1§. Jamiyatni axborotlashtirish va kompyuterlashtirish muammolari

13.5. Kibernetikaning boshqa fanlar bilan aloqasi
Kibernetikaning vujudga kelishi jahon fan va texnikasida buyuk o’zgarishlar yasadi. Kibernetik g’oya va usullar barcha fan sohalariga keng kirib keldi. Kibernetika bilan uzviy bog’lik bo’lgan fanlarni shartli ravishda uchta guruhga bo’lish mumkin:
 1. Kibernetikaning asosini tashkil kiluvchi fanlar: "Matematik mantiq"; "Ehtimollar nazariyasi va matematik statistika"; "Hisoblash matematikasi"; "Diskret matematika"; "Sonlar nazariyasi"; "Tasodifiy jarayonlar nazariyasi"; "Chiziqli algebra"; "To’plamlar nazariyasi" va boshqalar;
2. Kibernetika o’zgarish kiritgan fanlar: "Informatsiya va kodlashtirish nazariyasi"; "Algoritmlar nazariyasi"; "Operatsiyalarni tekshirish"; "Umumiy sistemalar nazariyasi"; "Informatsiya uzatish nazariyasi"; "Matematik modellashtirish"; "Semiotika"; "Ekspert baholash nazariyasi"; "Matematik iqtisod"; "Ekonometriya" va boshqalar;
3. Kibernetika natijasida yangi paydo bo’lgan fanlar: "Matematik programmalashtirish"; "Avtometrik boshqarish nazariyasi"; "Obrazlarni tanish"; "Hisoblash texnikasi va informatika"; "EHMlarning matematik ta’minoti"; "Texnikaviy kibernetika"; "Kibernetik lingvistika" va boshqalar.
Muammoli masalalar va topshiriqlar:
1. Kibernetikaning asl mohiyati nimada? Siz kibernetika deganda nimani tushunasiz? Kibernetikaga qanday ta’rif bergan bo’lardingiz? Misollar keltiring va kibernetika to’g’risidagi tushunchalaringizni sharhlang.
2. Kibernetikani fan bo’lib shakllanishiga hissa qo’shgan olimlarni ayting. Bu sohada faoliyat ko’rsatayotgan yana qanday olimlarni bilasiz? Misollar keltiring va tushunchangizni sharhlang. bilasiz?
3. Xalqaro kibernetik tashkilotlarning asosiy vazifalari qanday? Ular hal qilishi mumkin bo’lgan muammoli masalalarga misollar keltiring va ularni sharhlang.
4. Kibernetika bilan boshqa fanlar o’rtasida qanday aloqa bo’lishi mumkin? Bunday fanlarning aloqalarini qisqacha tahlil qiling va sharhlang.
Mustaqil ishlash uchun nazorat savollari:
1. Kibernetika deganda nimani tushinasiz?
2. Kibernetikaning asosiy ta’riflari qanday?
3. Kibernetikaning fan bo’lib shakllanishida qaysi olimlar xizmat ko’rsatgan?
4. Kibernetika tabiiy fanmi yoki ijtimoiy?
5. Qanday kibernetik tashkilotlarni bilasiz?
6. Texnikaviy, iqtisodiy va biologik kibernetika qanday muammolar bilan shug’ullanadi?
7. Kibernetikaning asosini qanday fanlar tashkil qiladi?
8. Kibernetika qaysi fanlarga to’zgartirishlar kiritgan?
9. Kibernetika asosida qanday yangi fanlar paydo bo’ldi?