1– Laboratoriya ishi Cho’yan ishlab chiqarish jarayonini o’rganish

Kislorod konvertorining tuzilishi (a) va ishlashi (b):
1- konvertor; 2- futerovka; 3- kislorod haydash furmasi; 4- og’ish; 5-o’qi


Konvertorning tuzilishi. Konvertor noksimon ko’rinishdagi tagi berk qurilma, uning devorlari dolomit yoki magnezit smolali, xro-mamagnezit g’ishtdan terilgan bo’lib, devorlarining qalinligi hajmiga ko’ra 700—1000 mm oralig’ida bo’ladi. Sirtidan esa po’lat list bilan qopdanadi. Konvertorda ajraluvchi gazlar bilan chiquvchi me­tall zarrachalarini tutuvchi qurilmasi bo’ladi. 9-rasm, a dan ko’rinadiki konvertor stapfalar yordamida stanina tayanchlariga o’rnatiladi. Konvertorga shixta materiallarni yuklash, olingan po’latni, shuningdek, shlakni undan chiqarish uchun uni gorizontal o’qi atrofida zarur burchakka buriladi. Buning uchun konvertorga kislorod kirituvchi mis naycha (furma) undan chiqarilishi lozim. Konvertor hajmi 100—350 t va undan ortiq ham bo’ladi. Odatda konvertor ularda 400—800 marta po’lat olingach, ta’mirlanadi.
Konvertor 9-rasm, b da ko’rsatilgan «a» holatga o’tkazib, avvalo unga og’zidan qayta ishlanadigan cho’yan massasining 20-30% chamasida qora metall chiqindilari, keyin esa 1250— 1400°S temperaturali suyuqcho’yan kiritiladi («b» holat). So’ngra qayta ishlanadigan metall massasining 5—8% chamasida ohaktosh (zarur bo’lsa ma’lum miqdorda boksit, temir ruda) kiritilib, konvertor vertikal holatga o’tkaziladi («v» holat). Keyin konvertordagi suyuq metall sathiga 300—800 mm etmagan holda furma naycha tushirilib, u orqali 0,9—1,4 MPa bosimda kislorod haydaladi. Yuqori tempe­ratura sharoitida (2000—2400°S) furma materialы erimasligi uchun uning havol devoridan 0,6— 1,0 MPa bosimda sovuq suv o’tkazib turiladi (bunda furmaning havol devoridan har minutda 4000—5000 l suv o’tadi).