3. Termodinamikaning 3-qonuni
Muvozanat konstantasining qiymatini nazariy xisoblashda va boshqa ba’zi bir hisoblashlarda termodinamikaviy funksiyalarning [entalpiya (H), entropiya (S), Gibbs funksiyasi (G), ichki energiya (U) va Gelmgols funksiyasi (F)] mutlaq qiymatini bilish kerak bo’ladi. Bu qonunlardan foydalanib termodinamikaviy funksiyalarining mutloq qiymatini hisoblab topish mumkin emas. Termodinamikaning uchinchi qonuni (va postulatlari) dan foydalanib termodinamikaviy funksiyalarning mutloq qiymatlarini topish mumkin bo’ladi. Masalan, entalpiya (H) va entropiya (S) funksiyalarning mutloq qiymatini quyidagicha tasavvur qilish mumkin.
H = HO – HX S = SO + SX
Bu yerda H,S – mutloq qiymatlar
HO, SO – mutlaq nol temperatura T = O dagi qiymat,
HX, SX –ma’lum temperaturadagi qiymat bilan mutlaq noldagi qiymatning farqi. Funksiyalarning ma‘lum temperaturadagi qiymatini topish uchun ularning boshqa bir temperaturadagi qiymatini bilish kerak. Bu esa noqulay bo’lib, har doim integrallarni yechishga imkon beravermaydi. Agar bu integrallarda integralning pastki chegarasi T = O (mutlaq nol) bo’lsa, integrallash konstantasi shu funksiyaning T = O dagi qiymati bo’lib, u turg’un son bo’lar edi. Funksiyaning T = O dagi qiymatini bilish yuqorida bayon etilgan noqulaylikdan qutqarar edi.NERNST – PLANK POSTULATLARi.Yuqorida bayon etilgan nazariyadan olingan natija va xulosalarni termodinamikaning I va II qonunlaridan keltirib chiqarib bo’lmaydi, shunga muvofiq ba‘zida bu nazariya termodinamikaning III qonuni deb ham ataladi. Bu nazariya natijasida termodinamikaviy funksiyalarning mutloq qiymatini hisoblashga imkon topildi.Bu muammolarni yechimi Nernst – Plank postulatlari yordamida topiladi. Mutlaq temperaturaga yaqin temperaturada tajribalarni davom ettirish mumkin emas. Bu temperaturalar chegarasida temperatura o’zgarishi bilan – ΔH, ΔG qanday o’zgarishi to’g’risida faqat faraz qilish mumkin. Nernstning fikricha, temperatura pasaygan sari ΔH va ΔG ning qiymatlari bir – biriga yaqinlashib boradi va nolda ular bir xil qiymatga ega bo’ladi va mutloq nolda ΔH va ΔG o’zgarish chiziqlari bitta urinmaga ega bo’ladi va bu urinma T o’qiga parallel bo’ladi (bu Nernst postulati). «Boshqa holatlar» to’g’ri topmagan kristall, shishasimon holat, suyuq, gaz holatdagi eritma va aralashmalardir. Bu holatlardagi moddalarning mutloq noldagi entropiyasi noldan katta bo’ladi. ENTROPIYANING MUTLAQ QIYMATIPlank postulatidan foydalanib, moddalar termodinamik funksiyalarning turli holat va turli temperaturaga bog’liq holda o’zgarishini, bir holatdan ikkinchi holatga o’tgandagi yashirin issiqlik effekti (suyuqlanish, bug’lanish, polimorf o’zgarish va hokazo issiqliklari) qiymatlarini bilish kerak bo’ladi.Moddalarning har qanday holat va temperaturadagi entropiyasining mutloq qiymati ma‘lum bo’lsa, termodinamikaning tegishli tenglamalaridan foydalanib Gelmgols va Gibbs funksiyasi (G) qiymatlarini hisoblash mumkin
Do'stlaringiz bilan baham: |