1. keys korxonaning moliyaviy tahlili

1.KEYS
Korxonaning moliyaviy tahlili
“NNN” kompaniyasining 2 yillik(2019-2020) solishtirma tahlilini amalga oshirishdan avval, moliyaviy tahlil qanday amalga oshirilishi tòģrisidagi ma’lumotlarni havola etamiz:
Moliyaviy tahlil bu moliyaviy hisobot asosida korxonaning moliyaviy holatini baholash va prognoz qilish usuli.
Moliyaviy tahlil - bu bozor narxini yanada oshirish uchun zaxiralarni aniqlash maqsadida korxonaning moliyaviy holati va moliyaviy faoliyatining asosiy natijalarini o'rganish jarayoni.
Ushbu turdagi tahlilni korxonaning rahbar xodimlari, shuningdek har qanday tashqi tahlilchilar tomonidan amalga oshirish mumkin, chunki u asosan omma uchun ochiq bo'lgan ma'lumotlarga asoslanadi.
Moliyaviy tahlil uchun asosiy ma'lumot manbalari:
1. Tashqi ma'lumotlar ( iqtisodiyotning holati, moliya sektori, siyosiy va iqtisodiy holat; valyuta kurslari; qimmatli qog'ozlar kurslari, qimmatli qog'ozlarning daromadliligi; alternativ daromadlar; boshqa kompaniyalarning moliyaviy ahvoli ko'rsatkichlari;)
2. Ichki ma'lumotlar (Hisobga olish; Menejment hisoboti.)
Asosiy maqsad moliyaviy tahlil - bu korxonaning moliyaviy holati, uning foydasi va zararlari, aktivlar va passivlar tarkibidagi o'zgarishlar, qarzdorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblarda ob'ektiv va aniq tasvirni beradigan ozgina muhim (eng informatsion) parametrlarni olish.
Moliyaviy tahlil natijasida korxonaning joriy moliyaviy holati ham, kelajakda kutilayotgan moliyaviy holat parametrlari ham aniqlanadi.
Shunday qilib, moliyaviy tahlil mavjud bo'lgan moliyaviy tusdagi ma'lumotlarni to'plash, o'zgartirish va ulardan foydalanish usuli sifatida quyidagilarni aniqlaydi :

1. 
   korxonaning joriy va kelajakdagi moliyaviy holatini baholash;
   
2. 
   moliyaviy qo'llab-quvvatlash nuqtai nazaridan korxonaning rivojlanishining mumkin va maqsadga muvofiq sur'atlarini baholash
   
3. 
   mavjud mablag 'manbalarini aniqlash va ularni jalb qilish imkoniyati va maqsadga muvofiqligini baholash;
   
4. 
   kapital bozorida korxonaning mavqeini bashorat qilish.
   

Moliyaviy tahlilning maqsadlari o’zaro bog’liq bo’lgan muayyan tahliliy vazifalarni hal qilish natijasida erishiladi.
Moliyaviy tahlil vazifalari:
1.Aktivlar (mulk) tahlili .
2. Moliyalashtirish manbalarining tahlili
3. To’lov qobiliyatini tahlil qilish (likvidlik)
4. Moliyaviy barqarorlikni tahlil qilish
5. Moliyaviy natijalar va rentabellik tahlili.
6.Tadbirkorlik faoliyati tahlili (aylanma) .
7. Tahlil pul oqimi.
8. Investitsiyalar va kapital qo’yilmalar tahlili.
9.Bozor qiymatini tahlil qilish
10. Bankrotlik ehtimolini tahlil qilish.
11.Moliyaviy holatni har tomonlama baholash
12. Moliyaviy prognozlarni tayyorlash
13. Xulosa va tavsiyalar tayyorlash.
Tahlil jarayoni
Kompaniyaning 2 yillik moliyaviy tahlilini amalga oshirishda kompaniyaning foyda va zararlari tòģrisidagi hisoboti va kompaniyaning buxgalteriya balansida keltirilgan ma’lumotlardan foydalanamiz.
2020-yilda pandemiya hisobiga deyarli barcha ko’rsatkichlar pasayishi, zararning kòpayish holatlari kuzatilgan.

1. 
   Savdo tushumi.
   

2019-yilda ushbu kòrsatkich $5700000 ni tashkil etgan bòlsa, 2020-yilga kelib $5400000 ga òzgardi. Bu kòrsatkich savdodan kelgan tushumning 5,3 %ga kamayganligini kòrsatadi.

2. 
   Sotilgan tovarlar tannarxi va yalpi foyda
   

Sotilgan tovarlar tannarxi 2020-yilda 2,7% ga pasaytirilganligi sababli 2019-yilga nisbatan yalpi foydada 10%li kamayish yuzaga keldi.

3. 
   Operatsion xarajatlar.
   

2020-yilda Amortizatsiya xarajatlarining nisbiy miqdori òsishi natijasida Jami operatsion xarajatlar ulushi 2019-yildagidan $120 mingga oshdi. Natijada sof foyda miqdori 2019-yilda $410 000 ni tashkil etgan bòlsa, keyingi yilda $180 000ni tashkil etdi.

4. 
   Qòshimcha ma’limot
   

Aksiyalar qiymatini tahlil qiladigan bòlsak, berilgan yillarning har birida muomaladagi aksiyalar soni va aksiyadorlarga tòlanadigan dividendlar qiymati teng bòlishiga qaramasdan, 2020-yilda kompaniyaning aksiya narxlari 50% ga tushishi kuzatildi.
2019-2020-yillarda Nozimjonning bonuslari miqdorini hisoblash:
Muammo: Asoschilar Nozimjonga yaxshi oylik ish haqi olishi bilan birgalikda kompaniyaning moliyaviy holatiga ko‘ra bonuslar taqdim etilishini bildirdilar. Bonus iqtisodiy qo‘shilgan qiymatga (EVA (Economic Value Added)) asosan belgilanadi. Boshlanishiga, u har yili firmaning EVAsining 1 foizi miqdorida bonus oladi, uning yarmi aksiyada, qolgan yarmi esa naqd pulda berib boriladi. Agar hisbot yili yakuniga ko’ra EVA manfiy bo‘lsa, u holda bonuslar belgilanmaydi. Berilgan ma’lumotlar asosida 2 yil uchun Nozimjon qòlga kiritadigan bonus miqdorini hisoblash.
Yechim:
Avvalo, EVA nima? Economic Value Added- qòshilgan iqtisodiy qiymat. Uni quyidagicha formula asosida hisoblaymiz.
EVA= NOPAT-(capital Invested × WACC)
NOPAT- Net Operating Profit After Tax(Soliqdan keyingi sof foyda
Capital Invested- investitsiya qilingan kapital
WACC- Weighted Avg Cost of capital- kapitalning òrtacha oģirlikdagi qiymayi)
EVA(2019)= 410 – (2275×0,105)=171,125(ming dollar)
Bonus hajmi: 0,01×175125=1711,25 (dollar)
Shundan, Aksiyada:855,625 dollar
Naqd pulda:855,625 dollar
EVA(2020)= 180-(2835×0,105)=−117,675(ming dollar)
EVA ning miqdori manfiy bòlganligi sababli 2020-yilda “NNN” kompaniyasi Nozimjonga Bonus taqdim etmaydi.