1. Kimyo fani nimani o’rganadi?

1.Kimyo fani nimani o’rganadi? Kimyo — moddalarning tuzilishi va oʻzgarishini oʻrganadigan fan. Kimyo boshqa fanlar qatori inson faoliyatining mahsuli sifatida vujudga kelib, tabiiy ehtiyojlarni qondirish, zaruriy mahsulotlar ishlab chiqarish, biridan ikkinchisini xosil qilish va, nihoyat, turli hodisalar sirlarini bilish maqsadida roʻyobga chiqdi. Odamlar qadimda rudalardan metallarni ajratib olish, turli xil qotishmalar tayyorlash va qoʻllash, jumladan, shisha tayyorlash va undan turli maqsadlarda foydalanishni bilganlar. Miloddan avvalgi Misrda kimyoviy jarayonlarga asoslangan hunarmandchilik rivojlanganligi maʼlum.

2.Oddiy va murakkab modda tushunchalarini izohlang. Oddiy moddalar — bular bitta elementning atomlaridan hosil
boigan moddalardir.

Masalan, oddiy modda ko'mir — uglerod elementining
atomlaridan, oddiy modda temir — temir elementining atomlari¬
dan, oddiy modda azot — azot elementining atomlaridan hosil
bo'lgan.
Murakkab moddalar, boshqacha aytganda, kimyoviy birik-
malar — bular turli xil elementlarning atomlaridan hosil bo‘lgan
moddalardir.
Masalan, mis (II) oksid mis elementi bilan kislorod elementining atomlaridan, suv vodorod bilan kislorod elementlari-
ning atomlaridan hosil boigan.„Oddiy modda“ tushunchasini „kimyoviy element1' tushun-
chasi bilan bir xil deb bo‘lmaydi
Oddiy moddalarga misollar: molekulyar (O₂, O₃, H₂, Cl₂) va atom (He, Ar) gazlar; uglerodning turli shakllari, yod (I₂), metallar (faqat qotishmalar shaklida emas

3.Molekula nima? Molekula (lot. moles — massa) -muayyan moddaning barcha kimyoviy xossalarini namoyon qiladigan eng kichik zarrachasi. Bir xil (oddiy moddalarda) yoki har xil (kimyoviy birikmalarda) atomlardan tashkil topishi mumkin. Mustaqil ravishda mavjud boʻla oladi. Molekulaning xossasi uning tuzilishiga — qanday atomlardan tashkil topganiga, ularning soniga, atomlarning fazoviy joylashish tartibiga, ular oʻrtasidagi tortishish kuchining tabiatiga bogʻliq.

Hozirgi vaqtda Molekulaning tuzilishini kimyoviy usullar bilan bir katorda mukammal fizik asboblar vositasida anik, bilish mumkin.

4.Kimyoviy tenglama nima? Javob; kimyoviy reaksiyalarning kimyoviy formulalar belgilar va son koeffitsiyentlari yordamida berilgan qisqacha ifodasi

5.Atom va molekula tushunchalarini izohlang. Molikula; (lot.moles-massa)-muayyan moddaning barcha kimyoviy xossalarini namoyon qiladigan eng kichik zarrachasi. Atom; (qadimgi yunoncha atomos-bolinmas)-kimyoviy elemintning barcha xossalarini o’zida mujassamlashtirgan eng kichik zarrasi.
6.Moddalar massasining saqlanish qonunini tushuntiring Kimyoviy reaksiyaga kirishadigan moddalarning massasi reaksiya natijasida hosil bo’ladigan moddalarning massasiga teng. Moddalar massasining saqlanish qonuni materiyaning saqlanish qonunining bir ko’rinishidir .
7.Tarkibning doimiylik qonunini tushuntiring. Tarkibning doimiylik qonuni: har qanday toza modda olinish usuli va joyidan qatiy nazar bir xil doimiy tarkibga ega. C+O2->CO2

8.Ekvivalentlar qonunini tushuntiring. Moddaning ekvivalenti deb, uning 1 mol vodorod atomlari bilan birikadigan yoki kimyoviy raksiyalarda shuncha vodorod atomlarining o’rnini oladigan miqdoriga aytiladi.

Bir ekvivalent moddaning massasi ekvivalent massa, normal sharoitdagi hajm esa ekvivalent hajm deyiladi.Vodorodning ekvivalent massasi 1 g, ekvivalent hajmi
11,2 l. Kislorod uchun bu qiymatlar mos ravishda 8 g va 5,6 l bo’ladi.