1. Kishilarning bilim va dam olish, madaniy saviyasini oshirish kabi ehtiyojlari qanday ehtiyoj turiga kiradi?

---

1. Kishilarning bilim va dam olish, madaniy saviyasini oshirish kabi ehtiyojlari qanday ehtiyoj turiga kiradi? 

c. ma’naviy ehtiyojlar  

2 “Ko‘rinmas qo‘l” kontseptsiyasining asoschisi 

a. Smit A. 

3. Talab va taklif qonuni iqtisodiy qonunlarning qanday turiga kiradi? 

a. xususiy yoki davriy iqtisodiy qonunlar 

4. Jamiyatda insonlarning tabiat ashyolari, boshqa moddiy ashyolar hamda o‘zaro bir-birlari bilan aloqalarida vujudga 

keladigan  iqtisodiy  munosabatlarni  tadqiq  etib,  bizni  o‘rab  turgan  olam  to‘g‘risidagi  fikrlarimizni  kengaytirish 

“Iqtisodiyot nazariyasi” fanining qanday vazifasiga kiradi? 

a. bilish vazifasi 

5. Klassik iqtisodiy maktab asoschisi kim? 

b. Petti V. 

6. Jamiyat boyligining manbai puldan, oltindan iborat, boylik savdoda paydo bo‘ladi deb ta’kidlagan oqim nomi? 

b. merkantilizm oqimi 

7.  K.Menger,  F.Vizer,  Bem-Baverk  kabi  Avstriya  iqtisodiy  maktabining  namoyandalari  qaysi  iqtisodiy  ta’limot 

vakillari bo‘lib hisoblanishadi? 

b. marjinalizm ta’limoti 

8.  «Siyosiy  iqtisod  traktati»  (1615)  nomli  asari  orqali  birinchi  bo‘lib  iqtisodiyot  nazariyasi  faniga  nom  bergan 

iqtisodchi olim kim? 

c. Antuan Monkreten 

9. Ehtiyojlarning o‘sib borish qonuni iqtisodiy qonunlarning qanday turiga kiradi? 

a. umumiy iqtisodiy qonunlar 

 10. Kishilik jamiyati rivojlanishining barcha bosqichlarida amal qiladigan qonunlar qanday iqtisodiy qonunlar deb 

ataladi? 

d. umumiy iqtisodiy qonunlar 

11. “Avstriya” maktabi asoschilari kimlar? 

a. Bem-Baverk Y. 

12. Fikrning xususiy faktlardan umumiy faktlarga qarab harakati usuli – bu: 

c. induktsiya usuli 

13.  Doimo  takrorlanib  turadigan,  iqtisodiy  jarayonlar  va  real  hodisalarning  ayrim  tomonlarini  ifoda  etuvchi  ilmiy-

nazariy tushuncha nima deb ataladi? 

d. iqtisodiy kategoriya 

14.  Tahlil  paytida  ikkinchi  darajali  narsalarni  fikrdan  chetlashtirib,  o‘rganilayotgan  jarayonning  asl  mohiyatiga 

e’tiborni qaratish usuli – bu: 

a. ilmiy abstraktsiya usuli 

15. ... – iqtisodiy hayotning turli tomonlari, iqtisodiy hodisa va jarayonlar o‘rtasidagi doimiy, takrorlanib turadigan, 

barqaror sabab-oqibat aloqalarini, ularning o‘zaro bog‘liqligini ifodalaydi. 

b. iqtisodiy qonunlar 

16. Insonning shaxsiy manfaati, qiziqishlari va turmush tarziga moslab qondirilishi mumkin bo‘lgan ehtiyojlar qanday 

ehtiyojlar deyiladi. 

d. yakka tarzda qondiriluvchi 

17. Fikrning umumiy faktlardan xususiy faktlarga tomon harakati usuli – bu: 

a. deduktsiya usuli 

18. “Ish bilan bandlik, foiz va pulning umumiy nazariyasi” nomli kitobning muallifi kim? 

a. Keyns J.M. 

19. Quyidagilardan qaysi biri iqtisodiy resurslar tarkibini to‘liq aks ettiradi? 

a. kapital, yer, ishchi kuchi va tadbirkorlik layoqati 

20. Ehtiyojlarni qondirish maqsadida mahsulot va xizmatlarning ishlatilishi, foydalanilishi jarayoni nima deb ataladi? 

b. iste’mol jarayoni 

21. A.Smit va D.Rikardo qaysi iqtisodiy maktabning yirik vakillari hisoblanadi? 

d. klassik 

22. Unumli iste’mol qanday sohada vujudga keladi? 

a. ishlab chiqarish sohasida  

23.Unumli iste’mol qanday jarayonni anglatadi? 

a. ishlab chiqarish vositalari va ishchi kuchidan ishlab chiqarish maqsadida foydalanish  

24. O‘rganilgan qismlardan olingan xulosa va natijalarni bir butun yaxlit jarayon deb qarab umumiy xulosa chiqarish 

usuli – bu: 

d. sintez usuli  

---

25. Intsitutsionalizm qaysi so‘zdan olingan, ma’nosi nima 

c. lotincha urf-odat “muassasa”, “ko‘rsatma”  

26. Ilk klassik iqtisodiy maktab qaysi davlatda vujudga kelgan? 

b. Angliya  

27.  Mamlakat  chegarasining  daxlsizligi,  uning  mudofaa  qobiliyatining  mustahkamligiga  bo‘lgan  ehtiyoj  qanday 

ehtiyoj turiga kiradi? 

a. umumjamiyat ehtiyojlari  

28. Ehtiyojlarni qondirish maqsadida mahsulot va xizmatlarning ishlatilishi, foydalanilishi jarayoni nima deb ataladi? 

a. iste’mol jarayoni  

29. Tadbirkorlik – ... 

a. mahsulot ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatishga ijodkorlik, yangilik yaratish ruhi asosida yondashish bilan bog‘liq 

faoliyat; 

30. Tadbirkorlik faoliyati – ... 

d. shakli, turi va sohasidan qati nazar foyda olish va uni ko‘paytirish maqsadida amalga oshiriluvchi iqtisodiy faoliyat. 

31. Tadbirkorlikning quyidagi shakllari rivojlanadi: 

a. davlat, jamoa, xususiy, aralash va boshqa hosila shakllari; 

32. Davlat korxonalarini quyidagi guruhlarga bo‘lish mumkin: 

b. budjet korxonalari; davlat ishlab chiqarish korxonalari; aralash kompaniyalar; 

33. Aralash kompaniyalar – ... 

a. davlat  va  xususiy  omonatchilarning  aksiyalarini  birlashtirish  asosida  tashkil  etilgan  aksiyadorlik  jamiyatlari  va 

majburiyatlari cheklangan shirkatlar shaklidagi korxonalar; 

34. Kooperativ tadbirkorlik – ... 

b. jamoa  mulkiga  asoslanib,  kooperasiya  a’zolarining  uning  faoliyatida  o‘z  mehnati  bilan  ishtirok  etishini  taqozo 

etuvchi jamoa tadbirkorligining alohida shakli; 

35. Aksiyadorlik jamiyati – ... 

c. kapitali  qimmatli  qog‘oz  shaklida  rasmiylashtirilgan  turli  omonatchilarning  pul  mablag‘laridan  tarkib  topuvchi 

korxona; 

36. Dividend nima? 

d. aksiya egasiga to‘lanadigan daromad. 

37. Aksiyalarning nazorat paketi – ... 

a. aksiyadorlik jamiyati faoliyati ustidan nazorat o‘rnatishni ta’minlash imkonini beruvchi aksiyalar soni; 

38. Obligasiya – ... 

b. sotib  olishga  sarflangan  mablag‘ni  kelgusida  qat’iy  belgilangan  foizi  bilan  qaytarish  majburiyatini  ifodalovchi 

qimmatli qog‘oz shakli; 

39. Asosiy kapital – ... 

c. ishlab  chiqarish  jarayonida  bir  nechta  doiraviy  aylanishlar  davomida  qatnashadi,  o‘zining  qiymatini 

tayyorlanayotgan mahsulotga (xizmatga) bo‘lib-bo‘lib, asta-sekinlik bilan o‘tkazib boradi va bir necha yillik xizmat 

muddati davomida ashyoviy-buyum shaklini o‘zgartirmaydi; 

40. Aylanma kapital – ... 

d. bir  doiraviy  aylanish  davomida  to‘liq  iste’mol  qilinadi,  o‘zining  qiymatini  ishlab  chiqarish  natijalariga  to‘liq 

o‘tkazadi va ashyoviy-buyum shaklini ham yo‘qotadi. 

41. Amortizatsiya – ... 

a. asosiy kapital eskirib borishiga qarab, uning qiymatini asta-sekin ishlab chiqarilgan mahsulotga o‘tkazish, asosiy 

kapitalni  keyinchalik qayta tiklash  maqsadlarida  mahsulotning amortizatsiya  miqdoriga teng qismini ajratib borish 

jarayonidan iborat; 

42. Amortizatsiya normasi nima? 

b. amortizatsiya  ajratmalari  yillik  summasining  shu  asosiy  kapital  qiymatiga  nisbati  sifatida  aniqlanadi  va  foizda 

ifodalanadi; 

43. Korxona ishlab chiqarish xarajatlarini quyidagi turlarga bo‘lish mumkin: 

a. bevosita ishlab chiqarish xarajatlari va muomala xarajatlari 

44. Korxona tomonidan zarur resurs va xizmatlarni tashqaridan to‘lov asosida jalb etishi uchun sarf qilingan xarajatlar 

qanday xarajatlar deyiladi? 

d. tashqi xarajatlar 

45. Kapital xarajatlarining mahsulot ishlab chiqarish hajmiga nisbati – bu … 

d. kapital sig‘imi 

46. Muomala xarajatlari quyidagi ikki guruhga bo‘linadi: 

d. qo‘shimcha muomala xarajatlari va sof muomala xarajatlari 

47. Quyidagilardan qaysi biri qisqa davrdagi doimiy xarajat hisoblanadi? 

---

d. amortizatsiya ajratmasi 

48. Muomala xarajatlari tushunchasi – ... 

c. tovarlarni sotish jarayoni bilan bog‘liq bo‘lib, shu tovarlarni ishlab chiqaruvchidan iste’molchiga yetkazilguncha 

ketadigan sarflarga aytiladi 

49. Korxonalarda tovar va xizmatlarni sotishdan olingan mablag‘lar qanday nomlanadi? 

b. pul daromadlari 

50. Mehnat unumdorligi qanday aniqlanadi? 

a. mahsulot miqdorini uni ishlab chiqarishga ketgan ish vaqtiga nisbati bilan 

51. O‘rtacha xarajatlar nima? 

a. bir birlik mahsulotni ishlab chiqarish xarajatlari 

52. O‘rtacha foyda: 

b. bir birlik mahsulotdan olinadigan foyda 

53. Doimiy xarajatlar nima? 

d. ishlab chiqarish hajmiga bog‘liq bo‘lmagan xarajatlar 

54. Doimiy xarajatlarning tarkibiy elementlarini belgilang. 

d. amortizatsiya, ijara haqi, yuqori darajadagi menejerlar oyligi 

55. Ishlab chiqarish hajmining o‘zgarishiga ta’sir qiladigan xarajatlar qanday xarajatlar deyiladi? 

d. o‘zgaruvchi xarajatlar 

56.  Ishlab  chiqarishning  har  bir  darajasida  doimiy  va  o‘zgaruvchi  xarajatlar  yig‘indisi  qanday  xarajatlarni  tashkil 

qiladi? 

a. umumiy xarajatlarni 

57. O‘zgaruvchan xarajatlar nima? 

a. ishlab chiqarish hajmiga qarab o‘zgaradigan xarajatlar 

58. O‘zgaruvchan xarajatlarning tarkibiy elementini belgilang 

b. ishchilarning ish haqi va xom-ashyo xarajatlari 

59. Quyidagilardan qaysi biri qisqa davrdagi doimiy xarajat hisoblanadi? 

d. amortizatsiya ajratmasi 

60.  Tovarlarni  o‘rash,  qadoqlash,  saralash,  transportga  ortish,  tashish  va  saqlash  xarajatlari  qanday  xarajatlar  deb 

ataladi? 

d. Qo‘shimcha muomala xarajatlari 

61. Tovarni sotish bilan bog‘liq bo‘lib, sotuvchilarning maoshi, marketing (iste’molchilar talabini o‘rganish), reklama 

va shu kabi xarajatlar qanday xarajatlar deb ataladi? 

a. Sof muomala xarajatlari 

62. Foyda massasining ishlab chiqarish xarajatlariga nisbati va uning foizda ifodalanishi qanday nomlanadi? 

a. foyda normasi 

63. Ish haqining shakllari 

c. ishbay va vaqtbay 

64. Ishchilarning ish haqini tabaqalashtirish qanday tizim yordamida amalga oshiriladi? 

b. davlat tarif tizimi 

65.  Ishchining  belgilab  qo‘yilgan  me’yor  doirasidan  yuqori  ishlab  chiqargan  mahsulotiga  oshirilgan  tarif  bo‘yicha 

to‘lanuvchi ish haqi tizimi qanday nomlanadi? 

a. ishbay-progressiv haq to‘lash tizimi 

66. Ishlab chiqarish me’yori qay darajada bajarilishidan qati nazar, ish haqi yagona mahsulot birligi uchun belgilangan 

tarif bo‘yicha to‘lanuvchi ish haqi tizimi qanday nomlanadi? 

c. to‘g‘ri ishbay haq to‘lash tizimi 

67. Mehnatga haq to‘lashning ishbay tizimida nima hisobga olinadi? 

b. bajarilgan ish hajmi 

68. Mehnatga haq to‘lashning vaqtbay tizimida nima hisobga olinadi? 

a. sarflangan ish vaqti 

69. Mehnatning aniq turiga ish haqining darajasi nima ta’sirida shakllanadi? 

c. shu mehnat turiga talab va taklif ta’sirida 

70. Nominal ish haqining to‘g‘ri ta’rifini bering. 

a. ma’lum vaqt oralig‘ida pul shaklida olingan ish haqi 

71. Real ish haqi-bu 

c. nominal ish haqiga xarid qilish mumkin bo‘lgan tovar va xizmatlar miqdori 

72. Kasaba uyushmalari ish haqi darajasini oshirishga qanday yo‘llar bilan erishishi mumkin? 

d. barcha javoblar to‘g‘ri 

73. Kasaba uyushmalari o‘z a’zolari sonini qisqartirish siyosati orqali qanday maqsadlarni ko‘zlaydi? 

---

d. ishchi kuchi taklifini sun’iy ravishda qisqartiradi 

74. Agrar munosabatlar nima? 

c. yerga egalik qilish, tasarruf etish va undan foydalanish bilan bog‘liq bo‘lgan barcha munosabatlar 

75. Tuproq unumdorligi - ... 

d. tabiiy yoki iqtisodiy bo‘lishi mumkin 

76. Agrosanoat integratsiyasi nima? 

c. qishloq  xo‘jaligi  bilan  unga  xizmat  qiluvchi  va  mahsulotini  iste’molchiga  yetkazib  beruvchi  tutash  tarmoqlar 

o‘rtasida iqtisodiy aloqalarning kuchayishi hamda ularning uzviy birikib borish jarayoni 

77. Bir turdagi mahsulot ishlab chiqaruvchi va unga bog‘liq ishlab chiqarish faoliyati bilan shug‘ullanuvchi bir necha 

xo‘jalik hamda korxonalarning birlashmasi qanday nomlanadi? 

c. agrosanoat birlashmalari 

78. Differensial renta I – bu? 

b. Yerlarning  tabiiy  unumdorligi  bilan  bog‘liq  bo‘lgan,  sanoat  markazlariga,  bozorlarga  va  aloqa  yo‘llariga  yaqin 

joylashgan serunum yer uchastkalarida vujudga keladigan renta 

79. Differensial renta II – bu? 

a. Yerlarning iqtisodiy unumdorligini oshirish natijasida vujudga keladigan qo‘shimcha sof daromad 

80.  Jismoniy  va  yuridik  shaxslarning  ma’lum  yer  uchastkasiga  tarixan  tarkib  topgan  asoslardagi  yoki  qonun 

hujjatlarida belgilangan tartibdagi egalik huquqini tan olinishi qanday nomlanadi? 

c. yerga egalik 

81. Qishloq xo‘jalik sohalaridagi tadbirkorlik faoliyati qanday nomlanadi? 

a. agrobiznes 

82. Quyidagi yer uchastkalarining qaysi birida differensial renta I hosil bo‘lmaydi? 

d. unumdorligi past 

83.  Qishloq  xo‘jalik  mahsulotlari  yetishtirish,  uni  saqlash,  qayta  ishlash  va  iste’molchilarga  yetkazib  berish  bilan 

shug‘ullanuvchi iqtisodiyot tarmoqlari birikmasi qanday nomlanadi? 

d. agrosanoat majmuasi 

84. Renta nazariyasi dastlab qaysi iqtisodchi olimlarning ilmiy asarlarida yoritib berilgan? 

b. Kene va Tyurgolarning ilmiy asarlarida 

85. Renta tushunchasi qaysi bandda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? 

a. yerdan foydalanganlik uchun uning egasiga to‘lanadigan haq 

86. Yer rentasi darajasini belgilab beruvchi asosiy omilni aniqlang? 

d. barcha javoblar to‘g‘ri 

87.  Yer  uchastkalarining  tabiiy  unumdorligi  va  joylashgan  joyidagi  farqlardan  kelib  chiqadigan  renta  qanday  nom 

bilan ataladi? 

b. differensial renta I 

88. Monopol renta – bu … 

c. Alohida  tabiiy  sharoitga  ega  bo‘lgan,  noyob  qishloq  xo‘jalik  mahsulotlari  yetishtiriladigan  yerlardan  olinadigan 

renta 

89. Yerdan foydalanish huquqi deganda nimani tushunasiz? 

a. o‘rnatilgan urf-odatlar yoki qonuniy tartibda undan foydalanish 

90. Yerga egalik deganda ... 

d. yerga bo‘lgan mulkchilik huquqi va uni iqtisodiy jihatdan realizasiya qilish tushuniladi 

91. Yerga bo‘lgan xususiy mulkchilik, ular unumdorligidagi farqlardan qati nazar yer egalariga qanday rentani olish 

imkonini beradi? 

a. absolyut renta 

92. Yerlardan intensiv foydalanish, ya’ni ularning iqtisodiy unumdorligini oshirish natijasida vujudga keladigan renta 

qanday nom bilan ataladi? 

c. differensial renta II 

93. Yerlarning iqtisodiy unumdorligi qanday yo‘llar bilan oshiriladi? 

d. barcha javoblar to‘g‘ri 

94. Yerning boshqa ishlab chiqarish vositalaridan farqlari nimada? 

b. undan foydalanish jarayonida u yeyilmaydi, eskirmaydi, undan to‘g‘ri foydalanilsa, uning unumdorligi oshib boradi 

95.  Yerning  tabiiy  unumdorligi  bilan  bog‘liq  bo‘lgan,  sanoat  markazlariga,  bozorlarga  va  aloqa  yo‘llariga  yaqin 

joylashgan serunum yer uchastkalarida vujudga kelgan renta shakli qanday nomlanadi? 

a. differensial renta I 

96. Yerga egalik qilish, tasarruf etish va undan foydalanish bilan bog‘liq bo‘lgan munosabatlar qanday munosabatlar 

hisoblanadi? 

a. agrar munosabatlar 

---

97. YaIMni ishlab chiqarish, taqsimlash va undan foydalanishning rasmiy iqtisodiyotdan yashirin qismi… 

b. hufyona iqtisodiyot 

98. Yalpi ichki mahsulot qiymatini aniqlashda qanday usul qo‘llaniladi? 

d. daromadlar usuli, xarajatlar usuli, qo‘shilgan qiymat usuli 

99. Yalpi ichki mahsulotni hisoblashda quyidagilarning qaysi biridan foydalaniladi? 

d. Milliy hisoblar tizimidan 

100. Yalpi milliy mahsulot bu - … 

a. bu o‘z mamlakati yoki horijda joylashgan milliy korxonalar tomonidan yaratilgan mahsulot va xizmatlar umumiy 

hajmining jami qiymati 

101. Yalpi milliy mahsulotni hisoblashda quyidagilardan qaysi biri hisobga olinmaydi? 

d. yuqoridagilarning barchasi 

102. Makroiqtisodiyot qaysi darajadagi iqtisodiyot? 

d. butun milliy va jahon iqtisodiyoti 

103. Makrodarajada umumiy iqtisodiy muvozanat – bu... 

a. barcha sohalar, tarmoqlar, xo‘jaliklarning me’yorida rivojlanishini ta’minlaydigan muvozanatlar tizimi 

104. Mamlakatning iqtisodiy o‘sish sur’atini tavsiflaydigan ko‘rsatkichlar: 

c. real YaIM va aholi jon boshiga real YaIMning to‘g‘ri kelishi 

105. Milliy daromad qanday hisoblanadi? 

b. SMM - egri soliqlar 

106. Milliy mahsulot bu - . . . 

c. mamlakat miqyosida yaratilgan mahsulot va xizmatlar umumiy hajmi 

107. Nominal YaIM nima? 

b. joriy narxlarda hisoblangan YaIM 

108. Nominal YaMM qanday usul bilan real YaMMga aylantiriladi? 

a. nominal YaMM / narx indeksi 

109. O‘zbekistonda makroiqtisodiy barqarorlashtirish siyosatidan ko‘zda tutilgan maqsad nimadan iborat? 

a. makroiqtisodiyotda muvozanatlikni ta’minlash 

110. Qiyosiy narxlarda: 

c. ma’lum  yil  asos  qilib  olinib,  ishlab  chiqarishning  natijalari  shu  narxda  hisoblanadi  va  boshqa  yillar  bilan 

taqqoslanadi 

111. Quyidagi qaysi ko‘rsatkich YaMM hajmiga kirmaydi? 

b. import tovarlar 

112. Real yalpi ichki mahsulot nima? 

a. o‘zgarmas yoki qiyosiy narxlarda hisoblangan YaIM 

113. SMM qanday hisoblanadi? 

b. YaMM - amortizatsiya 

114. Quyidagilardan qaysi biri yalpi talab tarkibiga kirmaydi? 

d. aholi jamg‘armalari 

115. Barcha iste’molchilar tomonidan narxlarning muayyan darajasida sotib olinishi mumkin bo‘lgan turli tovarlar va 

xizmatlarga bo‘lgan talabning umumiy hajmi…. 

b. yalpi talab 

116.  Mamlakatda  narxlarning  muayyan  darajasida  ishlab  chiqarilib,  sotishga  tayyor  bo‘lgan  barcha  tovarlar  va 

hizmatlar hajmi…… 

d. yalpi taklif 

117. Narx darajasi ortishi hamda milliy ishlab chiqarishning real hajmi ortishi qaysi kesmada kuzatiladi? 

b. oraliq kesma 

118. Sof daromad – bu …… 

a. soliqlar to‘langandan keyin aholi qo‘lida qoladigan daromad 

119. Yalpi taklifga qanday omillar ta’sir ko‘rsatadi? 

a. narxlar darajasi bilan ishlab chiqarilgan tovarlar ijtimoiy qiymati o‘rtasidagi nisbatning o‘zgarishi 

120. Yalpi talab egri chizig‘i qaysi ko‘rsatkichlarni o‘z ichiga oladi 

a. narx darajasi va ishlab chiqarish real hajmi 

121. Yalpi talab miqdori nimalarga bog‘liq? 

b. tovarlar turlari, miqdori, sifati hamda narxiga 

122. Barcha iste’molchilar tomonidan narxlarning muayyan darajasida sotib olinishi mumkin bo‘lgan turli tovarlar va 

xizmatlarga bo‘lgan talabning umumiy hajmi… 

b. yalpi talab 

125. Narxning osonlik bilan ko‘tarilishi, lekin juda qiyinchilik bilan sekin pasayishi qanday samara deb ataladi? 

---

c. xrapovik samarasi 

126. Real kassa qoldiqlar samarasi ekvivalenti…… 

a. boylik samarasi 

127. Ishlab chiqarish omillari nima? 

c. yer, kapital, ishchi kuchi, tadbirkorlik qobiliyati 

128. Ortiqcha quvvat bu . . . 

a. mavjud foydalanilmaydigan asosiy kapitalning ko‘payishi 

129. Davlat sarflari bu - … 

b. milliy mahsulotda davlat xaridining ko‘payishi 

130. Sof eksportdagi o‘zgarish bu - … 

c. sof eksportning ko‘payishi yoki kamayishi 

131. Yalpi talab egri chizig‘i qaysi ko‘rsatkichlarni o‘z ichiga oladi 

a. narx darajasi va ishlab chiqarish real hajmi 

132. Sof eksport hajmining o‘zgarishiga avvalo qaysi omillar ta’sir ko‘rsatadi? 

d. 2 va 3 javoblar to‘g‘ri 

133. Turli tovarlar narxlari va milliy ishlab chiqarish hajmi o‘rtasida qanday bog‘liqlik mavjud? 

b. bevosita 

134. Milliy ishlab chiqarishning real hajmi qisqarishi hamda narx darajasi pasayishi qaysi kesmada kuzatiladi? 

b. oraliq kesma 

135. Yotiq kesmani yana qanday nom bilan ataladi? 

c. Keynscha kesma 

136. Yalpi talab miqdori nimalarga bog‘liq? 

b. tovarlar turlari, miqdori, sifati hamda narxiga 

137.  Narx  darajasi  o‘zgarishining  biror  mamlakatdagi  ichki  va  jahon  narxlari  nisbatiga  ta’siri  orqali  namoyon 

bo‘ladigan samara bu - …? 

b. import tovarlar xaridi samarasi 

138. Quyidagilardan qaysi biri yalpi talab tarkibiga kirmaydi? 

d. aholi jamg‘armalari 

139. Narx darajasining oshishi nimaga olib keladi? 

a. iste’molchilarning pulga bo‘lgan talabining oshishiga 

140. Quyidagilardan qaysi biri moddiy iste’molga kirmaydi? 

c. bilim olish, musiqa tinglash, sog‘liqni tiklash, advokat xizmatidan foydalanish 

141. Odatda ishchi kuchi resurslari tarkibiga kimlar kiritiladi. 

a. 16 yoshdan 60 yoshgacha bo‘lgan erkaklar, 16 yoshdan 55 yoshgacha bo‘lgan ayollar 

142. Musiqa asarlari, badiiy va ilmiy asarlarni yaratish, ixtiro va kashfiyotlar qilish ishlab chiqarishning qaysi sohasiga 

kiradi? 

d. nomoddiy ne’matlarni ishlab chiqarish 

143. ... – inson uning yordamida tabiatga, mehnat predmetlariga ta’sir qiladigan vositalar. 

d. mehnat qurollari 

144. Huquqiy maslahatlar berish, o‘qitish, malaka oshirish ishlab chiqarishning qaysi sohasiga kiradi? 

nomoddiy xizmatlar ko‘rsatish sohasiga  

145. O‘zbekistonda mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish jarayonini amalga oshirish 1-bosqichi 

nechanchi yillarni o‘z ichiga oladi? 

c. 1992-1993 yillar 

146.  Mol-mulkni  sotish,  meros  qoldirish,  hadya  qilish,  ijaraga  berish  kabi  holatlarni  erkin  tanlash  mulkchilik 

munosabatlarining qaysi jihatini tashkil etadi? 

d. tasarruf etish 

147.  Muayyan  maqsad  yo‘lida  turli  ko‘rinishdagi  jamoalarga  birlashgan  kishilar  tomonidan  birgalikda 

o‘zlashtiriluvchi vosita va ne’matlar qanday mulk shakliga kiradi? 

a. jamoa mulki 

148. Mol-mulkning iqtisodiy faoliyatda ishlatilishi yoki ijtimoiy hayotda qo‘llanilishi, ya’ni uning nafli jihatlarining 

bevosita iste’mol qilinishi mulkchilik munosabatlarining qaysi jihatiga kiradi? 

d. foydalanish 

149. Xususiylashtirishning usullari to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang? 

d. davlat mulkini bepul bo‘lib berish hamda sotishni uyg‘unlashtirish orqali xususiylashtirish 

150.  Ayrim  sohibkorlarga  qarashli  bo‘lib,  yollanma  mehnatga  asoslangan  holda  foyda  olishga  qaratilgan  mulk 

mulkchilikning qanday shakliga kiradi? 

b. xususiy mulk 

---

151.  Urf-odatlar,  udumlarga,  an’analarga  asoslangan  iqtisodiy  jarayonlar  orqali  amal  qiladigan  iqtisodiy  tizimni 

aniqlang? 

a. an’anaviy iqtisodiyot 

152. Davlat mulkini xususiylashtirish qanday tartibda o‘tkazilishi kerak? 

a. maxsus dasturlar asosida davlatning qattiq nazorati ostida amalga oshirilishi kerak 

153. Mulkdorlar sinfi qachon vujudga keladi? 

a. kichik biznes va xususiy tadbirkorlik chinakam ma’noda tarkib topib, odamlar qimmatli qog‘ozlarini sotib olishga 

qodir bo‘lganda 

154. Respublikamizda ko‘p ukladli iqtisodiyotni vujudga keltirishda ustuvorlik nimalarga beriladi? 

c. xususiy mulkka, kichik biznes va xususiy tadbirkorlikka 

155. ... – bu mehnat taqsimotiga asoslangan, lekin mashina hali mavjud bo‘lmagan sharoitdagi kooperatsiyadir. 

c. manufaktura 

156. Bir xil ishni yoki xizmat vazifasini bajaruvchi xodimlarning eng oddiy shaklidagi uyushishi, birgalashib ma’lum 

tartib va reja asosida ishlaydigan kishilar guruhi nima deb ataladi? 

c. oddiy kooperatsiya 

157.  O‘zbekistonda  xususiylashtirishning  nechanchi  bosqichida  umumiy  uy-joy  fondini,  savdo,  mahalliy  sanoat, 

xizmat ko‘rsatish korxonalarini, qishloq xo‘jalik mahsulotlarini qayta ishlash tizimi korxonalarini xususiylashtirish 

amalga oshirildi? 

c. I-bosqich 

158. Tovar qanday xususiyatlarga ega? 

c. iste’mol va almashuv qiymati 

159. Pulning qaysi vazifasi narxning shakllanishi bilan bog‘liq? 

c. qiymat o‘lchovi 

160. Tovar qiymati qanday mehnat sarflarini ifodalaydi? 

b. ijtimoiy-zaruriy 

161.  Muomaladagi  pul  miqdori,  tovar  narxlari  darajasi  hamda  pullarning  qiymati  o‘rtasidagi  o‘zaro  bog‘liqlikni 

izohlashga asoslangan iqtisodiy ta’limot pulning qanday nazariyasi hisoblanadi? 

d. Pulning miqdoriy nazariyasi 

162. Pulning qaysi vazifasi pulning muomaladan chiqishi bilan bog‘liq? 

b. boylik to‘plash vositasi 

163. Pul iqtisodiyotda qanday vazifalarni bajaradi? 

c. barcha javoblar to‘g‘ri 

164. Tovar narxining ijtimoiy qiymatidan chetga chiqish shart-sharoitlarida, agar talab taklifdan kichik bo‘lsa, narx 

va qiymat miqdori qanday o‘zgaradi? 

a. narx < qiymat 

165.  Tovar  xo‘jaligining  vujudga  kelishi  va  amal  qilinishining  ijtimoiy-iqtisodiy  asoslari  hamda  shart-sharoitlari 

nimalardan iborat? 

d. ijtimoiy  mehnat  taqsimotining  ro‘y  berishi,  shaxsiy  va  xususiy  mulkchilikning  shakllanishi,  ishlab 

chiqaruvchilarning iqtisodiy jihatdan alohidalashuvi 

166. Ijtimoiy zaruriy naflilik – ... 

b. talab miqdoriga mos keladigan miqdordagi naflilik 

167. Mahsulotlarni o‘z iste’moli uchun emas, balki bozorda sotish, ayirboshlash uchun va boshqalarning ehtiyojini 

qondirish maqsadida ishlab chiqarish qanday ishlab chiqarish deb yuritiladi? 

a. tovar ishlab chiqarish 

168.  Mahsulotlar  ishlab  chiqaruvchining  o‘z  ehtiyojlarini  qondirish,  ichki  xo‘jalik  ehtiyojlari  uchun  mo‘ljallagan 

ishlab chiqarish qanday ishlab chiqarish deb yuritiladi? 

a. natural ishlab chiqarish 

169. O‘zbekiston Respublikasining milliy valyutasi – «so‘m» qachondan muomalaga kiritilgan 

b. 1994 yil 1 iyul 

171. Pirovard mahsulot tushunchasi: 

iste’mol uchun tayyor bo‘lgan, sotilgan yoki sotiladigan tovar va xizmatlarning bozor narxidagi hajmi 

172. Sof mahsulotning zaruriy mahsulotdan ortiqcha qismi, ya’ni qo‘shimcha ish vaqtida xodimlarning qo‘shimcha 

mehnati bilan yaratilgan qismi ... deyiladi. 

c. qo‘shimcha mahsulot 

173.... – bu tugallanmagan ishlab chiqarish, kelgusida yana qayta ishlov berilishi zarur bo‘lgan yoki qayta sotish uchun 

mo‘ljallangan tovar va xizmatlardir. 

Oraliq mahsulot 

174. Ishlab chiqarishning iqtisodiy samaradorligi qanday aniqlanadi? 

---

d. ishlab chiqarish natijalari umumiy sarf-xarajatlar bilan taqqoslanadi 

175. Bevosita mehnat ta’sir qiladigan, ya’ni mahsulot tayyorlanadigan narsalar nima deb ataladi? 

c. mehnat predmetlari 

176. Mehnat unumdorligi qanday aniqlanadi? 

b. mahsulot miqdorini uni ishlab chiqarishga ketgan ish vaqtiga nisbati bilan 

177. Ishlab chiqarish jarayoni yakunlangan, shaxsiy va unumli iste’mol qilishga tayyor bo‘lgan mahsulotlar … 

d. pirovard mahsulot 

178. Ishchi va xizmatchilar ish vaqtining bir qismi bo‘lgan zaruriy ish vaqtida zaruriy mehnat bilan yaratilgan, ishchi 

kuchini normal holatda saqlash va qayta tiklash uchun zarur bo‘lgan mahsulot nima deb ataladi 

d. zaruriy mahsulot 

179. Bozor infratuzilmasi- bu … 

a. ayirboshlash munosabatlariga xizmat qiluvchi muassasaviy tuzilma 

180. Bozorni tartibga solish mexanizmi: 

d. talab, taklif, narx, raqobat 

181. Хududiy jihatdan olib qaralganda Osiyo bozori va G‘arbiy Yеvropa bozori qanday bozor turiga kiradi? 

d. hududiy bozorlar turiga 

182. Qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdisi bo‘yicha rasmiy jihatdan tashkil etilgan va muntazam amal qiluvchi bozor shakli 

birjaning qanday turiga kiradi? 

a. fond birjasi 

183. Bozorning vujudga kelishi: 

d. tovar xo‘jaligi vujudga kelishi bilan paydo bo‘lgan 

184. bozor iqtisodiyoti sharoitida: 

d. mulk xususiylashtiriladi 

185 Quyidagilardan qaysi biri bozor iqtisodiyotining umumiy va muhim belgilari tarkibiga kirmaydi? 

a. narx-navoni davlat narx organlari tomonidan qat’iy belgilanishi 

186. Bozor kon’yunkturasi deganda: 

b. bozor holati, ya’ni muvozanatning mavjudligi yoki buzilganligi tushuniladi 

187. Bozor infratuzilmasi-bu 

d. bozor aloqalarini o‘rnatish va ularning bir maromda amal qilishiga xizmat ko‘rsatuvchi muassasalar tizimidir  

188. Bozor iqtisodiyoti takror ishlab chiqarishning qaysi fazalarini o‘z ichiga oladi? 

d. ishlab chiqarish taqsimlash, ayirboshlash, iste’mol 

189. Mehnat unimdorligi o‘ssa, u holda 

b. tovar birligining qiymati kamayadi 

190. Ishchilar va tadbirkorlar o‘rtasidagi ishchi kuchini oldi-sotdi bitimini tuzishda vositachilikni amalga oshiruvchi 

va ishsizlarni ro‘yхatga oluvchi muassasa birjaning qanday turiga kiradi? 

a. mеhnat birjasi 

191. Bozor infratuzilmasining moliya-krеdit munosabatlariga хizmat qiluvchi muassasalar tarkibiga nimalar kiradi? 

d. bank, krеdit muassasalari, sug‘urta va moliya kompaniyalari, soliq idoralari va h.k 

192. Bozor regulyatori amal qilishi uchun: 

c. erkin bozor raqobatiga yo‘l berilishi zarur 

193. Bozor takror ishlab chiqarishning qaysi fazasini o‘z ichiga oladi? 

c. ayirboshlash 

194. Bozor iqtisodiyoti sharoitida: 

a. narx erkin shakllanadi 

195. Bozor infratuzilmasining ijtimoiy sohaga хizmat ko‘rsatuvchi muassasalar tarkibiga nimalar kiradi? 

d. uy-joy va kommunal хizmat idoralari, aholini ishga joylashtirish firmalari va h.k. 

196. Ishlab chiqarish vositalari bozori- bu ... 

b. mehnat qurollari hamda xom-ashyo, yoqilg‘i va materiallarning oldi-sotdi bozori 

197. Milliy valyutalar kurslari bo‘yicha ularning erkin oldi-sotdisi amalga oshiriladigan birja – bu: 

b. valyuta birjasi 

198. Quyidagilardan qaysi biri bozor sub’yektiga kiradi? 

a. ayirboshlash munosabatlari qatnashchisi 

199. Bozor infratuzilmasining aхborot хizmati idoralari tarkibiga nimalar kiradi? 

a. ma’lumotlarni to‘plash, umumlashtirish va sotish bilan shug‘ullanuvchi muassasalar 

200. Quyidagilardan qaysi biri bozor iqtisodiyotining salbiy jihatlariga kirmaydi? 

c. iqtisodiy faoliyat va tanlov erkinligi 

201. Bozor iqtisodiyoti … 

d. boshqarilib tartibga solinib turiladigan iqtisoddir 

---

202. Хududiy jihatdan olib qaralganda Toshkеnt bozori, London bozori, Nyu-York bozori va boshqalar qanday bozor 

turiga kiradi 

b. mahalliy bozorlar turiga 

203. Quyidagilardan qaysi biri moliya bozori tarkibiy qismi hisoblanadi? 

b. barcha javoblar to‘g‘ri 

204.  Bozor  -  bu...  majmui  bo‘lib,  ularning  munosabatlari  natijasida  tovarlarning  sotish  va  sotib  olish  imkoniyati 

tug‘iladi. 

c. xaridor va sotuvchilar 

205. Bozor infratuzilmasining tovar va хizmatlar muomalasiga хizmat qiluvchi muassasalar tarkibiga nimalar kiradi? 

b. ombor хo‘jaligi, transport va aloqa хizmatlari ko‘rsatuvchi korхonalar, birjalar, auktsionlar, savdo uylari va h.k. 

206. Hozirgi zamon bozor xo‘jaligi iqtisodiyotning qanday sektoriga asoslanadi? 

d. xususiy va davlat sektorlariga 

207. Aqliy mеhnat mahsuli bo‘lgan tovarlar oldi-sotdi qilinadigan bozor nima dеb ataladi? 

c. intеllеktual tovarlar bozori 

208. Qiymatning mehnat nazariyasi asoschilari kimlar? 

b. U.Petti, Adam Smit, David Rikardo 

209. Quyidagilardan qaysi biri aqliy mehnat mahsuli bo‘lgan intellektual tovarlar bozorining ayriboshlash ob’yekti 

hisoblanmaydi? 

a. ishlab chiqarish vositalari 

210. Хududiy jihatdan olib qaralganda O‘zbеkiston bozori, Rossiya bozori, Ukraina bozori va boshqalar qanday bozor 

turiga kiradi? 

c. milliy bozorlar turiga 

211. Mashina, asbob-uskuna, хomashyo, yoqilg‘i va matеriallar oldi-sotdi qilinadigan bozor nima dеb ataladi? 

d. ishlab chiqarish vositalari (rеsurslar) bozori 

212. Oligopolistik bozorda: 

b. sanoqli, ozchilik firmalar va kompaniyalar bozorda hukmronlik qiladi 

213. Quyidagilardan qaysi biri bozor ob’yektiga kirmaydi? 

b. ayirboshlash munosabatlari qatnashchisi 

214. Quyidagilardan qaysi biri moliya bozori tarkibiy qismiga kirmaydi? 

b. ilmiy axborotlar va ilmiy g‘oyalar 

215. Aksiya, obligatsiya, vеksеl, chеk, dеpozit kabilarning oldi-sotdi qilinadigan bozori nima dеb ataladi? 

b. qimmatli qog‘ozlar bozori 

216. Bozor sub’yekti: 

d. ayirboshlash munosabatlarining qatnashchilari 

217. Bozor munosabatlariga o‘tish davrida Respublika iqtisodiyotining negizini qanday mulk tashkil qiladi? 

c. xilma-xil mulk 

218. Kimlar bozor iqtisodiyotining subyektlari bo‘lib hisoblanadi? 

b. firmalar korxona va xo‘jaliklar 

219. Bozor iqtisodiyotiga o‘tishning qanday modellari mavjud? 

c. barcha javoblar to‘g‘ri 

220. Qaysi bozor iqtisodiyoti andozalarida (modelida) ijtimoiy yo‘nalish nihoyatda ustivor hisoblanadi? 

b. Shved andozasida  

221. O‘zbekistonda bozor iqtisodiyotiga o‘tish qaysi yo‘l bilan boryapti? 

c. evolutsion yo‘l bilan 

222. Iqtisodiy tizimning qaysi nusxasi (modeli)da xususiy  mulkning  ustunligi va boshqarishning bozor mexanizmi 

ta’minlanadi? 

c. aralash iqtisodiyot 

d. sof kapitalizm  

223. Iqtisodiy islohotlarning birinchi bosqichida mulkchilik to‘g‘risida nima e’tirof etildi? 

b. kichik xususiylashtirish  

224. «Gangituvchi terapiya» yoki «karaxt qilib davolash usuli» - bu 

c. amalda juda ham qisqa muddatda birdaniga katta to‘ntarishlar qilish usuli 

225. Iqtisodiy islohotlarning ikkinchi bosqichidagi asosiy iqtisodiy vazifani aniqlang?  

d. iqtisodiyot tuzilishining tubdan o‘zgarishi 

226. Bozor munosabatlariga o‘tish nimalarga olib keladi? 

b. ijodiy va mehnat imkoniyatlarini keng ochishga, yo‘qolib ketgan xo‘jayinlik hissini qayta tiklashga  

227. Bozor iqtisodiyotiga o‘tishda islohotlar qachon sezilarli samara beradi?  

b. chinakam mulkdorlar sinfi shakllanganda 

---

228. Bozor iqtisodiyotiga o‘tishninig “O‘zbek modeli” nimaga asoslanadi? 

b. 5 ta tamoyil  

229. Bozor iqtisodiyotiga o‘tishda milliy andozamizning o‘ziga xosligini nimalar belgilaydi? 

a. milliy tarixiy, madaniy, ijtimoiy-iqtisodiy shart-sharoitlari va turmush tarzining o‘ziga xosligi belgilaydi  

 230. Iqtisodiy islohotlarni amalga oshirishning boshlang‘ich nuqtalaridan biri sifatida bozor iqtisodiyotining qaysi 

negizini yaratish lozim? 

b. huquqiy negizini 

 231. Raqobatning qaysi shaklida yangi korxonalarning tarmoqqa kirishiga to‘siqlar ta’qiqlash bilan barobar bo‘ladi? 

b. sof monopoliyada; 

232. Monopoliya nima? 

b. bozorda bitta ishlab chiqaruvchi ko‘pchilik xaridorlarga xizmat ko‘rsatadi;  

233. Raqobat –bu… 

d. bozor subyektlari iqtisodiy manfaatlarining to‘qnashuvidan iborat bo‘lib, ular o‘rtasidagi yuqori foyda va ko‘proq 

naflilikka ega bo‘lish uchun kurash  

234. Tovar ishlab chiqaruvchilar o‘rtasidagi raqobatdan qanday maqsad ko‘zda tutiladi?  

b. barcha javoblar to‘g‘ri 

235. Nomukammal raqobat turi: 

b. noto‘g‘ri javob yo‘q 

236. Quyidagilarning qaysi biri sof raqobatga xos xususiyat hisoblanadi? 

d. barcha javoblar to‘g‘ri 

237. O‘zbekistonda monopolizm qanday tartibga solinadi?  

d. monopoliyalarga qarshi qonun bilan 

238. Davlat monopoliyalarga qarshi siyosatini qaysi maqsadda amalga oshiradi? 

d. Tadbirkorlik va erkin raqobatni himoya qilish maqsadida  

239. Raqobat usullari: 

b. narx orqali va narxsiz; 

240. Monopsoniya- bu… 

d. tanho iste’molchining hukmronligi 

241. Narxsiz raqobat usuli qanday yo‘llar bilan olib boriladi? 

a. barcha javoblar to‘g‘ri 

242. Monopoliya – bu .... 

c. raqobat turi. 

243. Quyidagi omillarning qaysi biri tovar narxini belgilovchi asos bo‘lib xizmat qiladi? 

d. tovar qiymati va nafliligi 

244. Davlat budjeti hisobidan maxsus arzonlashtirilgan narx qanday narx deb ataladi? 

a. Dotatsiyalangan narx 

245. Nufuzli narx – bu: 

a. sotish hajmini o‘zgartirmasdan, yuqori foyda olishga erishish uchun firmalar tomonidan foydalaniladigan narx. 

246. Narx – bu: 

c. tovar va xizmatlar ijtimoiy qiymati va ijtimoiy nafliligining puldagi ifodasi; 

247. Erkin bozor narxi deganda nima tushuniladi? 

d. talab va taklif asosida vujudga keladigan bozor narxi; 

248. Joriy narxlar – bu:. 

d. amaldagi narxlar bo‘lib, ular yordamida yil davomidagi ishlab chiqarish natijalari hisoblanadi; 

249. Quyidagi javoblardan qaysi birida narx tizimiga to‘g‘ri ta’rif berilgan? 

d. iqtisodiyotda amal qilib turgan barcha narx turlari narx tizimini tashkil qiladi. 

250. Narx nisbati nima? 

d. narx pariteti. 

251. Ulgurji narx – bu: 

c. ishlab chiqaruvchilar tomonidan katta miqdordagi tovarlar bir yo‘la ko‘tarasiga sotilganda qo‘llaniladigan narx; 

252. Quyidagilardan qaysi biri narxning vazifasi bo‘lib hisoblanadi? 

a. ijtimoiy himoya vazifasi 

253. Narxning vazifalari orqali qanday maqsadlarga erishiladi? 

d. milliy daromadning iqtisodiyot turli tarmoq va sohalari, xo‘jalik yurituvchi subyektlari bo‘yicha taqsimlanishiga; 

254. Shartnoma narx – bu: 

b. sotuvchi va xaridorning roziligi bilan belgilanadigan, ular tomonidan tuzilgan shartnomada qayd qilingan narx; 

255. Demping narx – bu: 

---

b. bozorda  o‘z  mavqeini  mustahkamlash  va  raqiblarini  bozordan  siqib  chiqarish  uchun  firmalar  tomonidan 

foydalaniladigan maxsus narx; 

256. Milliy bozor narxi – bu: 

d. bir mamlakat doirasida amal qiluvchi va ularning xususiyatini aks ettiruvchi narx; 

257.  Bozorda  o‘z  mavqeini  mustahkamlash  va  raqiblarini  bozordan  siqib  chiqarish  uchun  firmalar  tomonidan 

foydalaniladigan maxsus narx qanday narx deb ataladi? 

a. Demping narx 

258. Qiyosiy narxlarda: 

c. ma’lum  yil  asos  qilib  olinib,  ishlab  chiqarishning  natijalari  shu  narxda  hisoblanadi  va  boshqa  yillar  bilan 

taqqoslanadi; 

259. Narx diapazoni – bu: 

d. narxlar oralig‘ining puldagi ifodasi; 

260. Quyidagi iqtisodiy tushunchalar narxda o‘z ifodasini topadi: 

d. tovarlar qiymati va ularning nafliligi; 

261. Narx – bu… 

a. real bozor iqtisodiyoti sharoitida tovar va xizmatlarning ijtimoiy qiymati va ijtimoiy nafliligining puldagi ifodasidir 

262. Narxning qaysi vazifasi talab va taklif mos kelishi orqali amalga oshadi? 

b. muvozanatlikni ta’minlash 

263. Taklif qonuni- bu… 

b. narx oshishi bilan taklif ham oshadi va aksincha 

264. Talab- bu… 

b. pul bilan ta’minlangan ehtiyoj  

265. Agar talab elastikligi 1 dan katta bo‘lsa, bunday elastiklik nima deb nomlanadi? 

b. elastik  

266. Taklifga quyidagi omillar ta’sir etadi: 

d. tovar va resurslarning narxi, sotuvchilar soni 

267.  Bozorda  mashinaning  narxi  20  foizga  oshishi  oqibatida  unga  bo‘lgan  talab  hajmi  10  foizga  kamaysa  talab 

elastikligini toping: 

a. 0,5 

268. Tovar taqchilligi: 

b. taklifning talabdan ortda qolishi  

269. Pul bilan ta’minlangan ehtiyoj – bu:  

c. talab 

270. Bozor muvozanati- bu... 

a. talab va taklif miqdorining tengligi 

271. Talab qonuni- bu… 

b. narx oshgan sari talab kamayadi va aksincha 

272. Bir qancha (ko‘pchilik) iste’molchilarning bir turdagi tovar yoki xizmatga bo‘lgan talablari yig‘indisi nima deb 

ataladi? 

c. bozor talabi  

273. Talab > taklif bo‘lsa: 

a. bozorda taqchillik hukm suradi  

274. Agar talab elastikligi 1 ga teng bo‘lsa bunday elastiklik nima deb nomlanadi?  

c. birga teng elastik 

275. Alohida iste’molchining tovarning muayyan turiga bo‘lgan talabi nima deb ataladi? 

a. yakka talab 

276. Bozorni tartibga solish mexanizmi: 

b. talab, taklif, narx va raqobat  

277. Engel qonuni izohini toping: 

a. iste’molchi daromadining o‘zgarishi bilan talab miqdori o‘rtasidagi to‘g‘ri bog‘liqlik 

278. Nominal investitsiya nima? 

b. pul mablag‘lari ko‘rinishidagi investitsiya; 

279. Quyidagilardan qaysi biri jamoa bo‘lib iste’mol qilishga kirmaydi? 

a. ovqatlanish, kiyinish, badiiy asarlar o‘qish 

280. Respublikamiz iqtisodiyotiga chet el investitsiyalarini olib kirilishi uchun qanday siyosat olib borilmoqda? 

c. ochiq eshiklar siyosati 

281. Real investitsiya nima? 

b. pul mablag‘lariga sotib olish mumkin bo‘lgan investitsion resurslar; 

---

282. Quyidagilardan qaysi biri investitsiyalarning ichki manbai hisoblanadi? 

a. foyda, amortizatsiya ajratmalari; 

283. Iste’molga o‘rtacha moyillik nima? 

b. shaxsiy daromadning iste’molga ketadigan ulushi; 

284. Daromad tarkibida iste’mol sarflari ulushi qanchalik yuqori bo‘lsa ... 

a. jamg‘arma hajmi shunchalik kam bo‘ladi; 

285. Quyidagilardan qaysi biri yakka tartibdagi iste’molga kiradi? 

b. ovqatlanish, kiyinish, badiiy asarlar o‘qish 

286. Investitsion qarorlar qabul qilishda quyidagilardan qaysi biri asos bo‘lib hisoblanadi? 

a. foizning real stavkasi 

287. Quyidagilardan qaysi biri investitsiyalarning ichki manbai hisoblanadi? 

d. foyda, amortizatsiya ajratmalari 

288. Sof investitsiyalar – bu ... 

d. yalpi investitsiya bilan amortizatsiya ajratmalarining ayirmasiga teng 

289. Investor – bu .... 

a. investitsiyalarni amalga oshiruvchi shaxs 

290. Iste’molchi – bu ... 

c. aholi, davlat, firmalar, sohalar va boshqa xo‘jalik subyektlari 

291. Jamg‘arish normasi qanday aniqlanadi? 

a. jamg‘arish summasining butun milliy daromad hajmiga nisbatining foizdagi ifodasi 

292. Sof milliy mahsulotdagi o‘zgarishning investitsiya sarflaridagi o‘zgarishga nisbati ... hisoblanadi. 

b. multiplikator samarasi 

293. Jamg‘armaga keyingi qo‘shilgan moyillik (JQM) – bu .... 

a. daromad hajmining o‘zgarishi natijasida jamg‘arma hajmining o‘zgarishi; 

294. Daromad tarkibida iste’mol sarflari ulushi qanchalik yuqori bo‘lsa ... 

c. jamg‘arma hajmi shunchalik kam bo‘ladi 

295. Innovatsiya - .... 

c. yangi texnika-texnologiyalarni ishlab chiqarish uchun mablag‘larni yo‘naltirish; 

296. Jamg‘arishga o‘rtacha moyillik nima? 

b. shaxsiy daromadning jamg‘arishga ketadigan ulushi; 

297. Milliy boylik nimalardan iborat? 

b. moddiy buyumlashgan, nomoddiy va tabiiy boyliklardan 

298. … - bu milliy boylikning tabiatda mavjud bo‘lib, insoniyat tomonidan foydalanishga jalb qilingan tabiat ashyolari 

va kuchlari 

a. tabiiy boylik 

299. Jonli mehnat sarflarining mahsulot ishlab chiqarish hajmiga nisbati bu - … 

b. mehnat sig‘imi 

300. Quyidagi qaysi omil iqtisodiy o‘sishga salbiy ta’sir etadi? 

b. atrof muhitning ifloslanishi; 

301. Quyidagi qaysi omil moddiy boylik o‘sishiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi? 

b. YaIM hajmining pasayishi 

302. … - bu ishlab chiqarishga qo‘shimcha iqtisodiy resurslarni jalb qilish orqali ishlab chiqarish hajmining ortib 

borishi 

a. ekstensiv iqtisodiy o‘sish 

303. Real hayotda ekstensiv va intensiv omillar sof holda mavjud bo‘ladimi? 

c. yo‘q; 

 304. Mahsulot ishlab chiqarish hajmining jonli mehnat sarflariga nisbati – bu … 

d. mehnat unumdorligi 

305. Iqtisodiy o‘sish sur’ati bilan bog‘liq holda YaIMni necha  yilda 2 barobarga ortishini iqtisodchilar tomonidan 

qo‘llaniluvchi qoidani nomini toping. 

c. 70 miqdor qoidasi 

306. Madaniy, tarixiy obidalar va arxitektura yodgorliklari milliy boylikning qaysi tarkibiga kiradi? 

b. ma’naviy boylik; 

307. … - bu ishlab chiqarish omillarini rivojlantirish va ulardan foydalanish samaradorligini oshirish orqali mahsulot 

ishlab chiqarish hajmining oshib borishi 

b. intensiv iqtisodiy o‘sish 

308. Mahsulot ishlab chiqarish hajmining unga sarflangan kapital xarajatlariga nisbati – bu … 

c. kapital samaradorlik 

---

309. Ma’naviy boylik – nima? 

b. ashyoviy-buyum  ko‘rinishiga  ega  bo‘lmagan  nomoddiy  boyliklardan  va  insoniyatning  intellektual  salohiyati 

natijalaridan iborat; 

310. Milliy boylik tushunchasi qaysi bandda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? 

a. ajdodlar tomonidan yaratilgan va avlodlar tomonidan jamg‘arilgan moddiy, nomoddiy va intellektual hamda tabiiy 

boyliklardan iborat 

311. Quyidagilardan qaysi biri iqtisodiy o‘sishning intensiv turiga kirmaydi? 

d. avvalgi texnikaviy asos saqlanib qolgan holda ishlab chiqarish omillari miqdorining ko‘payishi 

312.  Ishlab  chiqarishning  avvalgi  texnikaviy  asosi  saqlanib  qolgan  holda  ishlab  chiqarish  omillari  miqdorining 

ko‘payishi tufayli iqtisodiy o‘sishga erishiladi? 

a. ekstensiv 

313. Iqtisodiy o‘sishning mazmuni ifodalab bering? 

c. real yalpi ichki mahsulot hajmining mutloq va aholi jon boshiga nisbatan o‘sib borishi 

314. Ekstensiv iqtisodiy o‘sishga qanday erishiladi? 

b. ishlab chiqarish omillari miqdorining ko‘payishi tufayli; 

315. Mamlakatning iqtisodiy o‘sish sur’atini tavsiflaydigan ko‘rsatkichlar: 

b. real YaIM va aholi jon boshiga real YaIMning o‘sishi;  

316. Sof milliy mahsulotni ishlab chiqarishning muvozanatlik hajmi quyidagilardan qaysi biriga bog‘liq? 

d. yalpi talab bilan yalpi taklifning mos kelishiga; 

317. Iqtisodiy muvozanat – bu ... 

b. iqtisodiy jarayonlar, hodisalarning ikki yoki bir necha tomonining bir-biriga teng kelish holati 

318. Quyidagilardan qaysi biri umumiy iqtisodiy muvozanatni ta’minlash shart-sharoitlarini izohlamaydi 

b. iqtisodiy nomutanosibliklar 

319. “Ish bilan bandlik, foiz va pulning umumiy nazariyasi” nomli kitobning muallifi kim? 

a. Keyns 

320. Umumiqtisodiy muvozanatlikni ta’minlashning asosiy yo‘li qanday? 

c. jamiyat a’zolari barcha talablari va milliy ishlab chiqarish hajmining o‘zaro teng kelishini bildiradi. 

321. Inflyatsion farq – bu... 

c. yalpi sarflarning sof milliy mahsulot hajmidan ortiqcha bo‘lgan miqdori 

322. Quyidagi muvozanatliklardan qaysi biri umumiqtisodiy xarakterga ega? 

a. yalpi talab va yalpi taklif o‘rtasidagi; 

323. Iqtisodiyotning inqirozlarsiz, barqaror rivojlanishi – bu … 

c. muvozanatlik 

324. O‘zbekistonda makroiqtisodiy barqarorlashtirish siyosatidan ko‘zda tutilgan maqsad nimadan iborat? 

c. makroiqtisodiyotda muvozanatlikni ta’minlash; 

325. Sof milliy mahsulotdagi o‘zgarishning yalpi sarflardagi o‘zgarishga nisbati .... 

a. multiplikator samarasi 

326. Resession farq – bu... 

c. yalpi sarflarning sof milliy mahsulot hajmidan kam bo‘lgan miqdori 

327. Xususiy muvozanat – bu .... 

c. iqtisodiyotning  ayrim  bo‘laklarida,  soha  va  yo‘nalishlarida  ikkita  o‘zaro  bog‘liq  bo‘lgan  iqtisodiy 

ko‘rsatkichlarning miqdoran teng kelishi; 

328. Stagnatsiya – bu ... 

d. iqtisodiyotdagi tang holat; 

329. Makrodarajada umumiy iqtisodiy muvozanat – bu .... 

d. barcha sohalar, tarmoqlar, xo‘jaliklarning me’yorida rivojlanishini ta’minlaydigan muvozanatlar tizimi; 

330. Smit nazariyasi nechanchi yillarda iqtisodiy inqiroz davrida tanqidga uchradi? 

a. 1929-1933 

331. Multiplikator samarasi – bu 

d. sof milliy mahsulot o‘zgarishining investitsiya sarflaridagi o‘zgarishiga nisbati; 

332. Quyidagi nisbatlardan qaysi biri resession farqni ifodalaydi? 

c. SMM>yalpi sarflar  

333. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi qayerda boshlangan? 

b. AQSh 

334. Iqtisodiy inqiroz davrida iqtisodiyotning qaysi sohalari kamroq yo‘qotishga uchraydi? 

c. qisqa muddatli foydalaniladigan iste’molchilik tovarlari ishlab chiqaruvchi tarmoqlari; 

335. 2-4 yil mobaynida takrorlanib turadigan sikl qanday nomlanadi va uning asoschisi kim? 

c. “Kitchin sikli”, asoschisi Jozef Kitchin; 

---

336. Iqtisodiy sikl fazalari ketma-ketligi to‘g‘ri joylashtirilgan qatorni toping. 

a. inqiroz, turg‘unlik, jonlanish, yuksalish 

337. “Juglar sikli”ning asoschisi kim? 

a. Klement Juglar 

338. Tabiiy ofat, sel, to‘fon, qurg‘oqchilik va shu kabilar tufayli yuzaga keladigan inqiroz qandan nomlanadi? 

d. nomuntazam inqiroz; 

339. 40-60 yil mobaynida takrorlanib turadigan sikl qanday nomlanadi? 

b. Kondratev sikli 

340. Pul muomalasi qonunining buzilishi natijasida hozirgi kunda inqirozning qaysi turi amal qilmoqda? 

a. moliyaviy-iqtisodiy inqiroz; 

341. Iqtisodiyot rivojlanishining bir holatidan boshlanib, birin ketin bir necha fazalarni bosib o‘tib, o‘zining dastlabki 

holatiga qaytib kelgunga qadar o‘tgan davr qanday nomlanadi? 

d. iqtisodiy sikl; 

342. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi qachon boshlandi? 

b. 2008 yil; 

343. Inqirozning qaysi turi insoniyatga bog‘liq emas? 

d. agrar inqiroz 

344. Iqtisodiy siklning inqiroz fazasida yuzaga keladigan ishsizlik qanday nomlanadi? 

d. siklik ishsizlik 

345. Jahon-moliyaviy iqtisodiy inqirozining yuzaga kelishidagi asosiy omilni ayting? 

b. pul massasi va tovar miqdori o‘rtasidagi mutanosilikning buzilishi 

346. Iqtisodiy inqirozlarning asosiy mazmuni nimada namoyon bo‘ladi? 

c. ishlab chiqarish hajmining keskin kamayib ketishida 

347. Agrar inqirozlarning asosiy xususiyatlari nimalarda namoyon bo‘ladi? 

d. siklli xarakterga ega bo‘lmaslikda va nisbatan uzoq davom etishida; 

348. Inqirozning qaysi turida milliy valyuta obro‘si keskin tushib ketadi? 

b. valyuta inqirozida; 

349. Iqtisodiy sikl nechta fazadan iborat? 

c. 4 

350. Tarkibiy inqirozlarni keltirib chiqaruvchi asosiy sabab nima? 

b. iqtisodiyotning ayrim tarmoqlari va sohalarining rivojlanishidagi chuqur nomutanosibliklar; 

351. Iqtisodiy siklning to‘rtinchi fazasi qanday nomlanadi? 

d. yuksalish; 

352. Ma’lum vaqt ichida takrorlanib turadigan inqiroz qanday nomlanadi? 

a. davriy inqiroz; 

353. Ishchi kuchi – bu 

c. Insonning mehnatga bo‘lgan aqliy va jismoniy qobiliyatlari yig‘indisi bo‘lib, jamiyatning asosiy ishlab chiqaruvchi 

kuchi hisoblanadi 

354. Ishchi kuchi 12,5 mln. kishini, ishsizlar 1,3 mln. kishini tashkil qilsa, ishsizlik darajasi necha foizni tashkil qiladi? 

b. 10,4 

355. Fillips egri chizig‘i qanday bog‘liqlikni ifodalandi? 

a. Ishsizlik va inflyatsiya o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlikni 

356. Ichki migrasiyaning nechta turi mavjud? 

d. 4 

357. Ishsizlik darajasi (ID) qanday aniqlanadi? 

b. (IS:IK)x100 foiz 

358. Ishsizlik deganda ... 

a. barcha javoblar to‘g‘ri 

359. Ishsizlik darajasi bilan YaIM o‘rtasidagi bog‘liqlikni ifodalovchi qonun qanday nomlanadi? 

b. Ouken qonuni 

360. Ishchi kuchining bir hududdan boshqasiga ko‘chib yurishi qanday nomlanadi? 

b. Migrasiya 

361. Mamlakatdagi ishchi kuchi resurslari qanday qismlarga bo‘linadi? 

a. faol va potensial 

362.  Ishlab  chiqarishdan  ajralgan  holda  o‘qiyotganlar  va  vaqtinchalik  uy  xo‘jaligida  band  bo‘lganlar  ishchi  kuchi 

resurslarining qanday qismini tashkil qiladi? 

b. potensial qismini 

363. Ishsizlik va inflyatsiya o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlikni ifodalovchi egri chiziq qanday nomlanadi? 

---

c. Fillips egri chizig‘i 

364. Artur Ouken qonuniga binoan ishsizlik darajasining 1 foizga oshishi YaMMning necha foizga kamayishiga olib 

keladi. 

a. 2,5 

365. Ishchi kuchi migrasiyasining miqyosiga ko‘ra qanday turlari mavjud? 

d. ichki va tashqi 

366. Mamlakatda ishchi kuchining umumiy taklifini belgilab beruvchi asosiy omilni toping. 

a. aholi sonida mehnatga layoqatlilar ulushi 

367. Ishchi kuchi – bu 

a. Insonning mehnatga bo‘lgan aqliy va jismoniy qobiliyatlari yig‘indisi bo‘lib, jamiyatning asosiy ishlab chiqaruvchi 

kuchi hisoblanadi  

368. Quyidagi soliqlardan qaysi biri egri soliq? 

c. qo‘shilgan qiymat solig‘i 

369. O‘zbekistonning davlat budjeti qaysi yildan boshlab ketma-ket profisit bilan yakunlanmoqda? 

b. 2005 yildan 

370. Davlat budjeti nechta qismga bo‘linadi? 

c. 2 

371. Moliyaviy munosabatlarning mohiyati qaysi bandda to‘la yoritilgan. 

d. pulning harakati, ya’ni uning shakllanishi, taqsimlanishi va ishlatilishi jarayonida vujudga keladigan munosabatlar 

372. Moliyaviy munosabatlarning subyektlari: 

b. yuqoridagilarning barchasi 

373.  O‘zbekistonda  davlat  budjeti daromadlarining  asosiy  qismini  qanday  omillar  hisobiga  tushadigan  mablag‘lar 

tashkil qiladi? 

d. soliqlar 

374. O‘zbekiston Respublikasining davlat budjeti qanday organ tomonidan tasdiqlanadi? 

d. Oliy Majlis 

375. Budjet - bu ... 

a. davlat, korxona, muassasaning qonuniy tartibda tasdiqlangan davrga mo‘ljallangan pul ifodasidagi daromad va sarf-

xarajatlari 

376. Soliq stavkasi qanday aniqlanadi? 

b. soliq summasining soliq olinadigan summaga nisbatining foizdagi ifodasi 

377. Qayta moliyalash stavkasi bilan pul massasi o‘rtasida qanday bog‘liqlik mavjud? 

b. teskari 

378. Davlat qarzi – bu ... 

c. Davlatning o‘z fuqarolari, banklar, korxonalar, shuningdek xorijiy mamlakatlardan qarzi 

379. Moliyaning nechta vazifasi mavjud? 

b. 4 

380. Davlat milliy daromadni qayta taqsimlashda qanday vositalar yordamida amalga oshiradi? 

a. Fiskal va monetar siyosati orqali 

381. Budjet profisiti qachon vujudga keladi? 

d. daromadlar xarajatlar qismidan ortiq bo‘lganda 

382. Laffer egri chizig‘i: 

d. davlat budjeti daromadlari va soliq stavkasi o‘rtasidagi bog‘liqlikni ifodalaydi 

383. Makromoliya qanday shaklda namoyon bo‘ladi? 

d. davlat moliyasi shaklida 

384. Davlat sarflari bu - … 

a. milliy mahsulotda davlat xaridining ko‘payishi 

385. Moliyaning qanday turlari mavjud? 

b. mikro va makro 

386. Nullifikasiya: 

b. pulning yuridik kuchini bekor qilish va yangi pul chiqarish 

387. Deflyasiya - bu... 

b. narx-navoning pasayishini, pul qadrining ortishini bildiradi 

388. Davlat obligasiyalari qanday kredit tarkibiga kiradi? 

c. davlat krediti 

389. Muomala uchun zarur bo‘ladigan pul massasi qaysi omilga nisbatan teskari bog‘liqlikda amal qiladi? 

d. pulning aylanish tezligiga 

390. Muomala uchun zarur bo‘ladigan pul massasi qaysi omilga nisbatan teskari bog‘liqlikda amal qiladi? 

---

d. pulning aylanish tezligiga 

391. Kreditning mazmuni qaysi bandda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? 

c. o‘z mulki bo‘lgan pul resurslarini xohlagan vaqtda, hech bir xarajatsiz ishlatish 

392. Pul tizimining tarkibiga quyidagilardan qaysi biri kirmaydi? 

c. sug‘urta tashkilotlari 

393. Respublikada necha pog‘onali bank tizimi tashkil qilingan? 

c. 2 

394. Giperinflyatsiya - bu: 

d. narxning shiddat bilan o‘sishi, pul qadrining juda tezlik bilan pasayishi 

395. O‘zbekiston Respublikasining bank tizimi qanday bo‘g‘indan iborat? 

b. Markaziy bank va tijorat banklari 

396. Davlatning inflyatsiyaga qarshi siyosatidan ko‘zlagan maqsad: 

d. Ish haqi va narx darajasini mutanosibligini ta’minlash, takror ishlab chiqarishni rag‘batlantirish 

397. Pulning aylanish tezligi nimaga ta’sir qiladi? 

b. muomala uchun zarur pul miqdoriga 

398. Pul emissiyasi nima? 

c. iqtisodiyotga qo‘shimcha pul massasini chiqarish 

399. Bank foydasi (marja) qaysi bandda to‘g‘ri ko‘rsatilgan. 

c. olingan va to‘langan foiz summalari o‘rtasidagi farq 

400.  Fiziokrat  maktabi  namoyondalari  jamiyat  rivojlanishi  uchun  iqtisodiyotning  qaysi  sohasini  rivojlantirishni 

muhim deb biladilar? 

b. qishloq xo‘jaligini. 

401. Dj.M.Keyns davlatni iqtisodiyotdagi rolini oshirishda qaysi vositalardan keng foydalanishni taklif etadi? 

c. jamg‘arish va iste’mol fondlarini tartibga solish 

402. F.Kenening ta’limoti bo‘yicha “sof mahsulot” yaratiladi 

b. qishloq xo‘jaligida 

403. Respublikada barqarorlashtirish siyosatini ishlab chiqishda qaysi sohalarga ustunlik beriladi?  

a. ishlab chiqarish sohalariga; 

404. J.B.Seyning “bozor qonuni” asosiy qoidalari 

d. taklif o‘ziga mos darajada talabni xosil qiladi va bozorda muvozanatni ta’minlaydi 

405. Bozor iqtisodiyotini davlat tomonidan tartibga solish nimalarda ko‘rinadi? 

c. inflyatsiya va ishsizlikka qarshi qaratilgan tadbirlarda; 

406. Ijtimoiy farovonlikni oshirishda davlat qanday vositalardan foydalaniladi 

c. Soliqlarni pasaytiradi; 

407. Adam Smit ta’riflagan “ko‘rinmas qo‘l” – bu ... . 

c. erkin  raqobat  sharoitida  iqtisodiy  manfaat  asosida  harakat  qilayotgan  tadbirkorlarning  irodasiga  va  xohishiga 

bog‘liq bo‘lmagan iqtisodiy qonunlarning amal qilishi 

408. Klassik – siyosiy iqtisod maktabi namoyondalarining iqtisodiyotni tartibga solishdagi asosiy fikrini ko‘rsating? 

b. xususiy tovar ishlab chiqaruvchilar bozori davlat nazoratidan to‘liq ozod bo‘lishi zarur 

409. Nima sababdan bozor iqtisodiyotini davlat tomonidan tartibga solishning zarurati yuzaga keladi? 

d. bozor mexanizmlari xal eta olmaydigan iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy muammolarni xal etish, muvofiqlashtirishdan 

410. O‘zbekistonda barqarorlashtirish siyosatini ishlab chiqarishda qanday yondashuvga ustuvorlik beriladi? 

b. pulning qadrsizlanish darajasini pasaytirib turishga qaratilgan monitar yondashuv; 

411. Davlat monopoliyalarga qarshi faoliyatni qaysi maqsadda amalga oshiradi? 

c. tadbirkorlik va erkin raqobatini himoya qilish maqsadida; 

412. Iqtisodiyotni tartibga solishning asosiy yo‘llarini ko‘rsating? 

b. davlat va bozor mexanizmlari uyg‘unligi asosida 

413. Davlatning milliy iqtisodiyotdagi rolini cheklash va uni tartiblashda bozor mexanizmidan foydalanish masalasi 

birinchi marta kim tomonidan olg‘a surilgan? 

d. Smit 

414. Klassik-siyosiy iqtisod maktabining «Iqtisodiy liberalizm» nazariyasi nechanchi yillarda inqirozga uchradi? 

b. 1929-1933 yillarda 

415. Davlatning soliqlarni tartibga solish siyosati quyidagilardan qaysi birida ifodalanadi 

d. fiskal siyosatda; 

416. Davlatning xarajatlar va soliqlar bilan bog‘liq bo‘lgan siyosati-bu: 

a. fiskal siyosat; 

417. Merkantalizm maktabi namoyondalari jamiyat rivojlanishi uchun iqtisodiyotning qaysi sohasini rivojlantirishni 

muhim deb biladilar? 

---

a. tashqi savdo-sotiqni 

418. Davlat tomonidan tartibga solishning bevosita usullari – bu … 

d. tovar va xizmatlarning davlat tomonidan xarid qilinishi;