiyali	Holatini oldindan ko‘ra bilish mumkin
3.	Kelib chiqishiga ko’ra	Sun’iy	Odam tomonidan yaratilgan
4.	Asosiy elementlari bo’yicha	Aniq	Moddiy elementlardan yaratilgan
5.	Muhit bilan o’zaro ta’siri bo’yicha	Ochiq	Ish ichki holati va tashqi zaxirasi (yoqilg‘i) bilan aniqlanadi
6.	Murakkablik darajasiga ko’ra	Sodda	Elementlari orasidagi aloqa oson tavsiflanadi
7.	Tabiiy bo’linishiga ko’ra	Texnik	Sun’iy, odam tomonidan yaratilgan
8.	Tuzilish tamoyili bo’yicha	O’z-o’zidan rivojlanmaydigan	Tashqi ta’sirlar hisobiga rivojlanadi

2. 
   Quyidagi bandlarga to‘liq javob berish orqali tizimni tavsiflang.
   

• 
  tizim faoliyatining asosiy maqsadi aniqlang;
  
• 
  tizimni barcha asosiy belgilari bo‘yicha tahlil qiling;
  
• 
  tizimning jamiyatga (insonga) foydaligini (iste’molini) aniqlang.
  

Tizimning tavsifi: avtomobil – bu texnik (mexanik), bir butun, har xil tizim ostilar (sovutgich, yoqilg‘i uzatgich va boshqa) dan tashkil topgan tizim. Bo‘ysinuvchi asosiy maqsad – fazodagi harakati. Elementlari va tizim ostilari orasidagi aloqa va ularning o‘zaro muvofiq ishlashi hisobiga avtomobil harakatlanish xususiyatiga ega. Emerdjentlik xossasiga ega – barcha qismlari o‘z o‘rnida bo‘lishiga qaramasdan birgina nosozlik asosiy funksiyani bajarish imkonini bermaydi. Bu tizim yuqori avtomatlashtirilgan. Tashqi ta’sirlar (yoqilg‘i, ish boshi/oxiri, harakatlanish imkoniyatlari va boshqa) ning noregulyar kelib turishi bilan atrof-muhit bilan bog‘langan. Ko‘p jihatlilikka ega – texnik, iqtisodiy (tannarx), ijtimoiy (status), psixologik (mashina boshqarilganda ustunlikka va imkoniyatlarga ega) jihati. Bu tizimning insonga foydalilik jihati – qulaylik, zaruriy muammolarni yechish uchun tezkor ko‘chish imkoniyati. Ushbu tizim haqidagi tushunchalarni kengaytiring. Xuddi shunday boshqa tizimni tanlang va uni o‘zingiz tahlil qiling.