1. Kiberxavfsizlikni fundamental terminlari

Kimyoviy ishlov berish
Qog‘oz ko‘rinishidagi axborotni 100%
ishonchlik bilan yo‘q qilish imkonini
beradi
Maxsus kimyoviy modda va suvdan
foydalaniladi
Hosil qilingan massani tiklashning
umuman imkoni mavjud emas
Yagona kamchiligi uning narxi
yuqoriligi va maxsus joy talab
etilishidir
43 Elektron axborotni xavfsiz yo‘q qilish usullarini tushuntiring
Elektron hujjatlarni yo‘q qilish
O‘chirish degani bu yo‘q qilish degani emas
• Delete
• Shift+Delete
• Formatlash ham
Ularni osonlik bilan tiklash mumkin
• Recuva, Wise Data Recovery, PC Inspector File
Recovery, EaseUS Data Recovery Wizard Free,
TestDisk and PhotoRec, Stellar Data Recovery
dasturlar yordamida
Elektron hujjatlarni yo‘q qilish
AQSh hukumatida konfidensial axborotni saqlash
va o‘chirib tashlash bo‘yicha qator normativ
hujjatlar ishlab chiqilgan
Masalan, AQShning markaziy arxiv markazlarida
elektron saqlagichdagi ma’lumotni yo‘q qilishning
quyidagi uchta usulidan amalda foydalaniladi:
• Shredirlash
• Magnitsizlantirmoq
• Yanchish
Shredirlash
• Kuchli sanoat maydalagichlari deyarli barcha ko‘chma
saqlaguvchilarni: CD, DVD, disket, magnit lentalar va
hak maydalash natijasida buyumlar 25 mmli qismlarga
bo‘lib tashlanadi
Magnitsizlantirmoq
• Maxsus qurilma ichida
joylashtirilgan
saqlagichning xususiyatlari
o‘zgartiriladi va shu bilan
• Ushbu ma’lumotni yo‘q qilish
usuli dattiq disklarni va
bazi ko‘chma qurilmalar uchun
qo‘llaniladi
Yanchish
55 tonna tosh ostida kompyuter va noutbuklarning
qattiq diskalari tamomila yo‘q qilinadi
Ushbu mexanizm maksimal hajmi 25x10x15sm bo‘lgan,
35, 25 va 1 dyumli disklar (SATA, PATA, SCSI) ni
maydalash uchun mo‘ljallangan
44 OSI va TCP/IP tarmoq modellarini tushuntiring