1– Laboratoriya ishi Cho’yan ishlab chiqarish jarayonini o’rganish

Marten pechlarida po’latlar ishlab chiqarish usullari
Konvertorlarda po’lat ishlab chiqarish usullarini kamchiliklardan xoliroq etish maqsadida marten usulining yaratilishiga olib keldi. Zamonaviy Marten pechlarning sigimi 200—900 t oralig’ida bo’lib, ularda qatgiq yoki suyuq cho’yandan va ularning lomlari va boshqa chiqindilardan uglerodli, kam va o’rtacha legirlangan konstrukstion po’latlar olinadi.
Marten pechi regeneratorli pech bo’lib, uning eng muhim qismi ish bo’shligi (kamerasi)dir. Asosli pechlar ko’p tarqalgan bo’lib, uning devorlari magne­zit g’ishtidan terilib, tagligi magnezit kukuni (kislotali pechlarda esa devorlari dinas gishtidan terilib, tagligi kvarst kukuni) bilan qoRejaadi. Pechning sirti po’lat list bilan qoRejaadi, puxtaligini oshirish uchun bo’yiga va ko’ndalangiga tortilgan po’lat armaturalar bilan mahkamlanadi. Pechning old devorida shixta materiallarini kameraga yuklash (namuna olish) uchun darchalari bo’ladi. Pechning ishlash davrida bu darchalar maxsus to’sqich bilan berkitiladi, ish jarayonining borishi esa ularning biriga o’rnatilgan maxsus oyna orqali kuzatiladi.
Pechning tagligi orqa devori tomon qiyaroqbo’lib, devor teshigiga o’rnatilgan navlardan po’latni va shlakni ravon va to’laroqchiqishini ta’minlaydi.
Pechning yon devorlarida qizdirilgan tabiiy yoki domna gaz aralashmalarini va havoni uning ish bo’shlig’iga kirituvchi kallaklari bo’ladi. Kallaklariga gorelka, mazutda ishlaganida esa forsunka urnatiladi. Pechning old qismida esa pol sathidan ancha pastrokda juft regenerator 8, 9 o’rnatiladi.
Bu regeneratorlar bilan pechning ish bo’shlig’i oralig’ida «shlakovik» deb ataluvchi kameralari bo’lib, ular o’zaro bog’langan bo’ladi va pechni ishlashida gazlar bilan ergashib chiqayotgan chang va shlak tomchilari unga o’tadi (bu qism rasmda ko’rsatilmagan) (10-rasm).
Metallurgiya zavodlarda ko’proq250-500t li pech­lar tarqalgan bo’lib, ularning taglik yuza o’lchami ~20x6 m2 bo’ladi. Odatda, bu pechlarda 400-600 marta po’lat olingach, ular kapital ta’mirlanadi.